ارزیابی سبک زندگی اسلامی در جامعه ایرانی/ دین ملاک عمل قرار گیرد

محمدحسن زاهدی، عضو هیات علمی گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه گیلان در گفت‌وگو با ایکنا از گیلان، در پاسخ به این سوال که سبک زندگی اسلامی در جامعه ایرانی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ افزود: امروزه ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که نام اسلامی را در کنار خودش دارد ولی متاسفانه در بسیاری از موارد تعالیم اسلامی در این جامعه عملیاتی نمی‌شود، در موارد متعدد معیار تصمیم گیری، تعالیم قرآنی و حدیثی نیست و در مواردی نیز که گویی دین ملاک عمل قرار گرفته، بیشتر امور ظاهری دینی است و حقایق دینی مورد غفلت قرار می‌گیرد. این ضعف در در ابعاد مختلف زندگی در جامعه ما مشهود است.

فاصله گرفتن از تعالیم دینی به معنای ناهنجاری اجتماعی است
عضو هیات علمی گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه گیلان گفت: رابطه افراد خانواده با یکدیگر، ازدواج، اشتغال، ساخت مسکن، فعالیت‌های فرهنگی و حتی شیوه تبلیغ دین از جمله مواردی است که در آن تعالیم دینی مورد بی مهری و کم توجهی قرار گرفته است. بدیهی است که این امر آثار نامطلوبی را نیز از خود به جای می‌گذارد.

این مدرس دانشگاه با بیان اینکه فاصله گرفتن از تعالیم دینی در هر یک از میادین مذکور، یعنی دور افتادن از فطرت سلیم انسانی و این خود به معنای ناهنجاری اجتماعی، سیاسی و ... است، تصریح کرد: در روایات به ازدواج کسانی که به سن بلوغ رسیده‌اند تاکید شده است(جامع احادیث شیعه ج 25 ص 58)، اینکه در انتخاب همسر ویژگی‌های دینی و ایمانی وی ملاک اصلی انتخاب باشد (و نه توانمندی مالی و دیگر امور ظاهری و دنیایی)، بسیار سفارش شده است(جامع احادیث شیعه ج 25 ص 88).

زاهدی در پاسخ به این سوال که ترویج ازدواج آسان می‌تواند زمینه تحقق زندگی اسلامی را فراهم کند؟ افزود: به قول معروف «خشت اول گرنهد معمار کج تا ثریا می‌رود دیوار کج»، ازدواج پایه و آغاز زندگی مشترک است، بنابراین اگر این امر خطیر با نگاهی سطحی مورد غفلت قرار گیرد آثار زیان باری را می‌تواند به همراه داشته باشد.

وی ادامه داد: ازدواج آسان بخشی از مجموعه گسترده‌ای است که باید مورد عنایت قرار گیرد، اما باید توجه داشت که در این زمینه به تحقق دیگر شرایط یک ازدواج صحیح نیز باید اهتمام ورزید.

تعلیم یک سوره هم می‌تواند به عنوان مهریه در نظر گرفته شود
عضو هیات علمی گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه گیلان در خصوص تاثیر مهریه در خوشبختی افراد، گفت: بهتر است در این زمینه از افراط و تفریط پرهیز کنیم، مهریه چیزی است که در تعالیم دینی ما مورد تاکید قرار گرفته است، پس اصل وجود مهر باید مورد عنایت زوجین قرار گیرد. متاسفانه این مسئله امروزه به شکل بسیار نامطلوبی در جریان است.

این مدرس دانشگاه گیلان اضافه کرد: مهرهای بسیار بالا، عدم تحویل مهر از سوی زوج به زوجه و... از جمله انحرافاتی است که در این زمینه مشاهده می‌شود. در تعالیم دینی بالاتر قرار ندادن مهر از مهرالسنه تاکید شده است. اگر زوج توان پرداخت مهری را نداشته باشد، دین مهر پایین‌تر و در توان او را به وی پیشنهاد می‌دهد تا بدانجا که حتی تعلیم یک سوره از سوی زوج به زوجه می‌تواند به عنوان مهریه در نظر گرفته شود. در این زمینه مباحث ارزشمندی در کتاب جواهر الکلام ج 31 ص 13 آمده است.

مهریه غیرمتعارف بیانگر شکاف بین جامعه اسلامی با تعالیم دینی است
وی ادامه داد: پس مهر چون یک حکم مسلم دینی است، رعایت آن عمل کردن به یک حکم دینی بوده و این از جمله عوامل خوشبختی است، اما همین مهر اگر در چارچوب فقهی و اخلاقی قرار نداشته باشد می‌تواند موجبات بدبختی خانواده‌ها را فراهم آورد و متاسفانه جامعه ما این آثار سوء را فراوان به خود دیده و می‌بیند که حکایت از فاصله فراوان جامعه اسلامی ما از احکام و تعالیم دینی دارد.

زاهدی در پاسخ به این سوال که چرا جامعه امروز از ازدواج فاصله گرفته است؟ تصریح کرد: گرچه مشکلات اقتصادی در بسیاری از موارد ممکن است عامل رویگردانی جوانان از ازدواج عنوان شود اما به نظر من فقر فرهنگی و نگاه غیر دینی جامعه مهمترین عامل در بروز این مشکل است. آیا جوانانی که از ازدواج فاصله گرفته‌اند تنها در اقشار کم درآمد جامعه هستند؟ آیان در میان اقشار کم‌درآمد ازدواج صورت نمی‌گیرد؟ آیا هزینه ضروری یک ازدواج و زندگی مشترک در جامعه ما بر اساس فرهنگ صحیح دینی تعریف شده است؟ و سوالاتی از این قبیل می‌تواند راهگشای ما در پاسخ به این سوال باشد. متاسفانه واقعیت‌های جامعه ما در پاسخ به این سوالات جواب‌های مطلوب و امیدبخشی را پیش روی ما قرار نمی‌دهد.

این مدرس دانشگاه بیان کرد: حضرت آیت‌الله بروجردی در جامع احادیث الشیعه ج 25 ص 46 احادیثی را از کلمات گهر بار اهل بیت عصمت و طهارت(ع) با استناد به منابع حدیثی پیش از خویش نقل می‌کنند که به صراحت دلالت دارد که فقر و نیاز مالی نباید مانع ازدواج یک جوان باشد و حتی در این روایات تاکید شده که ازدواج خود موجب زیاد شدن رزق و روزی انسان می‌شود.

حکومت دینی نباید معضلی به نام ازدواج جوانان داشته باشد
عضو هیات علمی گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه گیلان، در پاسخ به این سوال که مسئولین چگونه می‌توانند زمینه ازدواج جوانان را تسهیل کنند؟ گفت: از یک حکومت دینی انتظار می‌رود که در جامعه ما معضلی به نام ازدواج جوانان وجود نداشته باشد و مسئولین با اتخاذ سیاست‌های درست این مسیر را برای جوانان هموار سازند.

وی اضافه کرد: از جمله کارهایی که می‌تواند در تسهیل ازدواج جوانان موثر باشد، عبارت از «تصحیح فرهنگ ازدواج در خانواده‌ها و سوق دادن آن به فرهنگ اصیل اسلامی است که در این زمینه رسانه ملی و ارگان‌های فرهنگی می‌توانند نقش بسیار موثری را ایفا کنند»، «ایجاد امتیازاتی برای متاهلین در محیط‌های کاری»، «فراهم آوردن تسهیلاتی در حوزه مسکن که در این زمینه ساخت خانه‌های انبوه با حداقل مساحت، امکانات و قراردادن آن به مدت حدود دوسال و بدون دریافت اجاره بها می‌تواند گام موثری در خصوص ترغیب جوانان نیازمند به ازدواج را فراهم نماید»، می‌باشد.

بقای ازدواج در جامعه اسلامی مستلزم چارچوب دینی و الهی است
زاهدی در پاسخ به این سوال که چه عواملی در پایداری ازدواج موثر است؟ خاطرنشان کرد: بر اساس آیه شریفه "كُلُّ مَنْ عَلَيْهَا فَانٍ وَيَبْقَى وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ: می‌توان استنتاج کرد که هر آنچه رنگ الهی داشته باشد، پایدار خواهد بود؛ بقای یک ازدواج و زندگی مشترک از منظر دینی در جامعه اسلامی به مبتنی بودن آن بر یک چارچوب دینی و الهی است.

وی بیان کرد: هرچه زوجین و افراد یک خانواده براساس تعالیم دینی، فقهی و اخلاقی رفتارهای خویش را تنظیم نمایند، می‌توان به پایداری و دوام این زندگی بیشتر امیدوار بود. ازدواجی آسان و بر اساس موازین شرعی می‌تواند آغاز بسیار مناسبی برای یک زندگی پایدار و موفق باشد.

عضو هیات علمی گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه گیلان تاکید کرد: قانع بودن، شرح صدر داشتن در برابر ناملایمات، مانوس بودن افراد خانواده با امورمعنوی و حضور در مجامع دینی، تنظیم رفت و آمدهای خانوادگی بر اساس موازین شرعی، استفاده از مشورت و تجارب صاحبان تجربه و علم که آشنا با احکام و اخلاق اسلامی باشند به هنگام مواجه با مشکلات و بروز اختلاف و... نمونه‌هایی از چارچوب دینی است که به یک ازدواج قوام و دوام می‌بخشد.

انتهای پیام