باید ذهن مردم را از تلاوت رتبه‌محور به تلاوت معنامحور سوق داد/ تعامل برای رسیدن به آئین‌نامه واحد در مسابقات
گروه مسابقات ــ موسوی‌درچه‌ای با حضور در غرفه خبرگزاری ایکنا از کم و کاست‌های مسابقات و آسیب‌هایی که گریبان متسابقان را گرفته می‌گوید و معتقد است مسئولان رسانه ملی باید اهتمام بیشتری نسبت به امور قرآنی داشته باشند.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ حجت‌الاسلام سیدمحمدجواد موسوی‌درچه‌ای، قاری و مدرس ممتاز قرآن کریم که به‌عنوان قاری افتخاری و امام جماعت سی‌وپنجمین دوره مسابقات بین‌الملی قرآن در محل برگزاری مسابقات حضور دارد در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا به بیان نکاتی پیرامون مسابقات قرآن پرداخت.
بم بودن سیستم صوتی و نداشتن تکیه‌گاه در جایگاه تلاوت بر اجرای قاری اثرگذار است
موسوی درچه‌ای در ابتدای صحبت‌هایش نقدهایی را که نسبت به محل برگزاری این دوره از مسابقات وجود دارد، عنوان کرد و گفت: سیستم صوتی که با آن تلاوت داشتم در حین تلاوت تغییر می‌کرد و با اینکه افکت زیادی داشت و قوی بود، اما پخش صدا خیلی بم بود و این قاری را تحت فشار قرار می‌دهد. اگر سیستم صوتی زیادی بم باشد؛ قاری هم در ارتفاع صدا و هم در نفس دچار مشکل خواهد شد، اگر دقت کرده باشید بنده هم به‌خاطر همین مساله مجبور شدم، قطعات را خیلی کوتاه کوتاه بخوانم.
وی افزود: اولویت در هر سیستم صوتی مناسب این است که در درجه اول بتواند، جنس و فضای حقیقی صدای خواننده را نمایان کند و داشتن افکت یا ولوم بلند در مرحله دوم قرار دارد که متاسفانه ضعف اغلب سیستم‌های صوتی نامناسب در همین موضوع است. البته یک نکته فنی که وجود دارد این است که وقتی بدون سیستم صوتی بخوانیم، چون واسطه بلندگو در کار نیست، می‌توانیم جنس اصلی صدای خودمان را واضح بشنویم، اما وقتی پشت میکروفون بخوانیم، دیگر صدای خودمان را مستقیما نمی‌شنویم و صدا از طریق بلندگو به گوشمان می‌رسد، بنابر این اگر تمام قابلیت‌های صوتی صدای قاری به گوش او نرسد در کیفیت تلاوتش اثر منفی خواهد گذاشت. قاری باید صدای خودش را با کیفیت خوب بشنود.
این مدرس قرآن در مورد جایگاه محل تلاوت نیز گفت: در مورد جایگاه تلاوتی که تعبیه شده، باید بگویم که متاسفانه تکیه‌گاه ندارد، که این موضوع در آرامش و نفس قاری تاثیرگذار است. البته لازم هم نیست تکیه‌گاه خیلی ارتفاع داشته باشد، همینکه تا اندازه‌ای باشد که گودی کمر را پوشش دهد کافی است، مانند جایگاه تلاوتی که در حسینیه امام خمینی(ره) در محضر رهبر انقلاب است که تکیه گاه کوچکی به‌اندازه تقریبا یک وجب قرار دارد و همین باعث می‌شود تا به کمر قاری فشار نیاید و نفس‌گیری بهتر صورت گیرد.
صداوسیما برای برنامه‌های قرآنی به شبکه قرآن اکتفا نکند
درچه‌ای در پاسخ به این سؤال که چه راه‌هایی برای جذب عمومی مردم به برنامه‌های قرآنی پیشنهاد می‌کند گفت: برای جذب بیشتر مردم کارهای زیادی می‌توان انجام داد، اما هر طرحی بستگی به شرایط ویژه‌ای دارد و باید تطابق با فضای قرآنی مسابقات در آن رعایت شود.
وی افزود: رسانه ملی در این زمینه خیلی می‌تواند نقش ایفا کند، به‌عنوان مثال با دعوت از هنرمندان مطرح البته در جهت قرآن می‌توان جوانان و اقشار مختلف جذب برنامه‌های قرآنی کرد. صداوسیما هم باید از خیلی قبل‌تر تبلیغات مسابقات را شروع کند، شهرداری نیز برای تبلیغات در سطح شهر باید اهتمام بیشتری داشته باشد و در کل هر نهادی که نقشی اجرایی دارد، مسئولانه عمل کند. متأسفانه تبلیغات خیلی دیر انجام می‌گیرد، طوری که من دیشب در مسجد محله‌مان که برای اقامه نمازجماعت رفته بودم، وقتی روی منبر صحبت از آغاز مسابقات بین المللی قرآن کردم، شاید دویست نفر نمازگزار بودند که هیچکدامشان از برگزاری مسابقات اطلاعی نداشتند. درست است که ما برای قرآن شبکه اختصاصی داریم، اما برنامه‌های قرآنی باید در همه شبکه‌های سیما باشد و دلیلی ندارد که برنامه‌های قرآنی انحصاراً فقط از طریق شبکه قرآن در دسترس باشد. به‌طور مثال؛ ایکنا، خبرگزاری اختصاصی قرآنی است، اما دلیل نمی‌شود سایر خبرگزاری‌ها، خبرهای قرآنی را کار نکنند، منتها شما در ایکنا تخصصی‌تر به بحث قرآن بیشتر می‌پردازید، اما این مسئولیت را از دوش بقیه ساقط نمی‌کند. به هر حال رسانه‌ها سهم اعظمی از مسئولیت را در تبلیغات قرآنی و جذب مردم به مراسم و مسابقات قرآنی دارند.
دلیل کسب رتبه‌های برتر مسابقات بین‌المللی ایران توسط ایرانی‌ها
درچه‌ای درباره دلیل کسب رتبه های برتر مسابقات ایران توسط قاریان و حافظان خودمان گفت: آیین‌نامه مسابقات ایران مختص مسابقات ماست و این آیین‌نامه در مسابقات سایر کشورها اعمال نمی‌شود و متسابقین ما با این آیین نامه تربیت می‌شوند و آشنایی دارند و طبیعتاً در آن موفق‌ترند. متسابقین ما وقتی به مسابقات کشورهای دیگر می‌روند، با آیین‌نامه آن‌ها کاملا آشنا نیستند. درست است که گاهی بحث‌های سیاسی هم در نتیجه مسابقات دخیل بوده، اما نمی‌شود این را به همه مسابقات و همه ادوار تعمیم داد، کما اینکه در مورد مسابقات مالزی در دو سال اخیر قاریان اعزامی ما خوش درخشیدند و علتش اجرای یک تلاوت محکم و مطابق آیین‌نامه مالزی بود. هم شهید منا محسن حاجی حسنی هم آقای حامد علیزاده، نوع تلاوتشان طوری بود که با آیین نامه مسابقات مالزی هم‌خوانی داشت.
این مدرس قرآن ادامه داد: شاید بتوان گفت آیین‌نامه مسابقات ما، بیشتر تجویدمحور است، یعنی اگر کسی بسیار زیبا بخواند، اما کمی مشکل تجویدی داشته باشد، نمی‌تواند رتبه بیاورد، مثلاً در بحث توازن مدها که حتی بسیاری از مصری‌ها هم خیلی دقیق و کامپیوتری شاید انجام نمی دهند، در مسابقات ما به آن خیلی بها داده می‌شود، بطوریکه تمام فکر و ذهن قاری را اشغال می‌کند و چه بسا از حس تلاوت او می‌کاهد. این فقط مثالی بود در کنار موارد دیگری که در مسابقات ما وجود دارد، اما در مسابقات بین‌المللی سایر کشورها به ویژه مسابقات مالزی، آیین‌نامه‌ها به این صورت نیست و خیلی در تجوید ریز نمی‌شوند. به‌نظرم تعامل برای رسیدن به یک آیین‌نامه واحد راهکار خوبی است، اگر مزیت‌هایی در سایر آیین‌نامه‌ها وجود دارد، چه اشکالی دارد که ما هم از آن استفاده کنیم.
وی در ادامه افزود: ما مسابقات را بیش از حد در نظر مردم غول و بزرگ کرده‌ایم، باید ذهن و تصور مردم را از رتبه محوری خارج کرد و آنان را به سمت برتری تلاوت احساس محور و معنامحور سوق داد. همچنانکه در مورد مداحی اینگونه است. مردم هیچگاه به سراغ مداح رتبه اول مسابقات نمی‌روند چون فضای مداحی اصیل را خوب فهمیده‌اند و پذیرفته‌اند که مداح به داشتن رتبه نیست، فلذا علاقه آنان به جلسات مداحی و مداحان طور دیگری است، اما فضای واقعی قرائت قرآن را خوب درک نکرده‌اند و قاریان قرآن را فقط به رتبه‌هاشان می‌شناسند و بها می‌دهند اکثرا دنبال نفر اول مسابقات هستند بعد فکر می‌کنند کسی که دوم یا سوم شده خواندنش اشکال داشته، چه برسد به کسی که مثلا رتبه دهم یا بیشتر شده که شاید اصلا او را قاری هم حساب نکنند. مردم عادی این‌طور فکر می‌کنند، به‌هرحال ما با همین مردم سروکار داریم، از همین مردم توقع داریم که به سالن مسابقات بیایند و تشویق کنند، مخاطبان و مستمعین ما همین مردم هستند. کاش مردم می‌دانستند که این پنجاه یا شصت نفری که به مرحله نهایی مسابقات اوقاف کشوری راه پیدا می‌کنند، هر کدامشان شاید لیاقت رتبه کسب رتبه اول بین المللی را داشته باشند.
وی در ادامه گفت: مسابقات بین المللی فقط یک فضای بزرگ و بین‌المللی است که استرس زیادی از این جهت دارد وگرنه رقابت آنقدر تنگاتنگ نیست و نهایتا بین دو یا سه نفر ممکن است رقابتی باشد بخصوص امسال که رقابت اصلی فقط بین دو نفر است، نماینده ایران و نماینده افغانستان و بقیه متسابقان با این دو نفر فاصله زیادی دارند. اما به هرحال آنچه که در مسابقات و این گردهمایی عظیم قرآنی مدنظر است، رفاقت است نه رقابت و قطعا بعد تبلیغی و اتحاد بین المللی جهان اسلام بر سایر مسائل، غلبه دارد.
موسوی درچه ای تصریح کرد: همه مردم باید بدانند، مسابقات اوقاف کشوری ما قوی تر از مسابقات بین المللی است و بی شک قوی ترین عرصه رقابت بین قاریان قرآن است که در کل دنیا برگزار می‌شود و افرادی که به مسابقات کشوری راه پیدا می‌کنند و سپس منتخب بین المللی می‌شوند، با اختلاف اعشار در امتیازات، رتبه‌هایشان رقم می خورد.
وی افزود: در یکی از دوره‌های اخیر مسابقات کشوری که رتبه‌ها را می‌دیدم، فقط 15 نفر امتیازشان 84 بود! و همه با اختلاف ناچیز و چندصدم با هم فرق داشتند، فقط کافی است یک مد یا یک حرف کمی بیشتر کشیده شود تا منجربه جابه‌جایی چند رتبه شود. بزرگ نمایی کاذب رتبه‌های مسابقاتی، آسیب و آفت بزرگی است که بسیاری از استعدادهای قرآنی ما را نابود کرده و می کند.
کمبود فضای تلاوت قرآن، آسیبی جدی
این قاری و مدرس قرآن با آسیب‌شناسی فضای محدود برای تلاوت بیان کرد: الان ما فضای تلاوت نداریم، برای مداحی و سخنرانی داریم، اما برای تلاوت نداریم، شبی با قرآن یعنی چی؟ جایی برای تلاوت در اطراف همین تهران خودمان رفته بودم، به ما گفتند در طول این 15 سال گذشته این دومین باریست که ما شبی با قرآن می‌گیریم، واقعا باید تاسف خورد. در صورتی که ما باید هر روز و هر شب‌مان با قرآن باشد. فضای کرسی و تلاوت قرآن باید در جامعه ما عمومی و به روز شود، بالاخره در هر محلی در هر شهری می‌توانیم چند قاری از همانجا انتخاب کنیم و هر روز به آن‌ها تلاوت بدهیم. مثل کاری که در مصر می‌کنند، در مصر کسی نیاز ندارد به مسابقات برود تا رتبه بیاورد، اما اینجا نیاز داریم چرا؟ چون ما فقط شبی را با قرآن داریم و آن شب خاص را چه‌کسی تلاوت می‌کند؟ فلانی که رتبه دارد و در تلویزیون دیده می‌شود، برنامه را او اجرا می‌کند چون یک شب است، اما اگر ما هر روزمان با قرآن باشد، خب طبیعتاً تعداد محافل بیشتر می‌شود و به همین نسبت تعداد قاریان بیشتر شده و سطح قرائت قرآن در کشور بسیار پیشرفت می‌کند، چون قاری مجبور می‌شود دیگر تکراری نخواند، چون هر روز تلاوت دارد، این رقابت سالم و رشددهنده است، قاریان مصری برای همین حافظ قرآن هستند، چون مجبورند دائم تلاوت کنند نمی‌توانند تکراری بخوانند. هر قاری مصری هم تلاوتش با بقیه فرق دارد و هر کدام نیز مشتری خود را دارند و هیچ‌کدام هم ازکانال مسابقه به مردم معرفی نشدند، اگر هر قاری در محله خود شروع به خواندن مداوم کند، علاقه‌مندان خود را پیدا می‌کند و هر کدام از قاریان می‌توانند یک جمعیت قرآنی ایجاد کنند، این یعنی یک حرکت اساسی و زیربنایی.
وی افزود: یکی از چیزهایی که بسیاری از مردم نمی‌دانند این است؛ اکثر قاریان مشهور مصری هیچ رتبه‌ای در مسابقات نداشته و ندارند. اصلا همین استاد مرحوم عبدالباسط که همه مردم او را می‌شناسند، در هیچ مسابقه‌ای شرکت نکرده! خیلی‌ها فکر می‌کنند عبدالباسط 50 تا رتبه بین المللی داره، در صورتی که عبدالباسط مشهور با مثلا شیخ رزیقی که شهرتش کمتر است هر دوی ایشان قاری و استادند، اما شهرت عبدالباسط کجا و رزیقی کجا. دلیل این شهرت و محبوبیت جهانی و بین المللی، کیفیت تلاوت عبدالباسط است نه رتبه مسابقات بین المللی که اصلا و ابدا ندارد.
درچه‌ای ادامه داد: در مصر اگر به قاریانشان درجه یا عنوانی هم بدهند، بعد از چندین سال تلاوت‌های مداوم در میان مردم این اتفاق می‌افتد نه بخاطر یک یا چند تلاوت کوتاه، اما الان ما رتبه اول بین‌المللی مان را به چه کسی می‌دهیم؟ به کسی که در مرحله شهرستانی، استانی و کشوری شرکت کند، یعنی با 4 یا 5 تا تلاوت مسابقه ای کوتاه می‌شود نفر اول به‌اصطلاح بین‌المللی و این عنوان را آنقدر بزرگنمایی می‌کنیم که انگار او تافته جدابافته‌ای از بقیه است و بقیه قاریانی که به‌اصطلاح بین المللی نیستند، تلاوتشان ضعیف تر است. در حالی‌که خود قاری نفر اول هم می‌داند که رتبه اش واقعی نیست و چه بسا قابل تکرار هم نیست. برای همین است که نمی‌توانیم یک نفر قاری را پیدا کنیم که در مسابقات اوقاف اول شده باشد و دوباره در مسابقات قرائت شرکت کند.
انتهای پیام
گفت‌وگو از محمدرضا رجبی
