سایه‌های قمار بر بام جهانی فوتبال
گروه معارف - علاوه بر حرمت قمار و شرط‌بندی در شرع و آسیب‌های فراوانی که برای آن برشمرده شده است شاید بتوان گفت خروج سرمایه به صورت قمار بدترین شکل از دست رفتن منابع مالی یک کشور است. متاسفانه رونق گرفتن مجدد سایت‌های شرط‌بندی به اقتصاد کشور ضربه می‌‌زند.
به گزارش ایکنا از استان مرکزی، چند سالی است که قماربازها به سایت‌های اینترنتی کوچ کرده‌اند. اگر روزی شرط‌بندی فقط در کوچه و پس‌کوچه‌ها انجام می‌شد، حالا فقط با چند کلیک می‌توان در انواع و اقسام شرطبندیها شرکت کرد. در این میان مسابقات جام جهانی فوتبال هم، زمین حاصلخیزی را در اختیار بعضی‌ها گذاشت تا در این یک ماه با سرگرم کردن و دلخوشکنک‌های الکی اقتصاد سایه بیش‌از‌پیش خودنمایی کند.
گزارش صندوق بین‌المللی پول از فعالیت‌های غیررسمی در سال 2018 نشان دهنده این موضوع است که در ایران، بیش از 31 درصد از کل فعالیت‌های اقتصادی را فعالیت‌های غیررسمی یا همان اقتصاد سایه تشکیل داده و در بین ۱۵۸ کشور مورد بررسی، ایران در رده سی‌ام قرار دارد. اما شرط بندی‌هایی که حالا مدرن شده و به جای قهوه‌خانه‌ها به کانال‌های مجازی و سایت‌های آنلاین رسیده‌اند، بخش مهمی از همین اقتصاد سایه را تشکیل می‌دهند.
در حالی که فعالیت‌های اقتصادی غیررسمی در حال گسترش است، سایت‌های شرط بندی نیز یکی از همان‌ها هستند که برای جذب مشتری‌های آنلاین، رقابت شدیدی دارند. اگرچه در طول جام جهانی شرط بندی‌های فوتبالی به اوج خود رسیده اما بیش از یک دهه است که این نوع شرط بندی در ایران رواج دارد. جالب است بدانید مشتری ثابت بسیاری از سایت‌های شرط‌بندی، قشر جوان جامعه هستند. جوانانی که همگی رویای میلیاردر شدن در سر دارند و باهمین تفکر وارد سایت‌های پیش‌بینی میشوند و در نهایت اندک دارایی خودشان را نیز می‌بازند. رویای پولدار شدن، باعث فریب خوردن بسیاری از افراد می‌شود و آنها را به تصمیم‌گیری احساسی وا می‌دارد؛ در حالی که اگر هر کسی اندکی بیندیشد، متوجه می‌شود که سایت‌های شرط‌بندی قصد توزیع پول ندارند و به طور حتم سود بسیاری اول از همه نصیب خودشان می‌شود تا کسانی که وارد این عرصه میشوند و برنده اول و آخر، سایت‌های شرط‌بندی صاحبان آنها هستند. ولی متاسفانه آرزوهای آمیخته با خیال‌پردازی و دور از واقع‌بینی پرده‌ای بر عقل و شعور می‌افکند؛ «وَارْتَبْتُمْ وَغَرَّتْكُمُ الْأَمَانِيُّ» (حدید/14)شاید بتوان گفت از دلایل استقبال جوانان از این سایت‌ها فشار اجتماعی بر روی آنها و یا آموزش‌های غلط محیطی است.
یکی از ویژگی‌های بارز جوان و نوجوان این است که در نتیجه آموزش ضعیف، تاثیرپذیری بالایی از گروه همسن خود پیدا می‌کند. زمانی که جوانی می‌بیند که گروه همسن خود به شدت درگیر فعالیت‌های شرط‌بندی شده است او نیز بدون فکر کردن و به شکلی احساسی وارد این عرصه می‌شود. از دلایلی که جوانان سهم زیادی در کمک به درآمدزایی سایت‌های شرط بندی دارند، این است که یک شبه می‌خواهند ره صد ساله را طی کنند. برای جوان خیلی مهم نیست که نتیجه مسابقه دو تیم چه می‌شود، فرد جوان فقط دنبال این است که بدون زحمت به یک ثروت هنگفت دست پیدا کند.
درحالی جوانان، معتاد سایت‌های شرط‌بندی شده‌اند که مطالعات و داده‌های آماری نشان داده امکان موفقیت مستمر در شرطبندیها یک به 123 است، یعنی 123 برابر امکان باخت وجود دارد. در نتیجه افرادی که وارد شرط‌بندی میشوند و افرادی که بخشی از سرمایه خود را نیز از دست می‌دهند همچنان به امید همان یک از 123 پیش می‌روند. کسانی که با خوش‌شانسی برنده میشوند نیز، این‌گونه نیست که از شرط‌بندی دست بکشند و با پول خودشان زندگی بهتری آغاز کنند. طمع و آزمندی انسان او را در آن ورطه بیشتر غوطه‌ور می‌کند.«ثُمَّ يَطْمَعُ أَنْ أَزِيدَ»(مدثر/15) پس وقتی کسی یک‌بار شرط را می‌برد، به طور مداوم به شرط‌بندی ادامه می‌دهد تاجایی که همه چیز را از دست می‌دهد.
علت نهایی و مهم دیگری که باعث سوق‌دادن جوانان به سمت شرط‌بندی می‌شود، آموزش نادرست ما در دستگاه تعلیم و تربیت است. برای درست کردن این اوضاع نابسامان، دو راه وجود دارد؛ اول اینکه خانواده‌ها فرزندان‌شان را توجیه کنند تا تحت تاثیر دوستان‌شان قرار نگیرند و دوم اینکه از کودکی به فرزندان‌مان سواد اقتصادی یاد بدهیم و به آنها بیاموزیم که از راه شرط‌بندی، انسان‌ها به خوشبختی نمی‌رسند و راه‌های بهتری برای رسیدن به خوشبختی وجود دارد و سوم، دستگاه تعلیم و تربیت، آموزش‌های لازم را به نوجوانان و جوانان بدهد و به طور حتم در نتیجه این آموزش‌ها، اتفاقاتی از این‌دست به طرز چشم‌گیری در جامعه کاهش پیدا می‌کند.
نگاه از منظر دینی هم قمار مدرن یا همان شرط‌بندی را، از منفورترین محرمات نزد خداوند که آن را هم‌ردیف شراب و بت‌پرستی قرار داده است، می‌داند، که با لفظ «میسر» در قرآن آمده است.«یا أَیُّها الَّذِینَ آمَنُوا إنَّما الْخَمْرُ وَ الْمَیْسِرُ وَ الأَنْصابُ وَ الأَزْلَامُ رِجْسٌ...»(مائده/90 و 91) اسلام با توجه به تاریخچه طولانی قمار و رواج آن، در ابتدا به آرامی و سپس با قدرت با این گناه مبارزه کرد. جنبه اقتصادی قمار در چهارده قرن قبل مورد توجه قانون‌گذار اسلام بود و در قرآن کریم به آن تصریح شده ولی به خاطر آنکه زیان‌های آن بیشتر از منافع آن است، تحریم شده تا مسلمانان برای دست یافتن به منافع مادی، آلوده به زیان‌های بزرگ‌تری نشوند. با توجه به آثار شوم قمار بر فرد و جامعه که سبب می‌شود در اثر علاقه شدید افراد به آن، روح فعالیت و کار و کوشش در کسب روزی حلال در انسان کشته شود و شخص گرفتار تنبلی و بیکاری و عیاشی شود و این هر یک در شرع مقدس جنایتی است بزرگ و بدون شک عقل سالم دور از هوای نفس می‌فهمد که هیچ‌چیز مانند قمار کینه و عدوات تولید نمی‌کند و طبق اجماع و عقل حرمت قمار از ضروریات دین شمرده می‌شود.
نکته قابل توجه در این میان آن است که این لفظ در قرآن به صورت مستقیم نیامده و قمار در قرآن کریم با لفظ «میسر» است ، مصدر میمی از «یسر» به معنای تعهد و التزام و سیر و آسانی که بر اساس دو معنای مذکور می‌توان این گونه تعبیر کرد که قمار باز به گفته خود ملتزم است و تعهد دارد و یا از راه آسان می‌خواهد پول به دست آورد. که حکم حرمت قمار در آیاتی از قرآن که ذکر شد به تفصیل آمده است. «يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِمَا إِثْمٌ كَبِيرٌ...»(بقره/219)
و در نهایت علاوه بر حرمت قمار و شرط‌بندی در شرع و آسیب‌های فراوانی که برای آن برشمرده شده است شاید بتوان گفت خروج سرمایه به صورت قمار بدترین شکل از دست رفتن منابع مالی یک کشور است که می‌توانست در بخش‌های تولیدی، صنعتی و خدماتی سرمایه‌گذاری شود اما متاسفانه رونق گرفتن مجدد سایت‌های شرط‌بندی در برهه زمانی جام جهانی فوتبال نشان‌دهنده اقتصاد بیمار و ناامیدی قشر جوان از کار صحیح با درآمد منطقی است. بیکاری تبعات جبران‌ناپذیری دارد که حتماً یکی از آنها انحراف استعدادها از تولید و بهره‌وری به سمت فعالیت‌های شبه‌اقتصادی نظیر شرط‌بندی است که اثرات منفی خود را بر اقتصاد کشورها باقی می‌گذارد. به قول کارگردان معروف فرانسوی، «وودی‌آلن»، زندگی یک قمار بزرگ است؛ می‌بری، می‌بازی و درنهایت این قمارخانه‌ها هستند که به سود می‌رسند.
یادداشت از علی عقیلی
انتهای پیام
