خاتوزین؛ مادر اسطوره‌های کردستان

به گزارش ایکنا از کردستان، خاتوزین در دوازدهم مردادماه سال ۱۳۰۰ در روستای «بو گه به سی» از توابع شهرستان سقز به دنیا می‌آید او از همان کودکی آن طوری که از خودش نقل می‌کنند به خاک و آب و ترکیب آن عشق می‌ورزید.
خاتوزین در جوانی در کنار ساخت تنور برای اهالی روستا شروع به ساخت کاسه، کوزه و ظروف کاربردی می‌کند تا اینکه بین اهالی روستاهای اطراف آوازه‌اش می‌پیچید و او را زنی چیره دست در ساخت انواع ظروف کاربردی می‌شناسند.

از آنجائیکه خاتوزین فاقد هر گونه سواد نوشتاری بوده در دوران میانسالی شروع به ساخت انواع پیکره‌هایی می‌کند که ترکیبی بسیار عجیب و غریب داشت جالب اینکه او خودش این پیکره‌های شگفت انگیز را عجیب و غریب نمی‌پنداشت.
پیکره‌های ترکیبی که از لحاظ فرم و محتوا سرشار از تأمل و معنا و از لحاظ بصری بسیار گیرا، تاثیرگذار و شگفت‌انگیز است.

پیکره‌هایی ساخته خاتوزین، مخاطب حرفه‌ایی امروز را با سؤالات بزرگی مواجه می‌کند که آیا این بانوی هنرمند با آثار تاریخی ـ باستانی گذشتگان آشنایی داشته است؟، چه میزان تحت تاثیر ادبیات شفاهی ـ روایی که سینه به سینه از نسل‌های پیشین به ایشان منتقل شده قرار گرفته است؟ آیا این طرح‌های اساطیری به او الهام می شده است؟ و سوالات بسیار دیگر که شاید با دیدن آثارش به آنها برسیم.
جالب‌تر اینکه در سال ۱۳۷۲ تعدادی از آثارش را در فینال مجسمه‌سازی تهران به نمایش می‌گذارند که موفق به کسب «رتبه برتر» این رخداد هنری کشوری می‌شود.

هم اکنون تعدادی از آثار فاخر و شگفت انگیز مادر اسطوره‌های کردستان در موزه مردم شناسی خانه کُرد نگهداری می‌شود و در معرض دید عموم است.
خاتوزین هنرمندی خودپرور بود که آثارش شامل دو بخش حیوانات واقعی و گریوفن بوده که در علم باستان‌شناسی به حیواناتی گفته می‌شود که ترکیبی از چند حیوان است.

مجسمه‌های خاتوزین اغلب در رویا و خواب او شکل می‌گرفت. اشکالی انتزاعی و عجیب که شامل ترکیبی از اندام حیوانات و پرندگان بود. او مجسمه‌ها را برای گذران زندگی می‌ساخت و به اهالی روستا می‌فروخت.
خاتوزین در دوران جوانیش به تنهایی خاک مجسمه‌ها را از دامن کوه به خانه می‌آورد و با آن مجسمه می‌ساخت ولی بعدها پسر و عروسش هم کمکش می‌کردند. خاتوزین شوخ طبع و مهربان بود. چهره بسیار جذاب و چشمانی رنگین داشت. برای هر مجسمه‌اش قصه‌ها داشت که از شنیدن آن سیر نمی‌شدید. خاتوزین پس از مرگش شهرت بیشتری پیدا کرد ولی صد افسوس که در طول حیات خود با فقر و تنگدستی زندگی کرد.

یادآور می‌شود؛ خاتوزین این مادر اسطوره‌های کردستان در سال ۱۳۷۴ در سن ۷۴ سالگی در همان روستای محل زندگیش چشم از جهان فرو می‌بندد و دنیای هنر و اسطوره‌شناسی را با سوالات بسیار تنها می‌گذارد.

نویسنده: ملیحه سیفی

انتهای پیام