نمایشگاه قرآن؛ فرصت‌سازی برای ارتباط بهتر جامعه ایرانی با کلام وحی/ نیازمند نظریه‌پردازی بیشتر در حوزه معارف هستیم
گروه فعالیت‌های قرآنی ــ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ایین افتتاحیه بیست و ششمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن، اظهار کرد: نمایشگاه قرآن فرصت‌سازی برای ارتباط بهتر جامعه ایرانی با قرآن کریم و ایجاد فرصت برای دیده شدن فرآورده‌های تازه جامعه قرآنی فراهم می‌کند.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در آیین گشایش بیست و ششمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم که عصر امروز، 29 اردیبهشت‌ماه در تالار یاس در جوار مصلای امام خمینی(ره) برگزار شد، به سخنرانی پرداخت.
وی گفت: توفیقی است که در خدمت بزرگانی که در حیطه خدمت به قرآن تلاش می‌کنند، حضور دارم و در آیین افتتاحیه نمایشگاه قرآن هستم. جریان احیاء و پایداری و بازسازی تمدن اسلامی و نگرش‌های دینی ـ اجتماعی و سیاسی در قرن اخیر با قرآن آغاز شد و جمهوری اسلامی ایران مفتخر است رهبران آن با نگاه قرآنی انقلاب اسلامی را آغاز کردند.
وی ادامه داد: ریشه‌ها و پایگاه‌های انقلاب اسلامی با قرآن شروع شد. افرادی که در خیزش بزرگ انقلاب اسلامی تأثیرگذار بودند، افرادی بودند که اندیشه‌های اصلاحی خود را در جامعه اسلامی ایران با نوعی ارتباط‌بخشی با مفاهیم قرآنی و بازخوانی معارف قرآنی آغاز کرده‌اند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: این بزرگان نیز سهم بسزایی در تأسیس انقلاب اسلامی داشتند و لذا در 40 سال انقلاب اسلامی مسیرهای قابل توجهی در اتفاقات قرآنی داشتیم. آنچه که در شعار نمایشگاه قرآن به عنوان «چلچراغ هدایت» برگزیده شده، ایهامی به چهل‌سالگی انقلاب اسلامی دارد که چگونه در چهل سال پیروزی انقلاب اسلامی نسبت به قرآن کریم خدمات قابل توجهی داشته است.
صالحی بیان کرد: اتفاقات قابل توجهی در حوزههای مختلف قرآنی پدید آمده است، در حوزه تولید اندیشه و کتاب، ما در 40 سال گذشته حدود 38 هزار عنوان کتاب در حوزه قرآن چاپ اول و مجدد شده و از این مجموعه حدود 16 هزار موضوع در فضای علوم قرآنی و بقیه آن در حوزه تفسیر و معارف قرآن بوده است و اگر با تولید مکتوب و آثار پژوهش‌های قرآنی پیش از انقلاب اسلامی مقایسه کنیم، می‌بینیم که عدد غیرقابل تطبیق است.
وی گفت: در حوزههای دیگر نیز که به نحوی به قرآن مرتبط می‌شود، این اتفاق با شتاب دیده می‌شود. چندین مؤسسه قرآنی با فعالیت مؤثر در حوزه قرآنی در کشور داریم که حضور چندین مؤسسه قرآنی در سطح کشور علامت تکاپوهایی است که در حیطه قرآن اتفاق افتاده است. جریان مردمی قرآن‌گرایی و قرآن‌گستری در فضای اجتماعی ما قابل توجه و عمومی است و این جریان، جریان مشهود و غیرقابل انکار است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به مسابقات قرآن که هر ساله در حوزه قرآن در کشور انجام می‌شود، بیان کرد: این اتفاق سالانه‌ایست که در سطح کشور قابل توجه است. هر ساله چند صد نفر در بیش از 10 رشته در مسابقات قرآن کشور حضور پیدا می‌کنند، این ارتباطی که جامعه ایرانی با فضای قرآنی در رشته‌های مختلف در مسابقات پیدا می‌کند، قابل مقایسه با سده‌های گذشته پیش از انقلاب نیست.
وی ادامه داد: مسابقات بین‌المللی قرآن کریم کشورمان در ایام رجب و شعبان اتفاق بزرگی است که فرصت ارتباط جمهوری اسلامی را با فضای قرآنی در داخل و خارج از کشور برقرار می‌کند و پل ارتباط ایران با جهان اسلام است. در حوزه فضاهای مجازی و دیجیتال نیز شاهد فعالیت 400 سایت و بیش از 500 نرم‌افزار قرآنی هستیم که فعالیت آنها به گسترش و توسعه خدمات قرآنی کمک می‌کند.
صالحی عنوان کرد: برنامه‌هایی از قبیل طرح تلاوت قرآن در حدود 30 هزار مسجد و تفسیر روزانه قرآن کریم در بیش از 6 هزار مسجد در حال اجراست. ترجمه قرآن کریم به زبان فارسی و زبان‌های دیگر موج قابل توجه اتفاقات قرآنی در این 40 سال پیروزی انقلاب اسلامی بوده است. البته کلام الهی کلامی است که به نحوی ترجمه‌پذیری‌اش غیرممکن است، اما ترجمه‌های خوب که سعی کردند خودشان را به این سطح نزدیک کنند، زیاد هستند که این ترجمه‌ها فرصتی را برای افرادی که آشنایی کمتری با زبان عربی دارند، فراهم کرده است.
وزیر ارشاد اظهار کرد: پایان‌نامه‌ها و نشریات قرآنی اکنون مجموعه قابل توجهی از ذخیره قرآنی ما را در این 40 سال فراهم کرده است که مجموعه ارزشمندی است که پشتوانه تحرکات در حیطه توسعه فعالیت‌های قرآنی است. می‌توان مدعی شد که حرکت‌های قرآنی جامعه ایرانی در این 40 سال اخیر قابل مقایسه با 100 سال قبل و حتی قابل مقایسه با چند سده قبل نیز نیست.
وی ادامه داد: حجم فعالیت‌های قرآنی در این 40 سال انبوه و قابل توجه است که موجب امتنان است که خداوند این فرصت را برای جمهوری اسلامی ایران فراهم کرد که پس از پیروزی انقلاب اسلامی در خدمت قرآن باشند. یکی از اتفاقات این عرصه، نمایشگاه قرآن است که از ربع قرن برپایی آن عبور کردیم و وارد 26امین دوره آن می‌شویم.
صالحی با اشاره به اینکه نمایشگاه قرآن اتفاقات قرآنی را طی یکسال از فعالیت‌های این حوزه به منصه ظهور می‌رساند، اظهار کرد: البته شاهد برپایی نمایشگاههای قرآن در سراسر کشور هستیم و این رویداد تنها منحصر به تهران نمی‌شود، بلکه کل ایران نمایشگاه قرآن می‌شود. نمایشگاههای متعددی در کشور داریم که گاهی مرکزیت در تهران یا در سایر استان‌ها است. البته شاهد برپایی پهنه و فضای نمایشگاه قرآن در کل ایران با تنوع زیاد هستیم که فرصتی برای ارتباط بهتر جامعه ایرانی با قرآن کریم فراهم می‌کند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی عنوان کرد: نکته دیگر این است که نمایشگاه قرآن فرصت‌سازی برای دیده شدن فرآورده‌های تازه جامعه قرآنی است. ویژگی سوم نمایشگاه این است که به دلیل گستره تنوع موضوعی، فرصت‌های متنوعی را برای بازدید کنندگان ایجاد می‌کند. قرآن پهنه‌ایست که کل زندگی بشر و انسان را در بر می‌گیرد و نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم از لحاظ محتوا و مموضوع به یک قشر باز نمی‌گردد، بلکه شامل کودکان، هنرمندان، پژوهشگران و... است و نمایشگاه قرآن گستره‌ای به پهنه تمام جمعیت ایران است که می‌تواند همه را با هر سلیقه به سمت خود بکشاند.
وی با تشکر از افرادی که طی این 26 سال نمایشگاه قرآن را قدم به قدم جلو برده‌اند و همچنین از دیگر افرادی که در برپایی بیست و ششمین دوره نمایشگاه قرآن تلاش کرده‌اند، تصریح کرد: دامنه قرآن آن‌قدر گسترده است که می‌توان مدت‌ها در حوزههای قرائت، مفاهیم، تفسیر، حفظ و ... گفت‌وگو کرد. اما به نظر می‌رسد ما هنوز باید گام‌هایی را طی کنیم یا شتاب بیشتری به آنها بدهیم.
صالحی ادامه داد: نیاز به نظریه‌پردازی بیشتر در حوزه معارف قرآنی داریم. شتاب ما در حوزه استفاده از گوهرهای معارف، چه حوزه علوم قرآن و معارف قرآن و میان‌رشته‌ای قرآن به نظر می‌آید کافی نیست. فرصت‌هایی که در ارتباط با انس لفظی قرآن گذاشته می‌شود، دارای اهمیت است، اما اگر می‌خواهیم تأثیرگذار بر فضای معرفتی مجموعه‌های داخلی و بیرونی باشیم، حوزههای نظریه‌پردازی قرآنی باید توسعه و عمق پیدا کند و امکان تضارب فکری و فرصت گفت‌وگو بیشتر مهیا شود تا بتوانیم به این معارف نزدیک‌تر و نزدیک‌تر شویم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به تولد تفسیر المیزان، اظهار کرد: مرحوم علامه طباطبایی فعالیت شگرفی در زمینه فلسفه تطبیقی و تفسیر قرآن که منشور زندگی فردی و اجتماعی براساس قرآن است را با المیزان برای نسل‌ها برجا گذاشت. اینکه با گفت‌وگو کردن و عمق بخشیدن به این فرصت‌های مبادله‌های نظری، فرصت‌های ارتباط با معارف قرآن را برای خود وسیع‌تر می‌کنیم، قابل توجه است.
وی ادامه داد: خوب است که در مسابقات تلاوت و حفظ قرآن پیشتاز باشیم، اما ضروری است که در حوزه نظریه‌پردازی‌های قرآنی در جهان اسلام پیشتازتر باشیم و کتاب‌های قرآنی ما در جهان اسلام مکرر خوانده شود و ترجمه و چاپ شود و به این بیشتر نیازمندیم. جهان اسلام باید حس کند که معارف قرآنی را در بیان عمیق از ایران می‌تواند بشنود و بخواند و این احساس در جهان اسلام زنده شود که به کتابی که از ایران می‌آید، نیازمند است.
صالحی با اشاره به نکته دوم در مسیر قرآنی که امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری آغازگر آن بوده‌اند، اظهار کرد: چگونه می‌توانیم نسبت خود را با قرآن کریم از سطح مناسبات زبانی به مناسبات وجودی نزدیک کنیم؟ سه سطح ارتباط با قرآن کریم وجود دارد؛ سطح نخست ارتباط با الفاظ قرآن و انس لطفی با قرآن در عرصه قرائت، حفظ و ... است که تأکید می‌کنم خوب و لازم است، سطح دوم ارتباط با مفاهیم و معارف قرآن است که اینجا نسبت ذهن انسان با قرآن و عقل انسان با قرآن است. در این سطح ارتباط با ترجمه قرآن به عنوان سطح نخستین و دانستن ترجمه و تفسیر و معارف باطنی قرآن ضرورت دارد.
وی عنوان کرد: اما سطح سوم، ارتباط انسان با قرآن که غایت نزول قرآن است و سطح ارتباط وجودی با قرآن، سطح ارتباط هستی‌شناسی و هستی‌شناسانه با قرآن است. در این سطح است که باید ببینم قرآن و تلاوت آیات قرآن بر ما چه اندازه می‌افزاید و آیا ما در مصداق افرادی قرار داریم که تلاوت به ازدیاد ایمان آنها می‌‌انجامد؟ این بخش مهمی از ارتباط وجودی با قرآن است. قرآن کریم چقدر جوهره ایمان و یقین ما را افزایش می‌دهد و چه میزان با خواندن قرآن، ما از شک و حیرت بدوی فاصله می‌گیریم و به یقین متعالی نزدیک می‌شویم؟
صالحی بیان کرد: بخشی دیگر از این ارتباط وجودی، در ارتباط با رفتارهای فردی و جمعی ما است و اینکه چه میزان قرآن کریم بر رفتار ما اثر می‌گذارد و چه میزان تلاوت‌های قرآن ما در جامعه و هنرهای قرآنی ما در جامعه به رفتارهای قرآنی ما در جامعه کمک می‌کند. اینجاست که آن سطح را باید با مقیاس‌های دیگری سنجید.
وی عنوان کرد: محوریت دوم این است که قرآن کریم علاوه بر سطح مناسبات لفظی و ذهنی چه میزان در ارتباطات ما تأثیرگذار بوده است. حوزه سوم هنر و قرآن است؛ اینکه در پاره‌ای از هنرهای گذشته قرآنی خود تلاش‌های موفق داشته‌ایم، اما به نظر می‌آید مناسبات قرآن و هنر عمیق‌تر است و در این حوزه هنوز فاصله‌های جدی داریم با آنچه که می‌توانیم و باید عرضه کنیم. ما در حوزه سینما، نمایش، هنرهای تجسمی مدرن و آوایی نیازمند اتفاقات تازه هستیم که بتوانیم سطح پیشرفت‌های قرآنی خود را مشابه حوزه‌ها پیش ببریم که در ابتدا از آن سخن گفتم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان بیان کرد: ارتباط وجودی با قرآن و اینکه در حوزه قرآن و هنر سرمایه گذاری بیشتر کنیم، از رویکردهای مهم ما در دهه 50 انقلاب اسلامی در حوزه قرآن است. نمایشگاه قرآن باید پایگاه قوی و محکم‌تری برای اتفاقات مهم در حوزه قرآن باشد.
انتهای پیام
