دسترسی به اسناد دفاع مقدس هزینه‌بر است/ تحقیقاتی که مستند نمی‌شوند
گروه ادب ــ یک پژوهشگر حوزه دفاع مقدس با اشاره به اینکه دسترسی به اسناد دفاع مقدس به لحاظ اینکه دارای ارزش است، هزینه‌بر نیز به شمار می‌آید، تصریح کرد: متاسفانه تحقیقات و پژوهش‌های بسیاری که در این حوزه انجام می‌شود منتشر نمی‌شوند.
حمیدرضا شکارسری، پژوهشگر حوزه دفاع مقدس در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا؛ درباره دلیل اندک بودن آثاری که در حوزه پژوهش نوشته و منتشر شده است عنوان کرد: من احساس کمبود در حوزه پژوهش نمی‌کنم. تحقیقات دانشگاهی مفصلی درباره موضوعات دفاع مقدس انجام شده است که متاسفانه انتشار پیدا نمی‌کنند.
وی با بیان این مطلب افزود: امروز با تاسیس رشته ادبیات دفاع مقدس در کشورمان و زیرشاخه ادبیات فارسی، پایان‌نامه‌های بسیاری به موضوع دفاع مقدس در حوزه‌های رمان و داستان اختصاص پیدا کرده‌اند که همین موضوع سبب می‌شود به شمار آثار تحقیقی و پژوهشی در ارتباط با دفاع مقدس افزوده شود.
به گفته شکارسری، جای تاسف است که این آثار منتشر نمی‌شود. این موضوع باعث می‌شود که پژوهشگران علاقه‌مند نتوانند از این تحقیقات استفاده کنند، زیرا در دسترس آنها نیست و موضوع را باید جای دیگری جستجو کرد. سوال این است که چرا این تحقیقات منتشر نمی‌شود و در دسترس علاقه‌مندان قرار نمی‌گیرد؟
این کارشناس ادبی درباره دلایل این رویکرد اظهار کرد: صنعت نشر ما بدون اینکه سوء نظری نسبت به ارزش‌های دفاع مقدس داشته باشد، به دلایل اقتصادی و عدم فروش این آثار، از چاپ آثار دفاع مقدس در قالب‌های ادبی معمول استقبال نمی‌کنند، چه برسد به آن که آثار تحقیقی و پژوهشی این حوزه را به چاپ برسانند.
وی در بخش دیگری از سخنانش عنوان کرد: شاید یکی از دلایل این موضوع آن باشد که مدت زمان بسیاری از وقوع جنگ می‌گذرد و در یک نگاه سطحی بتوان گفت که ما جنگ را یک محصول تاریخ مصرف گذشته می‌دانیم و گویی آن را به عنوان واقعیت تاریخ نپذیرفته‌ایم و نمی‌خواهیم از درس‌ها و عبرت‌های آن استفاده کنیم.
شکارسری با اشاره به اینکه این درس‌ها علاوه بر قشر عامه مردم، در قشر فرهنگی نیز قابل بیان است، توضیح داد: استفاده از تجربیات ادبیات دفاع مقدس و فعالان این عرصه در پرداختن به حوزه مقاومت در این سال‌ها و حتی رویکرد اجتماعی که در سال‌های گذشته رواج خوبی داشته است، می‌تواند مفید فایده باشد.
وی با اشاره به آنچه گفته شد، افزود: متاسفانه این نگاه وجود ندارد. تجربیات این سال‌ها در حوزه‌های حماسی، عاطفی، عرفانی و ... می‌تواند در تولید آثار مقاومت و حتی موضوعات اجتماعی موثر و مفید باشد، ولی از این تجربیات استفاده نمی‌شود.
شکارسری در ادامه مطالب بیان شده تاکید کرد: یکی از دلایل اینکه این حوزه‌ها به شعار نزدیک می‌شوند همین موضوع است که بیان شد. اگر از تجربیات دفاع مقدس استفاده کنیم، آثاری که در این حوزه تولید می‌شوند کمتر با آفت شعاری بودن روبرو می‌شوند.
این کارشناس ادبی در این باره که آیا همه محققان و پژوهشگران به اسناد و مدارکی که در دست نهادها و سازمان‌ها قرار دارد دسترسی دارند یا خیر و اینکه آیا در این باره تبعیض گذاشته می‌شود، عنوان کرد: طبیعی است که این اتفاق می‌افتد و گاه اسناد به محققان داده نمی‌شود. این اسناد به هر صورت همچنان که از نام آن مشخص است، حاوی ارزش هستند و در اختیار گذاشتن آنها هزینه‌بر است.
وی در ادامه این مطلب گفت: نکته‌ای که در این باره وجود دارد این است که اسناد و مدارک دفاع مقدس برای ادبای این حوزه و به ویژه برای داستان و رمان‌نویسان به عنوان دست‌مایه و خوراک در نظر گرفته می‌شود و در حکم منبع و مرجع ادبیات به شمار می‌آید.
شکارسری در توضیح بیشتر ادامه داد: طبیعی است که باید رابطه صمیمانه‌تر و منطقی‌تری میان نویسندگان و پژوهشگران و مسئولان نهادها و سازمان‌های دارنده اسناد برقرار شود تا اهل قلم بتوانند راحت‌تر به این منابع دسترسی داشته باشند و از آنها استفاده کنند.
وی همچنین در این باره که آیا لازم است که پیش از ورود نویسندگان به حوزه دفاع مقدس، پژوهشگران دست‌مایه کار آنها را در تولید اثر فراهم کرده باشند یا خیر، اظهار کرد: هر پژوهش ادبی، حتی تحقیقات علمی و فرهنگی بدون اشراف داشتن بر پژوهش‌های پیشین ابتر است.
شکارسری با اشاره به آسیب‌هایی که ممکن است این حوزه به آن دچار شود، گفت: اولین آسیبی که در صورت ندانستن انجام پژوهش‌های قبلی به این حوزه وارد می‌شود این است که این پژوهش با همین ویژگی‌ها و پارامتر‌ها پیش از این انجام شده است و استفاده از این پژوهش‌های قبلی می‌تواند سبب غنی‌تر شدن اثر خواهد شد.
وی در ادامه این مطلب و در پاسخ به اینکه آیا لازم است که پژوهش‌ها توسط شخص دیگری انجام شود و نویسنده به این حوزه ورود پیدا نکند، توضیح داد: لزوماً این طور نیست. نویسنده می‌تواند در عین حال که محقق و پژوهشگر ادبی است، به نوشتن اثرش نیز بپردازد. طبیعی است که پژوهش باید پیش از نوشتن اثر موجود باشد، البته این موضوع نفی کننده انجام پژوهش و تحقیق از سوی نویسنده اثر نیست و در صورتی که اثر تحقیقاتی موجود دارای نقص و کاستی باشد، ادیب باید خود برای رفع آن اقدام کند و از سویی مطالعه آثار نیز خود به نوعی پژوهش به شمار می‌آید.
انتهای پیام
