اندیشه اسلامی به آرمان‌خواهی در کنار واقع‌بینی توصیه می‌کند
گروه معارف- یک محقق و پژوهشگر دینی با بیان اینکه آرمان‌گرایی و واقع‌گرایی قابل جمع نیستند، گفت: اندیشه اسلامی و انسانی، آرمان‌خواهی را در کنار واقع‌بینی توصیه می‌کند، به این معنا که انسان با ملاحظه واقعیت‌ها، اهداف و آرمان‌های خود را پیگیری کند.
بهراد بهشتی، محقق و پژوهشگر دینی در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان اظهار کرد: واقع‌گرایی نوعی ایدئولوژی محسوب می‌شود و به این معناست که افراد آنقدر اسیر واقعیت‌ها می‌شوند که آرمان‌های خود را به فراموشی می‌سپارند و صرفا در چارچوب واقعیت تصمیم می‌گیرند و هیچ هدف و آرمان والایی فراتر از آنچه در واقعیت می‌گذرد، ندارند. به این معنا، واقع‌گرایی یک ایدئولوژی است که به نظر مذموم و ناپسند می‌آید.
وی با بیان اینکه می‌توان واقع‌بینی را جایگزین واقع‌گرایی کرد، افزود: واقع‌بینی ایدئولوژی نیست و به این معناست که انسان‌ها در عین اینکه آرمان‌ها و اهداف خود را پیگیری می‌کنند، از واقعیت نیز غافل نمی‌شوند. غافل نشدن از واقعیت به معنای واقع‌بینی است. با این توصیف، واقع‌بینی اندیشه‌ای مثبت و قابل قبول بوده و در مقابل، واقع‌گرایی نوعی ایدئولوژی و به معنای غافل شدن و به فراموشی سپردن اهداف و آرمان‌های والا است. بیماری‌ای که افراد واقع‌گرا به آن دچار می‌شوند، حس نکردن هیچ‌گونه سرزندگی و شادمانی و طراوت در زندگی است و به دلیل آنکه هیچ هدفی ندارند، در دام چاپلوسی و تملق‌گویی اسیر می‌شوند.
این محقق و پژوهشگر دینی با بیان اینکه آرمان‌گرایی نیز نوعی ایدئولوژی است، گفت: در آرمان‌گرایی انسان آنقدر اسیر آرمان‌ها می‌شود که از واقعیت غافل می‌ماند، به این معنا که برای رسیدن به آن آرمان‌ها، محدودیت‌هایی که واقعیت را تحمیل می‌کند، نادیده می‌گیرد. بیماری‌ای که عمدتا افراد آرمان‌گرا به آن دچار می‌شوند، ناامیدی و یأس است، چرا که آرمان‌ها صرفا در چارچوب محدودیت‌های واقع قرار دارند و تنها با دقت و تلاش برای گذر از این موانع و واقعیت‌ها دسترسی به آرمان‌ها ممکن است. کسی که صرفا در بند آرمان قرار دارد و واقعیت را فراموش می‌کند، عمدتا به اهداف و آرمان‌هایش دست پیدا نمی‌کند و همین عدم دسترسی به آرمان، باعث ناامیدی و یأس او می‌شود.
بهشتی تصریح کرد: می‌توان آرمان‌خواهی را جایگزین آرمان‌گرایی ساخت. آرمان‌خواهی به این معنا که انسان در عین اینکه در چارچوب واقعیت زندگی می‌کند، آرمان‌ها و اهداف والای خود را به فراموشی نمی‌سپارد و تلاش می‌کند تا آن اهداف را در مسیر واقعیت، دنبال کند، اگرچه راه سختی است و واقعیت‌ها محدودیت‌هایی را برای او ایجاد می‌کنند؛ بنابراین نمی‌توان آرمان‌گرایی را با واقع‌گرایی جمع کرد، اما آرمان‌خواهی با واقع‌بینی قابل جمع‌اند، منظور این است که انسان‌ها آرمان‌های خود را در مسیر واقعیت و دیدن واقعیت‌ها پی بگیرند.
وی خاطرنشان کرد: اندیشه انسانی و اسلامی، آرمان‌خواهی را در کنار واقع‌بینی توصیه می‌کند. با نگاه به زندگی و سنت نبوی و ائمه اطهار(ع)، متوجه می‌شویم که این بزرگواران ضمن اینکه اهداف و آرمان‌های والایی داشتند، این اهداف و آرمان‌ها آنها را از واقعیت‌ها دور نمی‌کرد و تلاش می‌کردند تا با ملاحظه واقعیت‌ها به اهداف و آرمان‌هایشان دست پیدا کنند؛ بنابراین اندیشه اسلامی با ایدئولوژی چه در قالب آرمان‌گرایی و چه در قالب واقع‌گرایی سازگار نیست، ولی با آرمان‌خواهی و واقع‌بینی قابل جمع است.
انتهای پیام
