رسوم قزوینی‌ها در ایام محرم از سیاه‌پوشان تا دید و بازدید هیئت‌ها
گروه اجتماعی- يك پژوهشگر و قزوین‌شناس گفت: از رسوم گذشته قزوینی‌ها در ايام ماه محرم در گذشته می‌توان به سیاه‌پوشان، دیدوبازدید هیئت‌ها و نعش کشان اشاره کرد.
علی‌اصغر یوسف‌گمرکچی از پژوهشگران و قزوین‌شناس در گفت‌وگو با ايكنا از قزوین، اظهار کرد: در قزوین وقتی‌که عید غدیر تمام می‌شد بوی محرم می‌آمد و مردم شروع به آماده کردن تکیه‌ها می‌کردند و 2 روز قبل از محرم آئین سیاه‌پوشان برگزار می‌شد که طی آن مساجد، تکایا و امامزاده‌ها را با پارچه سیاه، سیاه‌پوش می‌کردند.
یوسف‌گمرکچی گفت: از رسوم گذشته قزوینی‌ها در گذشته می‌توان به سیاه‌پوشان، دیدوبازدید هیئت‌ها و نعش‌کشان اشاره کرد.
وی با اشاره به اینکه در ماه محرم رسومی برگزار می‌شد که در حال حاضر بسیاری از آن رسوم از بین رفته است، اشاره کرد: در گذشته دسته‌های عزاداری 3 روز مانده به عاشورا از هیئت‌ها بیرون آمده و به امامزادگان مانند امامزاده علی (ع) می‌رفتند در حال حاضر نیز چند روز مانده به عاشورا هیئت‌ها هر شب به یک امامزاده می‌روند برای مثال یک‌شب به امامزاده علی (ع)، یک‌شب امامزاده آمنه خاتون، امامزاده سلطان سید محمد و درنهایت روز عاشورا به امامزاده حسین (ع) می‌روند.
این پژوهشگر عنوان کرد: در قدیم از شب اول محرم هیئت‌ها دیدوبازدید داشتند که این رسم از دوران صفویه و اوایل دوره قاجار در قزوین برجای‌مانده و تا 50 سال پیش نیز برگزار می‌شد؛ این رسم علاوه بر صله‌رحم دیدوبازدید هیئت نیز محسوب می‌شد.
وی در خصوص رسم دیدوبازدید هیئت‌ها توضیح داد: هیئت میزبان سر کوچه و یا خیابان هیئت خود به استقبال هیئت میهمان می‌آمد؛ در این استقبال معمولاً گوسفند قربانی می‌کردند و با گوشت آن در شب بعد برای عزاداران آبگوشت بزباش طبخ می‌کردند.
یوسف‌گمرکچی تصریح کرد: در قزوین هیئت‌های مساجد در میلاد و یا شهادت امامان به مسجدی که نام آن امام را که بر آن نهاده بودند می‌رفتند؛ برای نمونه در میلاد امام حسن (ع) همه مساجد به مسجد امام حسن می‌رفتند و بدین ترتیب مساجد می‌دانستند که در چه روزی میزبان سایر مساجد هستند ولی امروزه این رسم وجود ندارد.
وی خاطرنشان کرد: در محرم مساجد با چای از میهمانان پذیرایی و چراغ‌ها را خاموش می‌کردند و نوحه‌خوانان میزبان و میهمان به ترتیب مداحی کرده و حتی بدرقه میهمانان نیز با نوای مداحی همراه بود که از جمله آن‌ها می‌توان به «عزادار حسینی خوش‌آمدی خوش‌آمدی» اشاره کرد؛ در حال حاضر این رسم نیز وجود ندارد و از بین رفته است.
زنان قزوينی در خانه سیاه‌پوشان
این پژوهشگر با اشاره به اینکه دو روز پس از عاشورا مراسم نعش‌کشان برگزار می‌شود که مختص قزوین است و از دوره صفویه تا به امروز برگزار می‌شود، تشریح کرد: دو روز بعد از واقع عاشورا زنان قبیله بنی اسد شهدای کربلا را تشییع کردند و این مراسم در قزوین به‌صورت نمادین از مسیر امامزاده اسماعیل تا امامزاده حسین (ع) برگزار می‌شود و در گذشته از کوچه و محله این مسیر را طی می‌کردند ولی در سالیان اخیر این مسیر از خیابان سپه طی می‌شود.
وی ابراز کرد: یک روز مانده به تاسوعا نیز برخی از زنان قزوینی به خانه سیاه‌پوشان می‌روند و مراسمی با حضور زنان برگزار می‌شود و معمولاً نیز غذای نذری از جمله عدس‌پلو طبخ و توزیع می‌شود.
یوسف‌گمرکچی اضافه کرد: حسینیه آسیدجمال نیز در پشت مسجد جامع قرار دارد و در طول سال فقط در دهه اول محرم در آن مراسم عزاداری برپا می‌شود و خانم‌ها در این حسینیه حضور پیدا می‌کنند.
وی با اشاره به گذشته‌های دور عنوان کرد: در سال‌های دور برق نبود و به همین دلیل طبق‌هایی ساخته شد که علت آن این است که داخل این طبق‌ها چند چراغ قرار می‌دادند که با روغن کرچک می‌سوختند و داخل طبق را با چند آیینه انعکاس نوری ایجاد می‌کردند.
این پژوهشگر تشریح کرد: طبق را جلوی علامت حرکت می‌دادند که وظیفه آن روشن کردن زیر پای عزاداران بود تا بتوانند حرکت کنند. طبق گردان، طبق را به‌آرامی حرکت می‌داد چراکه چراغ‌های داخل طبق نورهای با شدت متفاوتی داشتند و این چرخش آرام موجب می‌شد تا چراغ‌های با نور زیاد همه‌جا را روشن کند.
یوسف‌گمرکچی یادآور شد: در حال حاضر باگذشت سالیان زیاد و وجود برق، ارتفاع طبق‌ها افزایش يافته و به آن پَر نیز آویزان می‌کنند.
انتهای پيام
