تبلیغ صحیح آموزه‌های دینی آسیب‌های اجتماعی را کاهش می‌دهد
گروه اجتماعی- یک جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه گفت: اگر نهادهای رسمی و غیر رسمی از گنجینه دین استفاده صحیح کرده و نظام عرضه و تبلیغ دین را مورد بازبینی قرار دهند، می‌توان نسبت به نقش آموزه‌های دینی در کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی امیدوار بود.
احمد مهرشاد در گفت‌و‌گو با ایکنا از اصفهان اظهار کرد: مجموعه‌ای از عوامل در بروز جرائم و آسیب‌های اجتماعی نقش دارند که طبق مطالعات جامعه‌شناختی، به سه سطح کلان، میانی و خرد تقسیم می‌شوند. از طرف دیگر، اینکه آسیب‌های اجتماعی از حالت طبیعی و عادی فراتر رفته و حتی بعضا زنجیره‌ای از آسیب‌ها را تولید می‌کنند، در مقام مثال شبیه فرد بیماری است که به پزشک مراجعه می‌کند. این فرد نمی‌تواند انتظار داشته باشد که اگر در قسمتی از بدن خود احساس درد می‌کند، حتما همان قسمت دچار اشکال باشد، یعنی امکان دارد عارضه‌ای در قسمتی دیگر از بدن رخ داده باشد و نتیجه آن در ناحیه‌ای متفاوت خود را نشان دهد.
وی افزود: زمانی که آسیب‌های اجتماعی در جامعه‌ای رو به گسترش است، باید سطح کلان آن جامعه را مورد بررسی قرار داد تا مشخص شود که آیا روابط میان نهادها و نظام‌های اجتماعی مختلف دچار اختلال شده است یا خیر. زمانی که نهاد اقتصاد در مناسبات اجتماعی بسیار بزرگ و تعیین‌کننده می‌شود، ممکن است سهم نهادهای دیگر را نیز اشغال کند که همین مسئله به بروز جرائم و آسیب‌های اجتماعی منجر می‌شود.
جرائم و آسیب‌های اجتماعی ناشی از اشکالات در نهادهای مختلف جامعه است
این جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه ادامه داد: در سطح میانی نیز اگر نهادهای میانی دچار اختلال شوند و نهادهای دیگری که می‌توانند تنظیم‌کننده و تسهیل‌گر باشند، وظایف خود را به درستی انجام ندهند، ممکن است با مجموعه‌ای از اختلالات مواجه شویم. در سطح خرد، زمانی که نظام ارزشی افراد تغییر می‌کند و یا در بخشی از نظام تعهد اجتماعی اشکالاتی به وجود می‌آید، می‌توان به برخی از دلایل بروز جرائم و آسیب‌های اجتماعی پی برد؛ بنابراین بروز مجموعه‌ای از جرائم و آسیب‌ها ممکن است نشان‌دهنده مجموعه‌ای از اشکالات در نهادهای مختلف جامعه باشد.
مهرشاد با اشاره به نقش آموزه‌های دینی در پیشگیری و کاهش جرائم و آسیب‌های اجتماعی گفت: نظام کنترل اجتماعی(تشویق افراد به همنوا شدن با اجتماع) دو سطح درونی و بیرونی دارد. منظور از سطح بیرونی، نظام قوانین و مجازات و تشویق‌هایی است که نظام رسمی در نظر می‌گیرد و سطح درونی، همان فضای ارزشی و اخلاقی است که می‌تواند افراد را به همنوایی تشویق کند و طبق مطالعات انجام شده، نظامی قوی‌تر از نظام دین برای درونی شدن ارزش‌ها وجود ندارد؛ بنابراین در سطح فردی، نقش آموزه‌های دینی قابل اعتنا و تعیین‌کننده است.
وی اضافه کرد: در سطح کلان، نقش آموزه‌های دینی در پیشگیری و کاهش جرائم و آسیب‌های اجتماعی بسته به دیدگاه‌ها در خصوص جایگاه دین است؛ اگر دین را یک نظام جامع برنامه‌ای بدانیم، می‌تواند توصیه‌هایی در این زمینه داشته باشد. با توجه به آمارهایی که از سوی نهادهای مسئول اعلام می‌شود، شاهد کاهش جرائم و آسیب‌های اجتماعی در مواقعی هستیم که تعلقات مذهبی مردم بیشتر بروز می‌کند، مثل ماه محرم و رمضان و این امر، روال متداولی در کشور ما بوده است.
این جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه خاطر نشان کرد: زمانی که از نقش کاهنده دین در بروز آسیب‌های اجتماعی صحبت می‌کنیم، باید مشخص شود که چقدر مؤلفه‌های وحیانی آن مدنظر ماست و چقدر به آن دسته از مسائلی توجه می‌کنیم که آغشته به عرف یا افزودنی‌های دیگر است. از طرف دیگر باید به این نکته توجه داشته باشیم که نهادهای رسمی و غیر رسمی چقدر از گنجینه‌ای به نام دین استفاده صحیح می‌کنند، زمانی که نظام آموزشی ما صرفا کلیشه و پوسته‌ای از دین را عرضه می‌کند که ممکن است دافعه آن از جاذبهاش بیشتر باشد، نمی‌توان نسبت به کارویژه‌های دین امیدوار بود. به نظر می‌رسد امروز ما به پایش و دقت ویژه در این مسیر نیاز داریم و باید نظام عرضه و تبلیغ دین و برخی رفتارهای اقشار مذهبی را مورد بازبینی قرار دهیم.
انتهای پیام
