برخوان غم/ غلامرضا سازگار تبیین کرد:
کتابی که امام رضا(ع) به سازگار هدیه داد/ سه خیابان پر خطر در مداحی
گروه جامعه ــ پیرغلام اهل بیت(ع)، با اشاره به ماجرای مداح شدنش و کتابی که امام رضا(ع) به او در خواب هدیه داد، گفت: مداحی قبل از اینکه کار و هنر باشد، عشق است و آفت‌های آن بی‌سوادی، بی‌استادی و بی‌تقوایی است.
به گزارش ایکنا؛ حاج غلامرضا سازگار را به عنوان یکی از مفاخر عرصه مداحی و ستایشگری می‌شناسیم. فردی که علاوه بر مدح اهل بیت(ع) اشعارش زینت‌بخش مجالس روضه و هیئت‌های مذهبی است؛ وقتی با او همکلام می‌شویم هر سخنی که بر لب می‌آورد بوی ایمان، اخلاص و ادب می‌داد و گویا بندبند روح و جانش به خاندان اهل بیت(ع) گره خورده است. او بیش از ۶۰ سال است که در عرصه ستایشگری سیدالشهدا(ع) غلامی می‌کند و توصیه‌ها و حرف‌هایی برای مداحان و جوانانی که به این عرصه وارد شده‌اند دارد که در ادامه گفت‌وگوی ایکنا با وی می‌خوانید:
* شما مداحی و شاعری اهل بیت(ع) را چه زمانی شروع کردید و چگونه به این عرصه وارد شدید و یک مداح چگونه می‌تواند فرد بزرگی باشد؟
در دوران نوجوانی که پدرم مرا مدام با خود به مسجد می‌برد، به مداحی علاقه‌مند شدم. در یکی از شب‌هایی که با او به مسجد رفته بودم، پسری هم‌سن و سال خودم شروع به مداحی کرد که مداحی او همان و دل من را با خود بردن همان؛ آنجا بود که من هم از خدا و امام حسین(ع) خواستم که مرا در این راه قرار دهد و دستم را بگیرد. آنجا متوسل شدم و در دلم خطاب به امام حسین(ع) گفتم آقاجان آیا امکان دارد من هم مداحی کنم و حضرت هم عنایت کردند و پس از آن مداحی را آغاز کردم و افتخار گفتن یاحسین(ع) نصیبم شد.
* شما مداحی و شاعری اهل بیت(ع) را چه زمانی شروع کردید و چگونه به این عرصه وارد شدید و یک مداح چگونه می‌تواند فرد بزرگی باشد؟
در دوران نوجوانی که پدرم مرا مدام با خود به مسجد می‌برد، به مداحی علاقه‌مند شدم. در یکی از شب‌هایی که با او به مسجد رفته بودم، پسری هم‌سن و سال خودم شروع به مداحی کرد که مداحی او همان و دل من را با خود بردن همان؛ آنجا بود که من هم از خدا و امام حسین(ع) خواستم که مرا در این راه قرار دهد و دستم را بگیرد. آنجا متوسل شدم و در دلم خطاب به امام حسین(ع) گفتم آقاجان آیا امکان دارد من هم مداحی کنم و حضرت هم عنایت کردند و پس از آن مداحی را آغاز کردم و افتخار گفتن یاحسین(ع) نصیبم شد.
البته در جریان مداح شدنم شبی خواب امام رضا(ع) را دیدم که در خواب به من کتابی دادند و بعد از آن بود که مداحی و شاعری را یاد گرفتم؛ من هر چه که امروز از مداحی و شاعری دارم به خاطر هدیه امام رضا(ع) در خواب است؛ به طوری که وقتی شعر می‌گفتم، با هیچ‌کدام از صنایع ادبی آشنا نبودم و عروض، قافیه و وزن شعر نمی‌دانستم، اما با عنایتی که امام رضا(ع) و اهل بیت به من داشتند زمانی که این شعر‌ها را می‌نوشتم تمام این موارد در آن‌ها رعایت می‌شد و این چیزی نبود مگر عنایت اهل بیت(ع). لباس مداح و چهره او، ولو کت‌وشلوار هم بپوشد، باید به گونه‌ای باشد که مردم او را دیدند یاد امام حسین(ع) بیفتند.
*در زمانی که شما مداحی می‌کردید تفاوت‌های بسیاری با مداحی امروزی داشت. به نظر شما مداحی در گذشته بهتر بود یا امروز و چه تفاوتی بین این دو وجود دارد؟
هر دهه‌ای با خودش یک نوآوری دارد، اما باید بدانیم که نوآوری با من‌درآوردی متفاوت است. نوحه‌های قدیم خیلی احتیاج به روضه نداشت و آن‌قدر این نوحه‌ها جانسوز بود که هر زمان مردم آن‌ها را گوش می‌دادند اشک می‌ریختند و گاهی هم شور می‌خواندند آن شور به دل مردم می‌آمد، اما متأسفانه در این زمان ما با تهاجم فرهنگی و تهاجم ادبیات روبه‌رو هستیم، طوری که وجود اشعار ضعیف در مداحی و ستایشگری گسترش یافته است.
*چه چیزی باعث می‌شود که برخی مداح جوان به هر قیمتی اشعار عجیب و غریبی را با سبک‌های جدیدی که در شأن اهل بیت(ع) نیست بخوانند؟
*چه چیزی باعث می‌شود که برخی مداح جوان به هر قیمتی اشعار عجیب و غریبی را با سبک‌های جدیدی که در شأن اهل بیت(ع) نیست بخوانند؟
این اشعار باعث می‌شود سوز و عرفان در مداحی از بین برود. من به مداحانی که این سبک‌ها و شیوه‌ها را جایگزین اشعار و سبک‌های پیشین کرده‌ام می‌گویم که عزاداری سنتی را حفظ کنید، همان‌طور که امام خمینی(ره) فرمودند: عزاداری سنتی باید حفظ شود.
ما باید ببینیم که توصیه اهل بیت(ع) در عزاداری‌ها چه بوده و پیرغلامان این عرصه چه توصیه‌هایی دارند و چه کار می‌کردند و چه سنتی داشتند که اشعار و نوایشان ماندنی شد تا امروز آن را پیش بگیریم. جوانان باید از این توصیه‌ها بهره گیرند. البته با این تفاوت که شعر خوب و جدیدی را با صدای زیبایی به آن اضافه کنند؛ البته این موارد بسیار کم است، اما با این حال به عرصه مداحی و ستایشگری ضربه‌هایی وارد می‌کند.
من به نوبه خود از این افراد خواهش می‌کنم تا سبک‌های مداحی خودشان را عوض کنند. وقتی به برخی از این مداحان می‌گویم این‌گونه نخوانید، در جواب می‌گویند مردم سبک‌ها را دوست دارند؛ عده‌ای هم با این سبک خواندن مشهور شدند و ترقی کردند، اما به آن‌ها می‌گویم که آقایان مداح، مشهور شدن نزد امام حسین (ع) بالاتر است یا مشهور شدن در مردم؟ آیا رضای امام حسین(ع) شهرت است یا رضایت مردم؟
مرحوم علامه نقل می‌کند که زمانی در یک منزل برای روضه وارد شد و دید حاج مرشد سرپا و عصا به دست ایستاده و روضه می‌خواند، در حالی که هیچ‌کس در خانه نیست؛ به حاج مرشد عرض کردم که هیچ‌کس در خانه نیست چرا سرپا ایستاده‌اید؟ بنشینید و روضه‌خوانی کنید؛ اما ایشان گفتند که شاید من تنها باشم، اما پنج تن آل‌عبا و اهل بیت(ع) در این مجلس حضور دارند. حال ببینید زمانی که یک مرد با وجود اینکه در روضه‌اش کسی حاضر نیود، آن‌قدر احترام می‌گذاشت و ایمان داشت که پنج تن آل‌عبا در روضه‌اش حضور دارند و با عشق روضه می‌خواندند. به همین خاطر از مداحان جوان می‌خواهم کاری بکنند که امام حسین(ع) از آنان راضی باشد.
آفت مداحی بی‌سوادی، بی‌استادی و بی‌تقوایی است. به قول یکی از بزرگان و پیرغلامان، مداحی و روضه‌خوانی برای دو نفر بسیار راحت است؛ کسی که همه چیز بلد است و کسی که هیچ چیز بلد نیست، آن کسی که هیچ چیزی بلد نیست هرچه را در ذهنش می‌آید بیان می‌کند، اما آن کسی که اهل مطالعه و باسواد است مداحی برایش سخت است، اما صحیح انجام می‌دهد. بی‌تقوایی هم باعث می‌شود که مطالبی که مداح باید بداند رعایت نشود، مثلاً دروغ به پیغمبر (ص) بسته شود و روضه‌های اشتباه خوانده شود. پس برای تمام مداحی‌هایی که می‌کنیم باید در قیامت پاسخگو باشیم.
مرحوم علامه نوری در یکی از کتاب‌های خود نقل می‌کنند که یکی از مداحان به محضر یکی از علما وارد شد و نقل کرد که خواب دیدم گوشت بدن امام حسین(ع) را با مقراض می‌چینم. عالم به مداح گفت که آیا برای امام حسین روضه می‌خوانی؟ در جواب پاسخ داد که آری؛ عالم در جواب به او گفت که از این پس روضه‌های دروغ برای امام حسین نخوان و مسیر صحیح مداحی و ستایشگری را پیش بگیر. به مداحان می‌گویم که ما مداحان خیلی به لبه پرتگاه نزدیک هستیم و اگر امام حسین(ع) به ما عنایت نداشتند، به عمق پرتگاه سقوط کرده بودیم؛ ممکن است در برخی از مواقع مردم ندانند که ما چه می‌خوانیم، اما امام حسین(ع) آگاه هستند.
* از نظر شما مداحی شغلتان است یا هنرتان؟
مداحی قبل از اینکه کار و هنر باشد، عشق است؛ مداحی کار عشق است و به قول رهبر انقلاب مداحی هنر است. خاطرم هست که مرحوم حاج حسین بهاری زمانی که در بازار مداحی می‌کردند یکی از تیمساران زمان شاه فریاد زد که حق نداری در این مکان مداحی کنی. او هم با تیزبینی و هنری که داشت پاسخ داد که چشم. نمی‌خوانم؛ سپس فریاد زد که ای مردم هر سال من در این مکان مداحی می‌کردم و امسال تیمسار می‌گویند که اینجا نخوان و من هم می‌گویم چشم، اما از تیمسار اجازه می‌خواهم یک چیز کوتاه بگویم و مرخص شوم؛ بعد گفت: «یک واجب داریم و یک مستحب. امام حسین به مستحب عمل کرد. مستحب است اگر مسافر به سفر می‌رود برای او اذان بگویند، ولی وقتی زینب دید که از گودال صدا می‌آید، الله و اکبر...» و ادامه داد و تمام بازار را با روضه‌اش به لرزه درآورد و روضه خود را خواند و رفت.
* از نظر شما مداحی شغلتان است یا هنرتان؟
مداحی قبل از اینکه کار و هنر باشد، عشق است؛ مداحی کار عشق است و به قول رهبر انقلاب مداحی هنر است. خاطرم هست که مرحوم حاج حسین بهاری زمانی که در بازار مداحی می‌کردند یکی از تیمساران زمان شاه فریاد زد که حق نداری در این مکان مداحی کنی. او هم با تیزبینی و هنری که داشت پاسخ داد که چشم. نمی‌خوانم؛ سپس فریاد زد که ای مردم هر سال من در این مکان مداحی می‌کردم و امسال تیمسار می‌گویند که اینجا نخوان و من هم می‌گویم چشم، اما از تیمسار اجازه می‌خواهم یک چیز کوتاه بگویم و مرخص شوم؛ بعد گفت: «یک واجب داریم و یک مستحب. امام حسین به مستحب عمل کرد. مستحب است اگر مسافر به سفر می‌رود برای او اذان بگویند، ولی وقتی زینب دید که از گودال صدا می‌آید، الله و اکبر...» و ادامه داد و تمام بازار را با روضه‌اش به لرزه درآورد و روضه خود را خواند و رفت.
همچنین مرحوم حاج مرزوق مداحی بود که در زمان او نان‌فروشی را اجیر کرده بودند تا اگر او خواست روضه بخواند فریاد بزند و بگوید نان دارم، تا مردم متوجه روضه حاج مرزوق نشوند و در نهایت روضه خوانده نشود؛ یک بار که حاج مرزوق در دروازه کوفه قم روضه می‌خواست روضه بخواند به محض اینکه گفت: سر بریده امام حسین (ع)، نان‌فروش فریاد برآورد که نان دارم، نان، مردم بیایید نان بخرید، اما حاج مرزوق با تیزبینی به او گفت که چه زمان خوبی آمدی و نان آوردی، نان‌ها را به دروازه کوفه ببر و نذر امام حسین کن و در این هنگام مردم گریه سر دادند.
اگر رهبر می‌گویند که روضه هنر است، به این معنی است که در بزنگاه وضعیت روضه را تغییر دهیم. هرچند که این هنر بسیار کمرنگ شده است، اما با شاگردی در خدمت اساتید می‌توانیم این هنر را دوباره شکوفا کنیم. همه جوانان مداح استعداد، توانایی و صدای خوبی دارند، اما پیران دانایی دارند و جوانان توانا در صورتی که شاگردی کنند و اصول مداحی را بیاموزند، می‌توانند دانایی را هم به دست بیاورند.
* طبق گفته‌ها مداحانی هستند که مبالغ نجومی دریافت می‌کنند. آیا شما با دریافت این مبالغ از سوی مداحان موافقید و آن را کار درستی می‌دانید؟
بعد از انقلاب بازار شایعات داغ شد. هیچ‌کس به مداح مبالغ نجومی مثلاً ۵۰۰ یا ۶۰۰ میلیون تومان پرداخت نمی‌کند. البته مداحانی هم هستند که هزاران جوان را از مشغول شدن با تلفن همراه و بیکاری به هیئت می‌کشانند و در هیئت امام حسین(ع) آن‌ها را با احادیث اهل بیت، جوانمردی‌ها و سبک زندگی آنان آشنا می‌کند. لذا اگر یک میلیارد تومان هم به او بدهیم ایرادی ندارد، چراکه کار او بسیار ارزشمند است. پیغمبر اسلام (ص) فرمودند: «اگر کسی یک نفر را هدایت کند با من برابر و برادر است» و این کار بسیار بزرگی است.
هر مداحی با توجه به ارزش و شأنش به یکی از این هیئت‌ها می‌رود. پس اگر هم مبلغی را هم می‌گیرد متناسب با هیئت و شأن اوست و یک مداح کوچک نمی‌تواند به هیئت بزرگی برود. باید بگویم مرحوم شیخ عباس قمی، از مداحان قدیمی، نقل کرده‌اند شبی در خواب پیغمبر اکرم(ص) را دیدم. ایشان به من فرمودند که شیخ عباس اگر می‌خواهی مداح ما باشی این چند مورد را رعایت کن؛ اول اینکه اگر چیزی در مداحی به تو دادند مخالفت نکن. ما تو را تأمین می‌کنیم، دوم اینکه هرجا دعوتت کردند و در آنجا نشانی از خدا دیدی برو و سوم به هرکسی که قول دادی عمل کن و بدقولی نکن؛ این سه توصیه را پیغمبر اکرم(ص) به این مداح کردند و قطعاً این توصیه‌ها برای همه مداحان لازم‌الاجراست و باید آن را انجام دهیم.
گفت‌وگو از وهاب خدابخشی
انتهای پیام
مطالب مرتبط
یک مخاطب
| 
۱۳۹۷/۰۷/۰۵ - ۱۲:۴۶
پاسخ
هر که را اسرار کار آموختند مُهر کردند و دهانش ددوختند؛ والا دیگه این مدلیش رو ندیده بودیم که اگر یکی هم خوابی میبینه یا کشف و شهودی چیزی داره بیاد با رسانه رسمی مصاحبه کنه و جار بزنه. از خبرگزاری تخصصی هم انتظار این است که حداقل کشف و کرامت تیتر نکنید. 
