مهجور بودن تدبر در قرآن در قزوین/ با ورود به دنیای تدبر به عمق کاربردی بودن قرآن پی بردم

به گزارش ایکنا از قزوین، مهمان ویژه خبرگزاری یک مدرس است آن‌هم در حیطه تخصصی «تدبر در قرآن»، بانوی فعالی که در رشته حقوق کارشناسی خود را از دانشگاه امام صادق(ع) و کارشناسی ارشد خود را نیز از دانشگاه قم گرفته است.
پیش از آمدنش به دنبال تعریفی جامع از تدبر در قرآن بودم که به این نکات دست یافتم. «تَدَبُّر» از ریشه «دُبُر»، به معنی اندیشیدن در پشت و ماوراء امور است که «ژرف‌اندیشی» و «عاقبت‌اندیشی» را نظر دارد که نتیجه‌اش «کشف حقایقی است که در ابتدایِ امر و نظرِ سطحی، به چشم نمی‌آمد».
علامه طباطبائی (ره) در این مورد می‌گوید: «تدبیر» به معنای این است که چیزی را بعد از چیز دیگر بگیریم و در مورد آیه شریفه به معنای تأمل در یک آیه بعد از آیه‌ای دیگر و یا تأمل بعد تأمل در یک آیه است، لیکن از آنجا که غرض آیه شریفه بیان این جهت است که در قرآن کریم اختلافی نیست و نبود اختلاف در بیش از یک آیه تصور دارد، لذا معنای اول یعنی تأمل در آیه‌ای پس از آیه دیگر منظور عمده است، هر چند که این معنا معنای دوم را هم نفی نمی‌کند.
قرآن در آیه 29 سوره مبارکه ص هدف از نزول قرآن را تدبر در آیات آن و تذکر گرفتن از آن می‌داند: «کِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَیْکَ مُبارَکٌ لِیَدَّبَّرُوا آیاتِهِ وَلِیَتَذَکَّرَ أُولُواالْأَلْبابِ» قرآن کتاب بابرکتی است که آن را به‌سوی تو (ای پیامبر) فرستادیم تا (مردم) در آیات آن تدبّر کنند و برای خردمندان تذکّر است.
قرآن همه را به تدبر در خود فرا خوانده است و بیان می‌دارد که در پرتو این تدبر هدایت می‌گیرند و نیز تأکید دارد که گمراهی به خاطر تدبر ننمودن در قرآن است یا تدبر می‌کند اما بر قلب او قفل‌خورده است: «أَفَلا یتَدَبَّرُونَ الْقرآن أَمْ عَلی قُلُوبٍ أَقْفالُها» [محمّد/ 24[بعد از دریافت این اطلاعات کلی مشتاق‌تر شد برای استقبال از «زهره مظفری» مربی جوان و پرانگیزه قزوین در رشته تخصصی «تدبر در قرآن» شدم.

نقطه عطف زندگی‌ام ورود به رشته «تدبر در قرآن» است

«زهره مظفری» در خصوص ورود خود به رشته تدبر چنین می‌گوید: دوره‌های کشوری «تدبر در قرآن» به‌صورت آکادمیک زیر نظر استاد «علی صبوحی» برگزار شد که بعد از برگزاری این دوره‌ها و تربیت استادیاران توسط اساتید، این دوره‌ها به‌صورت استانی انجام می‌شد و استادیاران به استان‌ها اعزام می‌شدند.
وی افزود: آن زمان در تهران مشغول تحصیل بودم که با اطلاع‌رسانی یکی از دوتان نسبت به این طرح اطلاع یافته و در آن شرکت کرده و دوره‌های مختلفی را در مشهد، تهران و جمکران گذراندیم. در حال حاضر به قطعیت می‌توانم ورود به رشته «تدبر در قرآن» را نقطه عطف زندگی خود عنوان کنم.
مظفری شروع آموزش‌های خود را از حزب «مفصل» دانسته و بیان می‌کند: شروع آموزش تدبر از سوره «محمد (ص)» تا پایان قرآن و حزب مفصل بود که در دوره‌های مختلف آموزشی انجام شد. دلیل انتخاب حزب «مفصل» که دارای ۶۸ سوره است و از سورهٔ محمد آغاز می‌شود هم این بود که طبق تأکیدات اهل‌بیت و بزرگان دین اگر می‌خواهید قرآن را یاد بگیرید از حزب مفصّل شروع کنید چرا که این حزب را می‌توان چکیده قرآن کریم دانست.
این بانوی قزوینی در خصوص ویژگی‌های منحصربه‌فرد تدبر عنوان می‌کند: وقتی آموزش تدبر را آغاز کردم متوجه شدم که چقدر قرآن کریم کاربردی است، تازه مفهوم آیات و سوره‌های آن را می‌فهمیدم و همین امر باعث شد تا نگاه من به قرآن تغییر کند، تجربه‌ای که در دوره‌های دیگری نظیر تفسیر به آن دست نیافتم.
وی ادامه می‌دهد: در واقع خداوند در قرآن تدبر به کار برده که نیاز است ما نیز در آن تعمق داشته و آن را اخذ کنیم. برای مثال خداوند از اینکه آیه 2 را پشت آیه 1 سوره کوثر و آیه 3 را پشت آیه 2 این سوره قرار داده است هدفی داشته و این سه آیه پشت سر هم سوره کوثر را تشکیل داده است. دلیل اینکه خداوند 3 آیه را برای این سوره قرار داده این است که خداوند سخن خود را در این سه آیه بیان می‌کند اما در سوره دیگری چون سوره بقره در 286 آیه سخنان خود را بیان می‌کند در حقیقت خداوند در 286 آیه این سوره خواهان سخن گفتن با مردم است.
مظفری یکی از خاطرات خود را چنین بیان می‌کند: یک‌بار به مسجدی رفتم و مشاهده کردم که در بحث تکبیر بعد از نماز خیلی سست و ضعیف هستند به آن‌ها با تکیه بر 2 سوره قرآن مبحث دشمن‌شناسی و دشمن‌ستیزی و تأکید خداوند همواره بر محکم بودن در برابر دشمن را گوشزد می‌کند و تکبیر بعد از صلوه نیز مصداقی از همین دشمن‌ستیزی است، بیان مصادیق قرآنی این موضوع با استقبال خوب نمازگزاران وربرو شد و از آن پس در تکبیرها با قاطعیت و دستانی مشت شده دشمن را مورد لعن قرار دادند.

تدبر کاربرد سوره‌ها را از زمان پیامبر به زمان کنونی می‌آورد

وی تصریح می‌کند: تدبر ما را به زمان پیامبر خاتم (ص) نمی‌برد بلکه کاربرد سوره‌ها را از زمان پیامبر به زمان کنونی می‌آورد، درد و مسئله روز جامعه را می‌شناسد و راه‌حل‌های لازم را نیز توسط همان سوره ارائه می‌دهد؛ به‌عبارت‌دیگر تدبر به دنبال چند سؤال است: فضای سخن چه بوده؟ درد چیست و فضای هدایتی در کجاست؟
وی اضافه می‌کند: اگر به قرآن به‌صورت سوره‌ای بنگریم بسیاری از دردها و معضلات امروز بشریت با آن حل می‌شود که این همان تدبر در قرآن می‌شود، در واقع می‌توان به زبان ساده تفاوت آن را با تفسیر و سایر شاخه‌ها در این نکته نهفته دانست.
این مدرس تدبر در قرآن ادامه می دهد: تدبر به‌عنوان سطح اولیه ارتباط با قرآن کریم برای همه به‌ویژه در لایه‌های اولیه موردپسند است. انتظار عمومی از همه ورود در تدبر در قرآن است و فرقی ندارد که شخص بی‌سواد باشد یا صاحب مقطع دکتری، در هر صورتی باید تدبر در قرآن داشته باشیم. 
این بانوی قزوینی با اعلام اینکه برای تدبر در سوره‌های طولانی سوره سیاق بندی می‌شود که چیزی شبیه پاراگراف‌بندی است، می‌گوید: قرآن معجزه بودنش در سوره است و وقتی خداوند می‌خواهد معجزه بودن را نشان دهد همه را به «تَحَدّی» و مبارزه می‌طلبد، در اینجا خداوند تأکید دارد کسی را یارای آوردن سوره نظیر سور قرآن نیست. در حقیقت اعجاز قرآن در پشت سر هم قرار گرفتن آیات در سوره‌هاست.

تدبر در قرآن در قزوین مهجور است

وی با اعلام اینکه در تدبر بسیار محدود وارد روایات می‌شویم، بیان می‌کند: در تدبر سعی می شود از خود آیات برای فهم قرآن استفاده شود از این رو علاقه‌مندان می‌توانند برای رسیدن به ساختار تدبر در قرآن می‌توانند در گروه‌های مباحثه به‌صورت چالشی به تجزیه‌وتحلیل آیات بپردازند. 
مظفری تاکید می کند: مسئولان امر می‌توانند برای فراگیری این رشته بستر لازم را برای آموزش آکادمیک و علمی به‌صورت شبکه‌ای در مساجد فراهم سازند.
این مدرس قرآنی در پایان با انتقاد از اینکه تدبر در قرآن در قزوین مهجور مانده و زیاد در این زمینه کار نشده است، خاطرنشان می‌کند: قرآن در آن دنیا از مهجورت خود نزد بندگان و مسلمانان به خداوند شکایت می‌کند چرا که قرآن برای لحظه‌به‌لحظه زندگی بشر کلیدواژه و راهکار نشان می‌دهد و به‌مانند چراغی روشن مسیر را برای ادامه روشن می‌کند لذا نیاز است در راستای رفع مهجورت کلام‌الله مجید گام برداریم که بی‌شک یکی از بهترین راه‌ها توجه به تدبر در آیات قرآن است.

انتهای پیام