مسابقات قرآن طلاب و برند «بین‌المللی»/ بازخوانی دستاوردهای ملموس مسابقات

به گزارش ایکنا؛ دومین دوره از مسابقات بین‌المللی طلاب حوزه‌های علمیه سراسر جهان، از تاریخ یکم اردیبهشت ماه در شهر مقدس قم و در مدرسه علمیه امام کاظم(ع) در حالی آغاز به کار کرد که در این دوره از مسابقات شاهد حضور و رقابت حدود 40 متسابق در رشته‌های، قرائت، حفظ کل قرآن و خطابه‌خوانی با یکدیگر هستیم.

مسابقات در روز نخست، یعنی یکشنبه دوم فرودین ماه با رقابت متسابقان آغاز شد و در دو نوبت صبح و عصر ادامه یافت، همچنین این روند در روز دوم از برگزاری مسابقات نیز ادامه پیدا کرد و روز گذشته در دو نوبت صح و عصر شاهد برگزاری مسابقات بودیم و یکی از اتفاقات مهم روز گذشته اجرای برنامه نمایندگان کشورمان در رشته‌های قرائت و حفظ کل قرآن کریم بود، جایی که محمود نوروزی در رشته حفظ و محمد زاهدی در رشته قرائت کار خود را با موفقیت به اتمام رساندند.

این توضیحات، مروی کلی و فشرده بر این دور روز رقابت متسابقان بود، اما می‌توان گفت روند اجرایی این مسابقات تا روز دوم عملا ۷۰ درصد کار آن پیش رفته است نیازمند مروری جدی‌تر و با نگاه تیزبینانه‌تری است.

باید به‌صراحت اذعان کرد که کمیته فنی مسابقات  انصافا از روز نخست با جدیت وارد عرصه شد و در این دو روز نیز با تلاش بسیار سعی داشت تا به نحو احسن مسابقات پیش رود، بنابراین عملکرد آن‌ها و تلاشی که به خرج می‌دهند جای تحسین دارد که خود یکی از نقاط قوت و مثبت این دوره از مسابقات محسوب می‌شود.

با این وجود نمی‌توان برخی نقاط ضعف را نادیده گرفته شود، البته پرداختن به نقاط ضعف مجالی فراخ‌تر از این مقال را می‌طلبد، اما از این نظر که بیان کاستی‌ها آن هم با دید مثبت که منتهی به اصلاح شود نیز مفید فایده خواهد افتاد، لذا به صورت جدی‌تر مروری خواهیم داشت بر متن و حاشیه این دوره از مسابقات تا قبل از مرحله نهایی.

اطلاع‌رسانی و تبلیغات محیطی در سطح شهر
شاید یکی از عوامل اصلی در با شکوه برگزار شدن یک رویداد عظیم، بحث تبلیغات آن باشد که البته تنها به برپا کردن چند پلاکارد یا بنر در سطح شهر نیز خلاصه نمی‌شود و می‌توان از راه‌های گوناگون این کار را انجام داد، این در حالی است که مسئولان برگزاری مسابقات گویا در جریان اهمیت این مسئله نبوده‌اند و یا اگر می‌دانستند التفات چندانی بدان نشان ندادند.

از شهر تهران که به سمت قم حرکت می‌کنیم، به این معنا است که در حال ورود به استانی هستیم که قرار است بزرگترین رویداد قرآنی طلاب جهان را در خود برگزار کند، اما هر چقدر که به شهر قم نزدیک‌تر می‌شویم خبری از مسابقات نمی‌بینم، البته این روند، داخل شهر را نیز شامل می‌شود، هرند که مسئولان برگزاری مسابقات اقدام به برپا کردن بنر‌هایی در نقاط مختلف شهر کرده‌اند، اما به نظر می‌رسد کافی و وافی نیست و نتوانسته مردم را در جریان چنین رویداد مهمی قرار دهد.
قضیه زمانی پیچیده‌تر می‌شود که بدانیم مسابقات طلاب در شهری برگزار می‌شود که خود به نوعی قطب پرورش طلاب علوم دینی است، اما در مسابقات هیچ اثری از طلاب دیده نمی‌شود که به تماشای مسابقه آمده باشند و جالب‌تر این که برخی از طلاب بعد از این که متوجه مسابقات شدند، این سؤال را داشتند که اساسا ثبت نام مسابقات چه زمانی بوده است؟ این نشان می‌دهد که ضعف در اطلاع‌رسانی مربوط به قبل است.

قطعا با استفاده از دیگر ابزار‌های تبلیغی می‌توانست قدری جو قرآنی را در قم تقویت کرد؛ حجت الاسلام علی محمدی رئیس سازمان اوقاف در نطقی گفته بودند که «بر خلاف مسابقات دیگر کشور‌ها که برای تعیین نفرات برتر انجام می‌شود، مسابقات بین‌المللی ایران برای انس با قرآن است». به نظر می‌رسد که در عمل چنین اتفاقی نیفتاده و مسابقات قرآن حداقل در بخش طلاب در این زمینه راهی از پیش نبرده است که اگر بده بود این همه صندلی خالی نمی‌دیدیم.
محل برگزاری مسابقات

به هر ترتیب، علی رغم این که کمتر بنری در زمینه اطلاع‌رسانی دیده باشیم به محل برگزاری مسابقات می‌رسیم، یعنی مدرسه علمیه امام کاظم (ع)، اما سؤالی که در ذهن تداعی می‌شود این که چرا مدرسه؟ آیا مسجد یک مدرسه پتانسیل برگزاری مسابقاتی در سطح بین‌المللی را دارد؟ چگونه است که در تهران سالنی با تشکیلات فراوان برای مسابقات در نظر گرفته شده، اما مسابقات قم در مسجد یک مدرسه علمیه است؟
آیا این مسئله نشان دهنده آن نیست که این مسابقات از درجه اهمیت کمتری برای مسئولان آن برخوردار است؟ نکته جالب توجه این است که در این مدرسه علمیه کلاس‌های درس دایر است و مسابقات نیز وسط این کلاس‌ها در جریان است، حداقل می‌شد این محل را به صورت کامل در اختیار گرفت تا مشکلاتی به وجود نیاید.
جدای از این که محل برگزاری مسابقات دسترسی محلی خوبی ندارد، فضایی نیز در آن برای عوامل اجرایی نظیر دست اندر کاران صدا و سیما و خبرنگاران قرار داده نشده است، به گونه‌ای که در صحن اصلی مسابقات تمام تشکیلات تیم‌های خبری و افرادی که مسابقات را از صدا و سیما پوشش می‌دهند مستقر است و این مسئله موجب شده تا شلوغی‌هایی نیز به وجود آید.

از طرف دیگر شرایط جوی قم نیز نامساعد بود و هوا با افت محسوس دما همراه شد، اما متأسفانه اقدامی برای گرم کردن محل برگزاری مسابقات صورت نگرفت و بسیاری از عوامل خبری و ... که حتی جایی را برای تناول نهار و استراحت خود نداشتند، به دلیل سرمای هوا به درد سر بیفتند.
از دیگر مواردی که باید بدان اشاره کرد، دکور این دوره است مسابقات است که اگر بخواهیم آن را با دکور مسابقات بین‌المللی تهران مقایسه کنیم باز هم این فرضیه مطرح می‌شود که این مسابقات از اهمیت کمی برخوردار بوده است، به گونه‌ای که دو مانیتور مستقر شده و شرکت کنندگان نیز در یک جایگاه معمولی برنامه خود را اجرا می‌کنند.
پیشتر به عوامل صدا و سیما که انصافا پر تلاش ظاهر شدند اشاره شد، اما نکته دیگری که فلسفه آن را هنوز متوجه نشده‌ایم و مبهم است این که آیا برای بیش از ۴۰ شرکت کننده خارجی تنها باید یک مجری فارس زبان گذاشته شود؟ این مسئله، موردی بود که موجب انتقاد شدید برخی از متسابقان به ویژه شرکت کننده کشور عراق شد که این موضوع را با خبرنگار ایکنا در میان گذاشت و از این که مجری فقط با زبان فارسی صحبت می‌کند و یا اشعار فارسی را می‌خواند گلایه کرد که البته نقدی کاملا صحیح است.
مسئولان برگزاری مسابقات، مدعی هستند باد و طوفان بنر‌های تبلیغاتی را از جا کنده و ...، اما انتخاب مجری که دیگر کاری به ابر و باد و مه و خورشید و فلک ندارد، به راحتی می‌توانستند مجری عرب زبانی را نیز به کار گیرند تا موجب به وجود آمدن این فضا نشود.

سطح پایین شرکت کنندگان
به هر صورت و با وجود تمام نواقصی که در بعد اطلاع رسانی و محل برگزاری مسابقات وجود دارد، این مسابقات برگزار شد، اما متاسفانه شاهد این بودیم که سطح شرکت کنندگان ضعیف است، برخی‌ها که بسیار کسل کننده اجرا می‌کردند که خب این مسئله نیز در نوع خود عجیب است، اگر مسابقاتی در سطح بین‌المللی برگزار می‌شود و برای آن هزینه‌هایی نیز در نظر گرفته می‌شود خوب است که سطح کیفی آن را نیز بالا برد، سال گذشته نیز گویا همین منوال حاکم بوده و امسال هم همان رویه است. اگر بخواهد اینگونه پیش برود یقینا آینده روشنی پیش روی این مسابقات نخواهد بود و مردم نیز به آن جذب نخواهند شد.
از دیگر نکات بسیار جالب توجه و عجیب محل برگزاری مسابقات این که، سازمان اوقاف و امور خیریه در راهرو‌های منتهی به سالن اصلی مسابقات، تصاویری را به معرض نمایش گذاشته بود که پیرامون رهبر معظم انقلاب اسلامی بود، اما همه این موارد به زبان فارسی تدوین شده بود، آیا این کار برای شرکت کنندگان خارجی نیز موثر است وقتی که اصلا نمی‌دانند جریان چیست، لذا این قبیل مسائل این فرضیه را در ذهن تداعی می‌کند که شاید مسئولان به دنبال رفع تکلیف باشند تا ادای درست آن، هرچند که زحمات زیادی را متحمل شده‌اند.
تغییرات مثبت در مسابقات
اما باید به این نکته نیز توجه داشت که این دوره از مسابقات ارزش‌های افزوده‌ای نسبت به قبل داشت که باید به آن‌ها نیز توجه داشت از جمله این که سقف امتیاز هر متسابق ۱۲۰ نمره در نظر گرفته شده که ۲۰ نمره آن مربوط به بخش مفاهیم است و هر شرکت کننده در رشته حفظ و قرائت موظف است که به هشت سؤال کتبی در این زمینه پاسخ دهد و دو سؤال دیگر نیز به صورت شفاهی از وی، پس از اجرا پرسیده می‌شود.
این سؤالات نیز از تفاسیر بسیار مهم فریقین یعنی المیزان فی تفسیر القرآن، تألیف علامه محمدحسین طباطبایی (ره) و التحریر و التنویر ابن عاشور طرح شده است که نشان از دقت نظر طراح سؤال دارد، اما شاید می‌شد سؤالات بهتری را طرح کرد، اما در کل این بخش از مسابقات نمره قبولی را می‌گیرد و نشان می‌دهد که می‌توان کورسوی امیدی را برای بهبود آن دید.
در مجموع و در مقام جمع‌بندی با توجه به مشاهدات عینی باید گفت که این دوره از مسابقات نیز با اهدافی که مسئولان اوقاف برای آن ذکر کرده بودند فاصله زمین تا آسمان را داشت، هدف والای آن‌ها انس عمومی مردم با قرآن از رهگذر مسابقات است، جمله‌ای عمیقا کلیشه‌ای که وقتی نتایج کار را می‌بینیم، معلوم می‌شود که جمله عمیق است، اما برای عملی کردن آن کار عمیق صورت نگرفته است.

حال با این توضیحات، این مسابقات چه دستاورد مهمی می‌تواند داشته باشد؟ وقتی برای شرکت کنندگان خارجی آن حتی مجری عرب زبان آورده نمی‌شود احتمالا دستاورد آن برای آن‌ها همان عکس‌های سلفی باشد که به یادگار با صحن مسابقات گرفتند و یقینا آن‌ها نیز در کشور خود از ایران به عنوان کشوری که قرآن در جامعه آن نفوذ کرده و مردمش با این کتاب انس دارند یاد نخواهند کرد. به امید روزی که هزینه‌های مادی و معنوی به صورت صحیح مدیریت شود و قدری نیز از فضای تئوریک و نظریه پردازی وارد فضای عمل شویم.
یادآور می‌شود، مرحله نهایی این دوره از مسابقات نیز امروز تا ظهر برگزار می‌شود و از نفرات برگزیده در مراسم اختتامیه که از ساعت ۱۷:۳۰ برگزار خواهد شد تجلیل می‌شوند.
انتهای پیام
مرتضی اوحدی