صدور حکم دادگاه لاهه علیه آمریکا موفقیتی بزرگ برای دیپلماسی حقوقی دولت

به گزارش ایکنا، خط اعتدال نوشت: دیوان بین‌المللی دادگستری (لاهه) در بیانیه‌ای صحبت‌های محمدجواد ظریف مبنی‌بر اقامه دعوی ایران علیه آمریکا بنا بر بازگرداندن غیرقانونی تحریم‌های ایران را در دادگاه لاهه را تایید کرده و با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرده بود که ایران در این دادگاه بین‌المللی، شکایتی را علیه آمریکا به دلیل بازگرداندن تحریم‌های ایران و نیز اقدامات محدودکننده که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم شرکت‌ها یا افراد ایرانی را هدف قرار می‌دهد و پیشتر با امضای توافق هسته‌ای برداشته شده بود، ثبت کرده است.

قرار صادره این محکمه جهانی الزام آور و لازم الاتباع بوده و تعهداتی بین المللی را بر عهده دولت ایالات متحده
می گذرد و این دولت را ملزم می کند که طبق تعهدات بین المللی خود، موانع ایجاد شده ناشی از تصمیم های غیرقانونی را که با خروج از برجام در مسیر روابط تجاری ایران در حوزه های مشخصی برقرار کرده را برطرف نماید.
رای موقت دادگاه لاهه در خصوص شکایت ایران از آمریکا که بازتاب گسترده ای در رسانه های جهانی داشت، نشان دهنده پیروزی حقوقی ایران در برابر آمریکا است و به دنیا نشان داده است که جمهوری اسلامی بر مبنای التزام به قوانین و مقررات بین المللی به دنبال احقاق حقوق خود است نه بر اساس مخاصمه و ایجاد بحران و خشونت ورزی.

طبعاً برخی از رسانه ها و محافل سیاسی خواهند گفت که هر چند این رکن قضایی سازمان ملل متحد، آمریکا را ملزم کرده به تعهدات خود پایبند باشد، امّا این قرار دیوان لاهه ضمانت اجرایی ندارد، و ایالات متحده می تواند از این الزام سرپیچی کند! هر چند ابزار پیش بینی شده جهت اجبار کشورها به احکام صادره توسط دیوان لاهه در ماده۹۴ بند ۲ منشور سازمان ملل متحد پیش بینی شده است و دیوان هم در قرار خود ایالات متحده آمریکا را ملزم کرده است تا تضمین نماید مجوزهای لازم برای موارد مشخص شده در قرار را صادر کرده و پرداخت ها و معاملات مربوط به آنها را انجام دهد؛ اما بر فرض امتناع آمریکا از انجام تعهداتش، جمهوری اسلامی ایران می تواند علاوه بر استفاده از حکم دیوان لاهه در راستای دیپلماسی عمومی، از این اهرم برای اقناع برخی از کشورها از جمله طرف های اروپایی و نیز فشار قانونی مضاعف بر آمریکا و مجامع حقوقی و سیاسی برای حمایت از حقوق ایران استفاده کند و این گامی مهم و راهبردی در اجرایی شدن برجام و صحه گذاشتن بر آن است که قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت آن را تایید کرده است.

سرانجام با تلاشهای دستگاه دیپلماسی دولت تدبیر و امید، شکایت ایران از آمریکا به دیوان بین‌المللی لاهه نتیجه داد و این دیوان به عنوان رکن اصلی قضایی سازمان ملل متحد، اقدام به صدور قرار موقت این محکمه علیه اقدام غیرقانونی دولت آمریکا در بازگرداندن تحریم های یک جانبه که با خروج این کشور از برجام صورت گرفت، کرد. تصمیم دیوان لاهه که با اتفاق آراء اتخاذ شده است، نشانه بارز دیگری در اثبات و تأیید حقانیت جمهوری اسلامی ایران و غیرمشروع و ظالمانه بودن تحریم های آمریکا علیه ملت ایران است.

دیوان بین‌المللی دادگستری (لاهه) در بیانیه‌ای صحبت‌های محمدجواد ظریف مبنی‌بر اقامه دعوی ایران علیه آمریکا بنا بر بازگرداندن غیرقانونی تحریم‌های ایران را در دادگاه لاهه را تایید کرده و با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرده بود که ایران در این دادگاه بین‌المللی، شکایتی را علیه آمریکا به دلیل بازگرداندن تحریم‌های ایران و نیز اقدامات محدودکننده که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم شرکت‌ها یا افراد ایرانی را هدف قرار می‌دهد و پیشتر با امضای توافق هسته‌ای برداشته شده بود، ثبت کرده است.

قرار صادره این محکمه جهانی الزام آور و لازم الاتباع بوده و تعهداتی بین المللی را بر عهده دولت ایالات متحده
می گذرد و این دولت را ملزم می کند که طبق تعهدات بین المللی خود، موانع ایجاد شده ناشی از تصمیم های غیرقانونی را که با خروج از برجام در مسیر روابط تجاری ایران در حوزه های مشخصی برقرار کرده را برطرف نماید.

رای موقت دادگاه لاهه در خصوص شکایت ایران از آمریکا که بازتاب گسترده ای در رسانه های جهانی داشت، نشان دهنده پیروزی حقوقی ایران در برابر آمریکا است و به دنیا نشان داده است که جمهوری اسلامی بر مبنای التزام به قوانین و مقررات بین المللی به دنبال احقاق حقوق خود است نه بر اساس مخاصمه و ایجاد بحران و خشونت ورزی.

طبعاً برخی از رسانه ها و محافل سیاسی خواهند گفت که هر چند این رکن قضایی سازمان ملل متحد، آمریکا را ملزم کرده به تعهدات خود پایبند باشد، امّا این قرار دیوان لاهه ضمانت اجرایی ندارد، و ایالات متحده می تواند از این الزام سرپیچی کند! هر چند ابزار پیش بینی شده جهت اجبار کشورها به احکام صادره توسط دیوان لاهه در ماده۹۴ بند ۲ منشور سازمان ملل متحد پیش بینی شده است و دیوان هم در قرار خود ایالات متحده آمریکا را ملزم کرده است تا تضمین نماید مجوزهای لازم برای موارد مشخص شده در قرار را صادر کرده و پرداخت ها و معاملات مربوط به آنها را انجام دهد؛ اما بر فرض امتناع آمریکا از انجام تعهداتش، جمهوری اسلامی ایران می تواند علاوه بر استفاده از حکم دیوان لاهه در راستای دیپلماسی عمومی، از این اهرم برای اقناع برخی از کشورها از جمله طرف های اروپایی و نیز فشار قانونی مضاعف بر آمریکا و مجامع حقوقی و سیاسی برای حمایت از حقوق ایران استفاده کند و این گامی مهم و راهبردی در اجرایی شدن برجام و صحه گذاشتن بر آن است که قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت آن را تایید کرده است.

از سوی دیگر امتناع و سرپیچی آمریکا از التزام به قرار دیوان لاهه می تواند ضعف های ساختاری برخی نهادها و مجامع بین المللی و پیش بینی نشدن سازوکار مناسب برای برخورد با کشورهای خاطی چون آمریکا را آشکار کند که قطعاً موجب موضع گیری و واکنش اعضای سازمان ملل و دیوان لاهه نسبت به آمریکا شده و این طبعاً به سود ایران و اثبات حقانیت کشورمان در شکایت دولت ایران و مطالبات مردم ایران خواهد بود.

تلاشهای وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی ایران در اقناع دیوان بین المللی دادگستری لاهه برای صدور قرار موقت علیه ایالات متحده موجب رد ادعاها و نظرات حقوقی و رویکرد غیرمشروع و غیرقانونی دولت آمریکا شد و به صراحت اعلان شد که نقض های احتمالی عهدنامه مورد استناد جمهوری اسلامی ایران و حقوق خاص و مشخصی که ایران به موجب عهدنامه به آنها استناد کرده است، می تواند آثار غیرقابل جبرانی به دنبال داشته باشد.

اکنون افکار عمومی جهانی که به حقوق و توافقات بین المللی، با التزام و احترام می نگرند، به حقانیت ایران پی برده و طبعاً در حفظ و اجرای برجام با ایران و طرف های اروپایی همراه و همصدا خواهند شد.

بی تردید تداوم تلاشهای دیپلماتیک دولت اعتدالگرای دکتر روحانی در عرصه سیاست جهانی موفقیت ها و دستاوردهای ارزشمند و راهبردی مهمی را برای ایران به ارمغان خواهد آورد و موجب انزوای دشمنان ایران و ناکامی آنان در تلاش های غیرقانونی شان خواهد شد.