انسان عامل نیکبختی یا بدبختی خودش است/ باور به شانس ریشه در جهل و ناآگاهی دارد

حجت‌الاسلام والمسلمین محمد علیجانی در گفت‌و‌گو با ایکنا از اصفهان اظهار کرد: بخت و اقبال در اسلام  با عنوان قضا و قدر تعبیر می‌شود و باور به شانس و طالع، ریشه در جهل و ناآگاهی از علت حوادث و رویداد‌های اجتماعی و روانی دارد.
وی افزود: اگر انسان‌ها سطحی‌نگر باشند، نمی‌توانند علت بروز رویدادهای تلخ و شیرین را تحلیل کنند و آن را به شانس و اقبال نسبت می‌دهند؛ گاهی هم تنبلی و مسئولیت‌گریزی، سرپوش گذاشتن بر نقاط ضعف، تبرئه کردن خود در برابر گناهان و احساس شرمندگی زمینه رو آوردن به این نوع مسکن‌های موقتی را فراهم می‌‌آورد. دور بودن از معرفت دینی و برداشت‌های غلط نیز بعضا موجب می‌شود تا افراد برای کسب آرامش، چاشنی اصطلاحات دینی و مذهبی را به عقاید خرافی خود اضافه کرده و شانس و اقبال را به عنوان تقدیر خدا مطرح کنند.
رئیس مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی نمایندگی اصفهان بیان کرد: هر حادثه‌ای علتی دارد و هر موقعیتی برای انسان و غیر انسان پیش آید، معلول علتی به شمار می‌رود؛ همچنین تقدیر و اندازه‌گیری هر پدیده‌ای نیز متناسب با خود آن است، در آیه 3 سوره طلاق آمده:«...قَدْ جَعَلَ اللّهُ لِکُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدْرًا: به راستی که خدا برای هر چیزی قدر و اندازه‌‏ای معین کرده است». این آیه مفهوم قضا و قدر تکوینی و تشریعی را بیان می‌کند که سایر اندیشمندان جهان به عنوان قانون علت و معلول از آن نام می‌برند.

نظام هستی، نظام علت و معلول است

وی با بیان اینکه سرنوشت انسان‌ها مرهون کارکردهای آنان است، گفت: آیه ۳۸ سوره مدثر به این امر اشاره می‌کند:«كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ رَهِينَةٌ: هر نفسی در گرو عملی است که انجام داده»؛ همچنین باید بدانیم که علیت یک قانون عمومی به شمار می‌رود، مانند حرکت کشتی‌ها به وسیله جهت باد و روشنایی جهان به وسیله خورشید؛ تمام علیت‌ها به دست خداست و به هر طرف که بخواهد، بنا بر حکمت خویش حرکت می‌دهد و تنها او از رابطه اصلی موجودات و علل آنها خبر دارد.
حجت‌الاسلام علیجانی ادامه داد: دنیا دار اختیار است، به این معنا که سعادت حقیقی انسان جز از راه اختیار به دست نمی‌آید و خود انسان باید موجبات سعادت و نیکبختی یا زیان و بدبختی خویش را فراهم آورد و هر یک از این دو را که انتخاب کند، خداوند متعال همان را برای او امضا می‌کند، چنانکه در آیه ۳سوره انسان به این امر اشاره شده است:«إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا: ما به حقیقت راه را به او نمودیم، حال خواهد (هدایت پذیرد) و خواهد کفران کند». و در آیه ۳۹سوره نجم می‌فرماید:«وَ أَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاَّ ما سَعي: و اینکه برای انسان بهره‌ای جز سعی و کوشش او نیست».
وی تصریح کرد: بخت، طالع، اقبال، پیروزی و شکست همه نزد خداست، خدایی که حکیم است و موهبتش را بر طریق شایستگی‌ها تقسیم می‌کند، شایستگی‌هایی که بازتاب ایمان و عمل انسان‌ها می‌باشد؛ پس نظام هستی، نظام علت و معلول است و چیزی از روی بخت و اقبال و یا شانس و اتفاق، نه پدید می‌آید و نه از بین می‌رود و در این جهان هر رویدادی محتاج به علت است.
رئیس مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی نمایندگی اصفهان خاطر نشان کرد: علت نهایی همه علل، خدای متعال و قدرت او می‌باشد که حاکم بر تمام جهان است، ولی چون انسان نمی‌تواند در برار علل حوادث بی‌تفاوت بماند، سرانجام باید برای هر حادثه‌ای علتی را جست‌وجو کند؛ حال اگر خداپرست و موحد باشد، علت حوادث را به ذات پاک خداوند برمی‌گرداند و بر علم او تکیه می‌کند، در غیر این صورت یک سری علل خرافی و بی‌اساس را برای آنها می‌تراشد. اعتقاد به شانس و طالع نیز مسئله‌ای خرافی است و در قرآن کریم اشاره شده که دشمنان پیامبر به این حربه متوسل می‌شدند.
انتهای پیام