اعزام کاروان قرآنی به حج مسئله‌ای تبلیغی است، نه تشویقی/ تأثیر تحولات سیاسی سال‌های اخیر
گروه فعالیت‌های قرآنی ــ قائم‌مقام شورای عالی قرآن با بیان اینکه اعزام کاروان قرآنی به حج مسئله‌ای تبلیغی است، نه تشویقی، از ارزیابی عملکرد کاروان قرآنی جمهوری اسلامی ایران اعزامی به حج تمتع سال ۹۷ پس از برگزاری موسم حج خبر داد.
به گزارش ایکنا؛ اعزام کاروان قرآنی جمهوری اسلامی ایران در ایام حج تمتع از سال 58 و در نخستین سال‌های پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون با سیاست‌‌گذاری و نظارت «کمیته اعزام و دعوت از قاریان قرآن کریم» و با مشارکت «سازمان اوقاف و امور خیریه» و «بعثه مقام معظم رهبری در امور حج و زیارت» دنبال شده است و هرساله شاهد آن هستیم که تعدادی از اساتید، قاریان، حافظان و گروه‌های مدیحه‌سرایی و همخوانی قرآن در قالب «کاروان نور» به حج تمتع اعزام می‌شوند. اما در شرایط فعلی و محدودیت‌هایی که برای حجاج ایرانی وجود دارد، این کاروان چه نقشی را ایفا می‌کند؟
در رابطه با این موضوع خبرنگار ایکنا با سیدعلی سرابی، قائم‌مقام شورای عالی قرآن گفت‌وگویی داشت که در ادامه می‌خوانید؛
- چه ضرورتی در اعزام کاروان قرآنی به حج وجود دارد؟ با توجه به اتفاقات سال‌های اخیر و ملاحظات سیاسی این ضرورت‌ها چه تغییراتی داشته است؟
این کاروان، یک سابقه شاید بیش از سی سال داشته باشد. تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به هر حال با توجه به شرایط فرهنگی و حاکمیت نظام شاهنشاهی در ایران، فعالیت‌های قرآنی در کشور بسیار کمرنگ بود و به همان میزان نیز نمود و اطلاع‌رسانی در سطح جهان اسلام نمی‌شد. بنابر این ایران معمولا از طرف دیگر ملت‌های مسلمان به نوعی متهم به نامأنوس بودن، ناآشنا بودن و غیر فعال بودن در ارتباط با قرآن کریم بوده است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با توجه به اینکه قرآن به عنوان مهم‌ترین منبع ارزش‌های فرهنگی در جمهوری اسلامی مطرح شد، لازم بود که هم توجه بیشتری به قرآن و فعالیت‌های قرآنی در کشور شود و هم این توانمندی‌ها به نوعی به نمایش گذاشته شود تا این اتهامی که به تنها کشور شیعی در جهان اسلام در ارتباط با قرآن زده می‌شود و ما را به دوری از قرآن متهم می‌کنند، برطرف شود.
یکی از کارهای بسیار تأثیرگذاری که در این دهه‌ها به وقوع پیوست، همین اعزام کاروان قرآنی جمهوری اسلامی به حج بود. حج یک تجمع جهان اسلام است و از تمامی کشورها در این مراسم معنوی شرکت می‌کنند و هنگامی که قاریان ما در مراکزی مانند مسجدالحرام و مسجدالنبی(ص) به قرائت می‌پردازند، تمام ملت‌های مسلمان این توانمندی، فعالیت، انس، عشق و علاقه ایرانیان به قرآن کریم را مشاهده می‌کنند و این حرکت نیز تأثیر بسیار زیادی در رشد و ارتقای فرهنگ قرآنی در کشور ما به ویژه در جمع قرآنیان داشته است به طوریکه در چهار دهه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، قاریان و حافظان ما در صدر قاریان و حافظان جهان اسلام قرار می‌گیرند. همچنین، این امر در زدودن این شبهه که ملت ایران با قرآن مأنوس نیست، بسیار تأثیرگذار بود در واقع به نوعی حربه‌های دشمنان انقلاب اسلامی چه دشمنانی مانند وهابیت کور که معمولاً شیعه را متهم به دوری از قرآن می‌کردند و دیگر دشمنان اسلام را ناکام گذاشت.
به حمدالله این روند در سال‌های بعد پیگیری شد، البته به دلیل محدودیت‌هایی که وجود داشت، کاروان قرآنی اگر در سال‌های اول با تعداد جمعیت حدود صد نفر در ایام حج اعزام می‌شدند، الان این تعداد به بیست نفر رسیده، اما با توجه به توانمندی‌های این عزیزان که واقعا توانمندی‌های منحصر به‌فردی است و برنامه‌ریزی‌های خوبی که بعثه مقام معظم رهبری و مدیریت این کاروان پیش از موسوم حج انجام می‌دهند، بسیار بازدهی و بهره‌وری بالایی دارند و براساس گزارش‌هایی که هم از سطح کاروان‌ها می‌رسد و هم خود بعثه مقام معظم رهبری جمع‌آوری می‌کند، تأثیر بسیار فراوانی دارد.
اگر در سال‌های اول، برنامه‌های این کاروان منحصر به یک برنامه در مسجدالحرام و یا برنامه‌هایی در خود بعثه مقام معظم رهبری بود، الان بالغ بر یک دهه است که این کاروان در کاروان‌های مختلف ایرانی و غیر ایرانی به اجرای برنامه می‌پردازند و در محافل مختلفی که در شهرهای مکه معظمه و مدینه منوره برگزار می‌شود، شرکت می‌کنند و مورد توجه نیز قرار می‌گیرند به طوریکه از بسیاری از کشورها مانند ترکیه، لبنان و ... دعوت‌های زیادی از این عزیزان به‌عمل می‌آید که در جمع ایشان حاضر شده و به تلاوت قرآن کریم می‌پردازند.
- ویژگی‌های نماینده اعزامی ایران به عنوان یک چهره قرآنی چگونه باید باشد؟
به هر حال، شخصیت یک قاری و یا یک حافظ قرآن و به معنای عام آن یک مبلّغ قرآن باید برگرفته از قرآن و رفتار وی نشان‌دهنده آمیخته شدن جان او با ارزش‌های قرآنی باشد. رفتار و حرکات این مبلّغ قرآن، غیر از قرائت و اجرای برنامه قرآن برای دیگر مسلمانان الگو است و دیگر مسلمانان به این حرکات و سکنات توجه می‌کنند. یک مبلّغ قرآن در سطح جامعه زیر ذره‌بین است نه به این جهت که کسی بخواهد از او بهانه‌ای بگیرد، بلکه مردم این شخصیت‌ها را برای خود الگو قرار می‌دهند از این جهت که به رفتار ایشان دقت کنند و بیاموزند.
طبعاً یک مبلّغ قرآنی باید رفتار و اخلاق قرآنی داشته باشد، کمااینکه امام(ره) در یک جمله کوتاه فرمودند که «قرآن‌خوان باید اخلاق قرآنی داشته باشد» و این برگرفته از روایت مشهوری است که از همسر گرامی پیامبر(ص) جناب ام سلمه نقل شده که در مورد پیامبر اکرم(ص) می‌فرمودند «و کان خلقه القرآن» یعنی خلق و اخلاق پیامبر(ص) قرآن بود. ایشان اصلاً قرآن مجسم بود و به همین دلیل انتظار این است که قاری قرآن هرچه بیشتر تلاش کند که خود را به خلق قرآنی و به مقتدا و اسوه خود یعنی پیامبر اکرم(ص) نزدیک کند.
- ارزیابی از روند فعالیت کاروان قرآنی به چه صورت باید باشد و توسط چه نهادی این ارزیابی صورت می‌‌گیرد؟
ما هرساله توسط خود اعضای کاروان قرآنی و شخصی که به عنوان سرپرست و مسئول این کاروان تعیین می‌شود، در کمیته اعزام و دعوت از قاریان قرآن کریم، یک ارزیابی جامعی از فعالیت‌ها و برنامه‌هایی که انجام شده و حتی ارزیابی از عملکرد عزیزانی که اعزام می‌شوند، داریم، البته بعثه مقام معظم رهبری نیز از فعالیت‌های بخش‌های مختلف ازجمله کاروان قرآنیان ارزیابی دارند و ما براساس این ارزیابی‌هایی که هر ساله انجام می‌دهیم، سعی میکنیم در سال‌های بعد نقاط قوت را تقویت کنیم و نقاط ضعف این کاروان را رفع کنیم.
- تحولات سیاسی سال‌های اخیر چقدر این کاروان را از اهدافش دور کرده است؟
در سال‌های اخیر به ویژه در حج سال 94 تعدادی از عزیزان کاروان قرآنی خود را از دست دادیم و این عزیزان به شهادت رسیدند. اما با توجه به فضای سیاسی، امنیتی که حاکم بر حج و عربستان است، پیش‌بینی می‌کردیم که برنامه‌های این کاروان نیز تحت تأثیر قرار گیرد، اما واقعیت این است که هر چقدر که فضای سیاسی و امنیتی سنگین می‌شود، باز اهمیت و ضرورت فعالیت‌های قرآنی دوچندان می‌شود؛ چراکه اگر رژیم سعودی جلوی فعالیت‌های فرهنگی کاروان قرآنی حج را می‌گیرند، اما فعالیت‌های قرآنی به دلیل ماهیت خود خیلی محدود نمی‌شود به این دلیل که قرآن، فصل مشترک تمامی مسلمانان است و جلوگیری از فعالیت‌های قرآنی کار ساده‌ای نیست.
بنابر این هر چقدر هم که این محدودیت‌ها ایجاد شود، باز ضرورت پرداختن به فعالیت‌های قرآنی که می‌تواند راهگشا باشد، تقویت و ضرورت آن دوچندان می‌شود. ما حدس می‌زنیم که اگرچه ممکن است بعضی از فعالیت‌های عزیزان ما محدود شود، ولی فضا برای بسیاری از فعالیت‌های دیگر باز می‌شود و امیدواریم که به فضل الهی و به برکت خود قرآن نیز اثربخشی این فعالیت‌ها نیز چند برابر شود.
- آیا نحوه و شکل انتخاب اعضا برای اعزام کاروان قرآنی به حج مناسب است؟ چه تغییراتی می‌توان در این شکل انتخاب داشت؟
ما در کمیته اعزام با یک سیر بسیار دقیق و چند مرحله‌ای این افراد را انتخاب میکنیم، چون در کاروان، ترکیبی از قاریان جوان، باسابقه و تجربه، گروه تواشیح و حافظان وجود دارد و این ترکیب نیز باید کارآمدی کامل داشته باشد. لذا پس از اینکه این عزیزان در مسابقات مختلف کشوری شناسایی می‌شوند، از ایشان دعوت شده و آزمون‌های ویژه‌ای به‌عمل می‌آید تا توانمندی عزیزان احراز شود.
همچنین، ما هر سال نیز تلاش میکنیم که این انتخاب‌ها دقیق‌تر و به‌روزتر باشد. در گذشته به دلیل محدودیت‌هایی که داشتیم و تعداد افراد توانمند نیز اندک بود، مجبور بودیم تا از برخی از عزیزان به صورت مکرر استفاده کنیم. در سال‌های اخیر به حمدالله با رشد چشمگیری که قاریان ما به ویژه در شهرستان‌ها داشتند، این امکان برای ما ایجاد شده که اکثر اعضای کاروان ما حج اولی باشند. تمام تلاش خود را خواهیم کرد تا شایسته‌ترین و زبده‌ترین افراد انتخاب شوند.
این نکته نیز حائز اهمیت است و باید عزیزان بدانند که اعزام حج یک اعزام تبلیغی است نه تشویقی؛ چراکه قاری جمهوری اسلامی ایران باید آئینه تمام‌نمایی از توانمندی‌های قاریان ما باشد و مسائل مهم شخصیتی را نیز مد نظر قرار دهد. لذا این توقع که ما افرادی را برای تشویق انتخاب کنیم این توقع درستی نیست مگر اینکه این افراد صلاحیت‌های سطح بالای قرآنی را داشته باشند که با توجه به این شرایط حتما اولویت پیدا می‌کنند.
بنابر این بنده فکر می‌کنم که تلاش خوبی برای انتخاب بهترین‌ها می‌شود، اما در عین حال ما پذیرای نظرات سازنده اساتید و عزیزانی هستیم که اگر پیشنهادات اصلاحی برای نحوه انتخاب کاروان قرآنی داشته باشند، آن‌ها را ارائه دهند.
انتهای پیام
