بسته صوتی نمایشی «طنین وحی»؛ ایده‌ای برای انس بیشتر با قرآن
کانون خبرنگاران نبأ ــ هنر قرآنی جای کار و ضریب نفوذ خیلی خوبی دارد و ان‌شاءالله بتوانیم با ارائه بسته صوتی نمایشی «طنین وحی»، هم قرآن را بیشتر در خانه‌ها ببریم و هم خودمان و مخاطبانمان بیشتر با قرآن انس بگیریم.
مهدی ساغریزاده، مدیر پروژه اولین ترجمه گفتاری نمایشی قرآن کریم در جهان اسلام موسوم به پروژه بزرگ «طنین وحی» در گفت‌وگو با کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ، به معرفی این طرح ابتکاری پرداخت و گفت: این بسته صوتی نمایشی ترجمه‌ای روان از تمامی آیات قرآن بوده که برای اولین بار در جهان اسلام تولید شده است.
وی انگیزه خود را از تولید این بسته، احساس نیاز در مخاطب برای دریافت بسته‌های معارفی به شکل نوین عنوان کرد و افزود: با وجود تولید و ارائه دو ترجمه گویای فارسی در مرکز تحقیقات یارانه حوزه علمیه اصفهان، احساس کردیم که این سبک، حالت تک‌گویندگی دارد و از لحاظ هنری سطح خاص مورد نیاز ما را برای ارتباط بهتر با مخاطب و انتقال هرچه بهتر مفاهیم برآورده نمی‌کند؛ پس شروع به ایده‌‌پردازی کردیم و متوجه شدیم که قرآن کریم ویژگی نمایشی دارد و اجرای نمایشی قرآن می‌تواند فضای گویش آن را از حالت یکنخواختی دربیاورد و در ذهن مخاطب هم قابل لمس‌تر بوده و اثربخشی بیشتری داشته باشد که خود مخاطب خودش را در آن صحنه حس کند و جزئی از داستان شود.
ساغریزاده افزود: ایده اولیه این پروژه از طرف بنده و سیدجواد مهاجر بود و طرح اولیه آن نیز توسط آیت‌الله مظاهری از نظر علمی و فقهی تأیید شده است که خدا را شکر پس از 4 سال تحقیق و بررسی و حدود 7 سال تولید محتوا، به ثمر نشست.
وی در پاسخ به این سؤال که «آیا در فرآیند تولید پروژه، از اثری الگوبرداری کرده‌اید یا خیر» گفت: با بررسی‌هایی که در طول آماده‌‌سازی طرح داشتیم، متوجه شدیم که در کشور چنین کاری به این سبک صورت نگرفته و به جز چند ترجمه گویا و تعدادی اثر نمایشی از بخش‌هایی از قرآن یا قسمت‌های داستانی آن، کاری به صورت ترجمه گویای نمایشی انجام نشده است؛ همچنین در ابعاد جهانی نیز روی قرآن چنین کاری انجام نشده بود. البته در مورد کتاب انجیل در سال 2006، اثری حدودا 89 ساعته با عنوان تجربه کتاب مقدس که نسخه‌ای دراماتیک از انجیل است، توسط گروهی 400 نفره از بازیگران، موسیقی‌دانان، کشیش‌ها و تولیدکنندگان تهیه شده بود، ولی الگویی از آن نگرفتیم زیرا محتوای آن با اثر ما متفاوت بود؛ همچنین آن‌ها مقید به متن کتاب مقدس نبودند و آن‌چه را که می‌خواستند، بازی کردند، از طرفی جنس صداها با توجه به سلایق مخاطبان غربی انتخاب شده بود که تطابقی با سلایق فارسی‌زبانان نداشت ولی در مجموع اینکه ما فهمیدیم چنین کاری روی انجیل انجام شده می‌توانست ما را به این سمت ببرد که اثری قوی بر روی قرآن ارائه دهیم.
مدیر پروژه طنین وحی با بیان اینکه در این بسته صرفا به بخش‌های مکالمه‌ای قرآن کریم اکتفا نشده و کل قرآن به صورت نمایشی و در قالب صوتی ارائه شده است، علت طولانی شدن این پروژه را همین مسئله عنوان کرد و گفت: حدود یک سوم قرآن کریم حالت مکالمه‌ای دارد و نیمی از آن نیز نیازمند فضاسازی است که در این راستا 162 گوینده برای اجرای 238 نقش با ما همکاری کردند.
وی با اشاره به اینکه در این پروژه صداسازی انجام نشده است، ملاک انتخاب بازیگران را تناسب سن و جنس صدا با نقش‌ها عنوان کرد و ادامه داد: تناسب صدا با نقش برایمان اهمیت زیادی داشت، به‌طور مثال در میان افرادی که برای تست آمده بودند، فردی لکنت زبان داشت ولی باتوجه به اینکه صدایش منطبق بر یکی از نقش‌ها بود، از او دعوت به همکاری کردیم.
ساغریزاده با بیان اینکه روان بودن ترجمه اهمیت بالایی در این پروژه داشته است و از طرفی در میان ترجمه‌های مختلف قرآن کریم برخی دارای حق مؤلف بودند، برخی روان بودن کافی را نداشتند و برخی نیز ویژگی نمایشی بودن را نداشتند، گفت: پس از بررسی 103 ترجمه، به این نتیجه رسیدیم که ترجمه حجت‌الاسلام‌والمسلمین قرائتی که در ذیل تفسیر نور منتشر شده و‌به صورت مستقیم هم چاپ نشده بود، روان‌ترین ترجمه است؛ پس با ایشان صحبت کردیم و اجازه دادند که زیر نظر خودشان این ترجمه توسط محققین یک دور کامل بازنویسی شود و با رعایت استانداردها به یک ترجمه روان رسیدیم که قابیلت نمایشی داشت.
وی استفاده از تفاسیر را در برخی آیات لازم دانست و ادامه داد: تفسیرهایی که در گروه تحقیق کار شده بود، همچنین تفسیر نور حجت‌الاسلام‌والمسلمین قرائتی و تفسیر المیزان ما را در فهم هرچه بهتر آیاتی که نیازمند تفسیر بودند، یاری کردند.
مدیر پروژه افزود: مجموعه پژوهش‌ها و تفاسیری که در گروه تحقیق، کار شده است در چند ماه آینده به‌صورت یک کتاب در زمینه این پروژه چاپ خواهد شد.
وی در پاسخ به این سؤال که این پروژه با چه موانع و مشکلاتی رو‌به‌رو بوده است، گفت: بخش عمده‌ای از مشکلات به خاطر اولین بودن این پروژه بود و ما تجربه‌ای در این سبک از تولید محتوا نداشتیم که البته در این خصوص کتابی با نام تجربه‌های مدیریتی پروژه طنین وحی چاپ شد که تمام تجربیاتمان را به صورت مکتوب ارائه کردیم تا اگر کسی قصد تکرار این سبک از تولید را داشت الگویی داشته باشد و راهی را که ما در 7 سال طی کردیم، کوتاه کند.
مدیر پروژه طنین وحی ادامه داد: افزایش هزینه‌ها، به‌هم خوردن زمان‌بندی، تهیه سخت‌افزارها، با مشکل مواجه شدن سخت افزارها و اختلاف نظر در شیوه اجرا برخی از مشکلات ما در روند پروژه بود. همچنین ما اجازه دخل و تصرف در ترجمه نداشتیم و این موضوع گاهی کار را برای بازیگر به جهت انتقال حس سخت می‌کرد؛ از طرفی برخی فضاسازی‌ها مثل تولید صدای مورچه فرآیند سختی بود زیرا اثر، کارتونی نبود که یک فضاسازی فانتزی داشته باشیم، بنابراین باید طوری اثر را تولید می‌کردیم که شأن قرآن حفظ شود.
ساغریزاده خاطرنشان کرد: پوشش مخاطبان زیاد با سلایق مختلف ما را محدود می‌کرد اما تلاش کردیم تا بهترین حالت ممکن اثر را به مخاطب عرضه کنیم و امیدواریم در حد خودمان موفق شده باشیم.
وی در پاسخ به سؤال خبرنگار ما درباره خاطراتی که در حین انجام این پروژه داشته‌اند، گفت: خاطرات در این پروژه بسیار است وقتی که ما به نقطه‌های پایانی کار نزدیک می‌شدیم یکی از پیشنهادات حجت‌الاسلام قرائتی پس از شنیدن چند نمونه از خاطرات این بود که خاطرات را جمع‌آوری کنیم چرا که این‌ها سرمایه انسانی است و ان‌شاءالله خاطراتمان را در قالب کتاب تا پایان سال آماده می‌کنیم.
مدیر پروژه نخستن ترجمه گفتاری نمایشی از قرآن توضیح داد: یکی از خاطرات جالب در طول این پروژه مربوط است به زمانی که در شب اربعین امام حسین(ع) مشغول ضبط یکی از صحنه‌های حضور کفار در جهنم بودیم، با توجه به اینکه ضبط‌های گروهی‌مان سنگین بود و فضای استودیو کوچک، یکی از بازیگران تشنه شد و درخواست آب کرد، بنده مشغول بررسی متون در اتاق فرمان بودم که دیدم ناگهان در استودیو صداها تغییر کرد و بازیگران مشغول سینه‌زنی شدند. این بنده خدا آب خواسته بود و وقتی برایش بردند منقلب شده بود و یکی از دوستان هم که مداحی بلد بود، شروع به مداحی کرد و حال و هوای خاصی ایجاد شد؛ از طرفی هم پرچم گنبد حضرت اباعبدالله(ع) را خیلی ناگهانی در آن جمع آوردند آن هم بدون اطلاع ما و ما احساس کردیم که به این جمع نظر شده است.
ساغریزاده با اشاره به اینکه فضای همکاری در این پروژه صمیمی و دوستانه بود و همه افراد با نیت خالص و بدون توجه به مادیات کار می‌کردند، گفت: خداوند در این پروژه قدرتی به ما عنایت کرده بود که مثلا برای ضبط سوره یوسف 21 ساعت بی‌وقفه فقط در حد خواندن نماز و خوردن غذا در استودیو بودیم و خدا را شکر همه در کمال صفا و دوستی و زیر سایه قرآن کار را انجام دادند و به‌قدری این دوستی خوب بود که با وجود گذشت یک سال و نیم از پایان ضبط، بازیگران همچنان تماس می‌گیرند و دوست دارند دوباره قسمت‌هایی از شخصیت‌های قرآنی را بازی کنند.
وی با عنوان اینکه این بسته در قالب نرم‌افزار موبایل، قالب ام پی تری(MP3) برای پخش در ضبط صوت خودرو و دستگاه‌های پخش داخل منزل و بسته دسکتاپ برای استفاده در کامپیوترها ارائه شده است، خاطرنشان کرد: در راستای تولید این بسته از تخصص‌هایی چون مدیریت و برنامه‌ریزی پروژه، تحقیق در زمینه علوم قرآنی در مرحله مقدماتی و صداپیشگی، صدابردای، تهیه سخت‌افزارهای صدا و تخصص‌های گرافیکی در طول کار استفاده کردیم.
مدیر پروژه استقبال از این بسته را خوب پیش‌بینی کرد و گفت: متأسفانه با وجود اولین بودن اثر در سطح ملی و جهانی، در روز رونمایی از پروژه طنین وحی شبکه‌های سراسری رسانه ملی به جز شبکه اصفهان انعکاسی را که انتظار میرفت، نداشتند.
ساغری‌زاه یادآور شد: نباید یک کار فاخر به خاطر اینکه در استانی دیگر تولید شده است، به عنوان خبر دست چندم عنوان شود. گاهی حس می‌شود چون این کار از شهرستان است، قدرت کافی برای ارائه ندارد و صحبت‌هایم مد نظر رسانه ملی است، هرچند باید به مسئولان صداوسیما نیز حق داد چرا که کاری جدید است و نیاز به معرفی و توضیح دارد و ساخت مستند می‌تواند در این زمینه مؤثر باشد؛ وگرنه خبرگزاری‌ها و سایت‌ها خوب انعکاس دادند، ولی انتظار می‌رود که نگاه تجاری به این کار نشود و همکاری صورت بگیرد چرا که این کار به عنوان یک ترجمه روان برای اولین‌بار به‌صورت نمایشی در آمده تا تلاش کنند بین همه پخش شود، من فکر می‌کنم اگر اطلاع‌رسانی خوبی صورت بگیرد، استقبال خوبی هم صورت بگیرد.
وی افزود: در این دو سه سال ما نمونه کارهایی را که آماده شده بود، در هر محیطی که تست کردیم، استقبال خوبی دیدیم حتی از افرادی که تیپ‌های مختلفی داشتند و یا احساس می‌شد با قرآن میانه خوبی ندارند. حتی در روز رونمایی افراد تحت تأثیر قرار می‌گرفتند و لذت می‌بردند. گیرایی کار تا حدی بود که امام جمعه اصفهان با وجود مشغله‌هایی که داشتند تا انتهای برنامه حضور داشتند که این‌ها همه از الطاف الهی و برکت قرآن است.
مدیر پروژه در خصوص برآورد هزینه نیز گفت: با توجه به ادامه‌دار شدن برنامه‌های فنی پروژه چون برنامه‌نویسی، وب‌سایت و سرور، در حال حاضر به‌طور دقیق نمی‌توانم رقمی را اعلام کنم. ان‌شاءالله تا پایان اردیبهشت‌ماه رقم نهایی را گزارش خواهیم داد اما من اطمینان می‌دهم که این کار با رقمی بسیار کم و به‌صورت جهادی انجام شده چرا که دوستانی که با ما همکاری کردند رقم‌های بسیار اندکی دریافت کردند در حدی که می‌گفتند ما این پول را برای برکتش در زندگی‌‌مان می‌گیریم، هرچند در این پروژه حق همه دوستان ادا شده است. یکی از ویژگی‌های مدیریتی پروژه‌مان این است که با همه 162 بازیگر و همه دوستانی که همکاری کردند، قرارداد بسته شده تا خدایی نکرده در این پروژه قرآنی ما خلاف منطق قرآن عمل نکرده باشیم.
ساغریزاده در پایان سخنانش گفت: امیدوارم این مطلب جا بیافتد که هنر قرآنی جای کار و ضریب نفوذ خیلی خوبی دارد و ان‌شاءالله بتوانیم با این کار هم قرآن را بیشتر در خانه‌ها ببریم و هم خودمان و مخاطبانمان بیشتر با قرآن انس بگیریم.
مهسا اسفندیاری
انتهای پیام
