یک اصل قرآنی که شهر را عاری از نیازمندان می‌کند

 محمدحسن قدیری ابیانه، کارشناس مسائل سیاسی در گفت‌وگو با ایکنا، به موضوع حمایت اجتماعی از نیازمندان اشاره و اظهار کرد: کمک‌ به همنوع در حد مقدورات شخصی و نیازمندی افراد از شاخصه‌های انسانیت محسوب می‌شود و در تعالیم اسلامی از قالب‌های مختلفی همچون کفاره، فطریه و زکات برای مشارکت گیری افراد جامعه در امور خیرخواهانه بهره برده شده است؛ در این میان نیز ابتدا رسیدگی به اقوام و خویشان، همسایگان و... را مورد توجه قرار داده است تا مشکلات در حلقه‌های اولیه حل شود و به معضل اجتماعی تبدیل نشود. تأکید اسلام همواره به رسیدگی به خویشاوندان است چرا که اگر هر فردی نسبت به وضعیت اطرافیان خود حساس باشد، نوعی مشکل زدایی از درون ایجاد می‌شود که از رسوخ و گسترش آسیب جلوگیری می‌کند.

وی با بیان اینکه در زمینه حمایت از نیازمندان نباید تمام نگاه‌ها معطوف به دولت و حکومت باشد، گفت: البته این سخن چیزی از وظایف دستگاه‌های حکومتی برای تلاش به سامان دهی وضعیت زندگی و معاش نیازمندان کم نمی‌کند ولی با وجود محدود بودن منابع در اختیار دولت‌ها، تصور عموم مردم از درآمدهای کشور چندین برابر میزان واقعی است و همین امر باعث می‌‌شود برخی افراد زیر بار مسئولیت‌های اجتماعی و شهروندی خود نروند و صرفا دولت‌ها را در این زمینه مسئول بدانند در صورتی که در تعالیم اسلامی برای هر طیفی در زمینه حمایت از نیازمندان وظایف خاصی برشمرده شده است.

وی تولید ثروت را اهم از توزیع ثروت خواند و گفت: اگر نگاه‌ها پیرامون توزیع ثروت باشد، تصور مردم از نقش دولت بسیار بیشتر از واقعیت می‌شود و نقش شهروندی در این حمایت‌ها نادیده گرفته می‌شود. حمایت از نیازمندان از مشخصه‌های دولت اسلامی است اما این امر به مقدورات دولت‌ها نیز باز می‌گردد چرا که درآمدهای دولتی نیز با میزان وجوهاتی که مردم به بدنه مملکت تزریق می‌کنند مرتبط است. به عنوان مثال بخشی از این حمایت‌ها می‌تواند به تحقق شعار حمایت از تولید داخلی مرتبط شود که هم سبب اشتغال زایی می‌شود و هم درآمدهای داخلی را افزایش می‌دهد.

وی افزود: اگر در سایر کشورها خدمات اجتماعی برای نیازمندان بیشتر است، باید انصاف داد که درآمدهای دولت نیز بیشتر است به نحوی که ساعت کار مفید در کره جنوبی 9 ساعت و 30 دقیقه و در ایران بسیار پایین تر از این رقم است، همچنین قناعت و پرهیز از اسراف نیز در سایر کشورها پررنگ‌تر از ایران است و ما دارای بدترین الگوهای مصرف هستیم.

قدیری ابیانه با تأکید بر اینکه دریافت کمک از دولت نباید به نحوی باشد که نوعی عادت محسوب و افراد صرفا دست بگیر پیدا کنند، تصریح کرد: این کمک‌ها باید به نحوی باشد که افراد به سمت بی نیاز شدن با کار و تلاش پیش روند. شناسایی و حمایت از نیازمند باید روندی را طی کند که فرد نیازمند پس از سپری کردن دوره‌ای مشخص به توانمندی اقتصادی برسد. در این میان ایجاد اشتغال مهم‌ترین سهم را بر عهده دارد.

استفاده از توانمندی‌های محلی در مساجد

این کارشناس سیاسی بر ضرورت بهره‌مندی از توانمندی‌های محلی در مساجد و حسینه‌های محلی نیز تأکید و تصریح کرد: مساجد می‌توانند مکانی برای رفع مشکلات گروهی باشند اگر مردم نسبت به وضعیت یکدیگر حساس باشند.

وی پررنگ برشمردن سهم مردم در حل مشکلات نیازمندان را به واسطه اصل قرآنی «إِنَّ اللَّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَومٍ حَتّىٰ يُغَيِّروا ما بِأَنفُسِهِم؛(امّا) خداوند سرنوشت هیچ قوم (و ملّتی) را تغییر نمی‌دهد مگر آنکه آنان آنچه را در خودشان است تغییر دهند» خواند و گفت: مسئولانی که می‌توانند حلال مشکلات افراد جامعه و مسلط به مدیریت اسلامی باشند نیز توسط مردم انتخاب می‌شوند، بنابراین بصیرت عموم افراد جامعه می‌تواند به صورت غیرمستقیم به روند حمایت از نیازمندان کمک کند، این در حالی است که یک اشتباه در انتخاب مدیران ناکارامد بارها تکرار می‌شود.

وی حقوق‌های نجومی و خبرهای گویای رشوه و رانت خواری مسئولان را سبب ضربه خوردن اعتماد اجتماعی دانست و گفت: در ایران از شکست‌ها درس عبرت گرفته نمی‌شود و مردم به برخی مسئولانی که مکررا دچار اشتباه شده‌اند اعتماد می‌کنند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به نقش نخبگان و رسانه‌ها در حمایت اجتماعی از نیازمندان اشاره و عنوان کرد: در کشور ما دانشگاه‌هایی برای تحصیل پنج میلیون دانشجو ایجاد شده است اما باید دید دانشجویان و اساتید تا چه میزان به تربیت علمی و آموزش گیری توجه دارند. اگر این افراد نیز به وظایف خود در زمینه علم آموزی به درستی عمل کنند، می‌توانند به عنوان استاد راهنما مسیر روشنی را پیش روی مسئولان امر قرار دهند و آنان را برای حمایت از نیازمندان و روش‌هایی که می‌توانند بیشترین اثرگذاری را داشته باشد، مورد مشاوره و راهنمایی قرار دهند.

انتهای پیام