عطایی‌فر: دوری از اسطوره‌سازی و بیان واقعیات تلخ و شیرین؛ ضامن توفیق تئاتر دفاع مقدس
گروه هنر ــ در روایت نمایشی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس باید از اسطوره‌سازی و بیان ثقیل و دور از دسترس وقایع اجتناب کرد، باید چنین وانمود کرد کسانی که آن سلحشوری و دلاورمردی را در طول هشت سال دفاع مقدس رقم زدند، فرزندان این آب و خاک همچون همه مردم، عادی بوده‌اند.
محمدرضا عطایی‌فر؛ نویسنده و کارگردان تئاتر در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایکنا گفت: در مواجهه با آثار هنری و به ویژه نمایشی با موضوع انقلاب و دفاع مقدس به ویژه در سال‌های اخیر با نوعی پس‌زدگی و بی‌رغبتی مخاطب تئاتر با اینگونه آثار مواجهیم که البته شاید دلیل اصلی آن فاصله گرفتن از دوران دفاع مقدس و روزهای پُرالتهاب دهه‌های نخستین انقلاب اسلامی باشد و اشتغال مردم به مسائل و مواردی که در کوران آنها دیگر کسی چندان تمایلی به مرور خاطرات تلخو شیرین سال‌های پیروزی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس ندارد.
وی گفت: در چنین شرایطی هر از گاه شاهد اتفاقات نادری در حوزه تئاتر و سینما هستیم که چنین استدلالی را منتفی می‌سازد و نمونه بارز آن اکران فیلم سینمایی «تنگه ابوقریب» است که به طور مستقیم به یکی از وقایع دوران هشت سال دفاع مقدس می پردازد اما در کمال ناباوری با استقبال چشمگیر مخاطب مواجهه می شود و لذا این پرسش پیش می‌آید که اگر مخاطب کنونی تئاتر و سینما رغبتی به منظور بازگشت به گذشته ندارد پس چرا از اکران چنین فیلمی استقبال می‌کند؟
عطایی‌فر تصریح کرد: در پاسخ به این پرسش نکته‌ای که به ذهن من می‌رسد این است که برگ برنده فیلم‌های «تنگه ابوقریب» و سایر آثار نمایشی و سینمایی از این دست در بازتعریف حوادث و رویدادهای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس این است که آنها به دور از بزرگنمایی و روایت رویدادهای محیرالعقول که شاید بیشتر نزدیک به رویدادهای اسطوره‌ای باشد که در نگاه نخست از توان و عهده انسان دوپای خاکی خارج است به دنبال بیان واقعیات جنگ و دفاع مقدس چه تلخ و چه شیرین هستند که به واسطه این نوع نگاه مخاطب بیش از هر زمان دیگری خود را به واقعه نزدیک احساس کرده و تصور می‌کند که خود نیز جزئی از واقعه است.
این نویسنده و کارگردان تئاتر در ادامه گفت: متأسفانه در سال‌های اخیر نگاه یک‌جانبه، تک بعدی و غالباً شعاری و کلیشه ای به موضوع دفاع مقدس در تئاتر و سینما تبدیل به آفتی برای این ژانر هنری شده است و تداوم این جریان موجب شده تا مخاطب در مواجهه با چنین آثاری از آنجا هم که آنها اغلب سفارشی ساخته می‌شوند، ذهنیتی کلیشه‌ای نسبت به آنها پیدا کند مبنی بر اینکه باز هم قرار است شاهد روایتی ظفرمندانه و پرغرور از وقایعی باشیم که در آن همیشه پیروزی با ماست در حالیکه واقعیت جنگ اینگونه به ما می‌گوید که در روند رسیدن به پیروزی در هر یک از جریانات و عملیات‌های دفاع مقدس ما نیز متحمل شکست‌ها و تلفات، بی‌خانمانی‌ها و تاوان‌های زیادی شده‌ایم که ترجیح این است که از آنها چشم پوشیده شود در حالیکه اگر قرار بر بیان واقعیات همانند آنچه که در «تنگه ابوقریب» شاهد آن هستیم باشد، نیاز به بازگویی تلخی‌ها و ناکامی‌ها در کنار پیروزی و ظفرمندی نیز هستیم.
وی افزود: در یک کلام در روایت نمایشی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس باید از اسطوره‌سازی و بیان ثقیل و دور از دسترس وقایع اجتناب کرد، باید چنین وانمود کرد که کسانی که آن سلحشوری و دلاورمردی را در طول هشت سال دفاع مقدس رقم زدند، فرزندان این آب و خاک همچون همه مردم عادی بوده‌اند و نه انسان‌های خارق‌العاده و روئین‌تنی که هیچ وابستگی و دلبستگی به خانه و خانواده نداشتند؛ با چنین نگاه باورمندی است که می‌توان همچنان به توفیق تئاتر و سینمای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس خوشبین بود.
این کارشناس تئاتر در پایان تأکید کرد: از جمله دیگر مؤلفه‌های توفیق آثار نمایشی و سینمایی در پرداختن به موضوعات انقلابی و دفاع مقدسی، جست و جوی مظاهر و مصادیق آن در بطن اجتماع است، قطعاً در رصد شرایط حاکم فرهنگی و اجتماعی کنونی به دلیل عمق نیافتن چنین باورهای ارزشی، چنین مصادیق و مظاهری بسیار کمرنگ بوده و جلوه گری ندارند، چه اشکالی دارد به این مظاهر به عنوان معضلات فرهنگی به سبب دوری از آن تفکر ارزشی و انقلابی بپردازیم و به دنبال راهکاری برای تقویت یافتن آنها باشیم؟
انتهای پیام
