انتشار شرح اثر عرفانی علامه دوانی در «تحقیق‌الزوراء»

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ کتاب «تحقیق الزوراء» شرح یکی از رساله‌های کوتاه و مهم علامه دوانی است که از سوی یکی از شاگردان مکتب عرفانی وی به نگارش درآمده است.
هرچند مشهورترین قول علامه دوانی در فلسفه و الهیات، مسلک وی در باب وجود و ماهیت است، اما از آنجا که مهمترین اثرش که مبین حقیقت مسلک وی و به منزله پلی بین فلسفه و عرفان نظری محسوب می‌شود و در اواخر عمر وی نیز نوشته شده، همانا رساله الزوراء است که حاوی نظریه مهم و اساسی ارجاع علیت فلسفی به ظهور مطرح در عرفان است، می‌توان مهم‌ترین قول وی را نیز همین نظریه دانست.
علامه جلال‌الدین محمد دوانی، عارف، حکیم، متکلم و دانشمند بزرگ سده نهم است. پدرش سعدالدین اسعد از شاگردان محقق مشهور «میرسید شریف جرجانی» بود و در دوان به تدریس علوم دینی و قضایای شرعیه اشتغال داشت. علامه در زمان صفویان به مذهب شیعه پیوست. آرامگاه وی نیز در دوان قرار دارد که با عنوان شیخ عالی مشهور است. علوم مقدماتی را نزد پدرش در زادگاهش آموخت و سپس برای تکمیل علوم به دارالعلم شیراز آمد و در رشته‌های مختلف فلسفه، ریاضی، کلام و منطق از محضر حکما و دانشمندان استفاده کرد و حکمت و فقه و اصول و تفسیر و حدیث و ادبیات عرب و عجم را یادگرفت و بعد به تدریس مشغول شد.
جلال‌الدین پیرو مذهب شافعی و از نظر اصول عقاید، اشعری بوده ‌است؛ ولی کم‌کم به مذهب شیعه اثنی عشری گروید، کتاب «نور الهدایه» وی دلیلی بر این مدعاست. همان گونه که خواجه نصیرالدین طوسی علوم عقلی و فلسفی را در دوره مغول احیا کرد، دوانی نیز آن را در دوره تیموری زنده کرد. دوانی با شرح خود بر هیاکل النور سهروردی، رونقی دوباره به حکمت اشراق بخشید. ملاصدرا در آثار خود بارها از او با تجلیل یاد کرده است.
این رساله کوتاه را می‌توان نظر نهایی وی در باب الهیات و فلسفه و عرفان اسلامی دانست. دکتر ابراهیمی دینانی در معرفی این رساله نوشته است: او در این کتاب، چنان از وحدت و یگانگی حق تبارک و تعالی سخن می‌گوید که همه چیز از شئون ذات پاک او به شمار می‌آید. این رساله با همه اختصارش (حدود ۱۰ صفحه) حاوی مطالب مهم و به تعبیر مولف «گزیده‌ای از حقایق بلکه چکیده‌ای از دقایق است که وی بدان نائل شده و بیدارکننده خواب آلودگی و روشنی بخش محجوبان در تاریکی شب است».
شارح این رساله نیز در مباحث عرفانی علاقه‌مند و تابع ابن عربی محسوب می‌شود و در جای جای شرح خود از فصوص و فتوحات و آثار قونوی و ابن سینا یاد می‌کرد.
مصحح این کتاب نیز با دقت و حساسیت علمی و با مراجعه به کتب معتبر توانسته به خوبی از عهده تصحیح این متن علمی و فنی برآید.
انتهای پیام