خود را در لیالی قدر مخاطب قرآن بدانیم تا قرآن بر قلب ما نازل شود

عباس تقویان، استادیار و عضو هیئت علمی گروه قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق (ع) در گفت‌وگو با ایکنا؛ به ارائه توضیحاتی در زمینه شب‌های قدر و اهمیت این شب‌ها پرداخت و بیان کرد: در ادبیات قرآنی، روایی و سیره و سنت اهل بیت (ع) به شب قدر و لیالی قدر اهمیت ویژه داده شده است، از منظر قرآن سوره مبارکه قدر که شاه بیت مرتبط با مسئله شب قدر است، لحن آن لحن بزرگداشت این شب است و می‌فهمیم که این زمان، زمان واقع شده در ماه رمضان و گل این زمان که این سه شب مشخص قدر است از اهمیت بالایی برخوردار است و خداوند می‌فرماید شب قدر برتر از هزار ماه است و این برتری با یک حساب سرانگشتی این نکته تدبری را تفهیم می‌کند که گویا اگر کسی این شب را با مختصات آن درک کند، عبادت یک عمر را انجام داده است.

وی در ادامه افزود: بزرگان ما گفته‌اند که این که قرآن شب قدر را بالاتر از هزار ماه دانسته، هشتاد و اندی سال می‌شود و این مدت برابر با یک عمر زندگی است، اگر فرض کنیم هشتاد سال در این دنیا عمر کنیم و بندگی کنیم، این شاید با آن درک واقعی شب قدر هم برابری نکند، در قرآن نیز تاکید شده که در این شب ملائکه نزول می‌کنند و طبعا امر مهمی است، نزول ملائکه اختصاصی به شب قدر ندارد، اما اینکه خداوند روی تنزل ملائکه به صیغه جمع تاکید می‌کند نشان از اهمیت والایی است که می‌فهماند در این ظرف زمانی همه ملائکه بر زمین و عرصه زمین نزول می‌یابند و کارشان نیز مشخص شده که تدبیر امور است.
تقویان تصریح کرد: یکی از اموراتی که مقدر می‌شود، مقدرات بندگان خدا مطابق اعمالشان است و همینطور عرضه اعمال انسان به حضور حجت خدا و انسان کامل، امام زمان (عج) که اعمال ما به ایشان عرضه می‌شود و مورد ارزیابی و سنجش قرار می‌گیرد، تلاقی این امور نشان از اهمیت ویژه این شب‌ها است.
استادیار گروه قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق در ادامه و در پاسخ به این سؤال که در این شب‌ها باید از خداوند چه چیزی را درخواست کرد؟ گفت: بنده فکر می‌کنم که در راس حاجات ما این باید باشد که از خدا بخواهیم، آنچه مصلحت است برای ما مقدر کند، چون ما بندگان نمی‌دانیم چه بخواهیم و چیزی را می‌خواهیم که‌ای بسا اگر محقق شود جز شر و بدی برای ما نتیجه‌ای نداشته باشد، لذا باید به همان دعای قنوت نماز عید فطر یعنی فراز «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ خَیْرَ مَا سَأَلَکَ مِنْهُ عِبَادُکَ الصَّالِحُونَ وَ أَعُوذُ بِکَ فِیهِ مِمَّا اسْتَعَاذَ مِنْهُ عِبَادُکَ الصَّالِحُونَ» توجه داشت که هر خیری خداوند به بندگان خوب خود داده است، به ما هم بدهد و از هر شری که آن‌ها را حفظ کرده است، ما را نیز حفظ کند.
تقویان تصریح کرد: در سوره اسرا می‌خوانیم که «وَ یَدْعُ الْإِنْسَانُ بِالشَّرِّ دُعَاءَهُ بِالْخَیْرِ وَ کَانَ الْإِنْسَانُ عَجُولًا»، انسان گاهی چیزی را طلب می‌کند که خیر او نیست، در واقع حواسش نیست و قرآن این را معلل می‌کند به این که «وَ کَانَ الْإِنْسَانُ عَجُولًا»، گاهی بدون تامل و ملاحظه جوانب قضیه چیزی را مطالبه می‌کند و خیلی اوقات هم روی حساب هوس‌ها و خواسته‌های نامعقول و لذات آنی و توجه نکردن به منافع بلند مدت است. گاهی می‌دانیم فلان چیز ممکن است در بلند مدت به ضرر ما باشد، ولی در کوتاه مدت برای این که خودمان را ارضا کنیم، به سمت آن می‌رویم، امیرالمومنین (ع) می‌فرماید که غالب انسان‌ها به مخالفت به امر خدا می‌روند و این معصیت لذت آنی را تامین می‌کند، ولی تبعات طولانی‌اش می‌ماند، اگر ما فکر کنیم که تبعات کار ما چیست نوع خواسته‌ها و سؤال کردن ما نیز متفاوت خواهد شد.
وی در ادامه با اشاره به این که در این شب‌ها مذاکره علمی نیز مورد تأکید واقع شده است بیان کرد: این مشهور است که از قول صدوق نقل شده و مرحوم شیخ عباس هم نوشته‌اند که اولی این است که مشغول تدبر و کسب علم باشیم، گمان می‌کنم جهتش این است که انسان با تدبر و تامل کردن گاهی یک انفجار ذهنی برایش اتفاق می‌افتد و نقطه عطفی در زندگی او ایجاد می‌شود که بصیرت جدیدی پیدا می‌کند و این بصیرت یافتن باعث می‌شود که از تقلید کردن در دین رهایی یابد.
استادیار گروه قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق (ع) تصریح کرد: در روایات داریم که فرمودند: تفکر یک ساعت بهتر از هفتاد سال عبادت بدون تفکر است، لذا تاکید شده که به مذاکره علمی بپردازیم و این نافی توجه به ادعیه وارد شده دیگر نیست، در ادعیه نیز تاکید بر تفکر شده است، دعای ما خالی از تفکر نیست، یعنی فراز‌های ادعیه را که نگاه کنید، در واقع توجه دادن داعی است به این که با بصیرت خدا را بخواند، اگر ما فرضا دعای جوشن کبیر می‌خوانیم، تک تک این صفات، صفاتی است که فرد داعی باید روی آن تفکر کند.
تقویان بیان کرد: اگر از خداوند علم بخواهیم، باید به صفت علّام او را قسم دهیم و این مسبوق به علم است، یعنی وقتی می‌خواهیم خدا را صدا کنیم باید بفهمیم او را به چه صفتی قسم دهیم، اگر رزق می‌خواهیم به صفت رزاق قسم دهیم، طبیعتا فردی که دعا می‌کند باید با این جنبه‌ها آشنا باشد و این هم چیزی جز تامل و تفکر نیست.
وی در ادامه افزود: شب قدر شب نزول قرآن است، خداوند در سوره بقره فرمود: «شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ» و در سوره قدر نیز فرمود: «إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ»، در شب قدر ماه رمضان قرآن را نازل کردیم، ویژگی‌هایی که قرآن مطرح می‌کند عجیب است، اولا شب قدر شبی است که هر سال تکرار می‌شود و تکرار لیلة القدر با تکرر نزول قرآن همراه است، البته نزول یکبار بوده است، اما این که انسان مواجهه‌ای با قرآن پیدا می‌کند، گویی که نزول دیگری بر او حادث می‌شود و یک بار دیگر بر خودش نازل می‌شود.
تقویان بیان کرد: یعنی در این شب‌ها طوری قرآن بخوانیم که گویی بر ما نازل می‌شود و خودمان را مخاطب به خطاب قرآن بدانیم و اگر این طور شد یعنی قرآن دارد بر ما نازل می‌شود و نزول فقط به این نیست که فقط بر پیامبر (ص) نازل شده باشد، تک تک ما می‌توانیم محل نزول قرآن باشیم، وجود ما می‌تواند ظرف نزول قرآن باشد، ملائکه موجودات مادی نیستند بلکه مجرد هستند و تنزل آن‌ها نیز بر قلب مومن است و قلب مومن نیز عرش الرحمان است و عرش الرحمان نیز محل تنزل قرآن و ملائکه حامل وحی است، لذا این شب‌ها، شب‌های ارتباط با قرآن و مغز قرآن است.
انتهای پیام