کیفیت قابل تأمل و ارتقای کمی آثار عاشورایی پس از انقلاب

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ مراسم رونمایی از کتاب «اربعین مرثیه» شامل برترین سروده‌های هزار سال شعر عاشورایی فارسی عصر امروز، 21 مهرماه با حضور شاعران و مداحان اهل بیت(ع) در بنیاد دعبل خزاعی رونمایی شد.
محمدرضا سنگری در این مراسم گفت: کتاب «اربعین مرثیه» تکاپوی عالمانه مجموعه دعبل است و امیدوارم این اتفاق زمینه‌ای برای سایر رویدادها در حوزه شعر مذهبی و دینی باشد.
وی در ادامه افزود: اگر قرار باشد سازه هویت‎‌بخشی شیعه را مشخص کنیم، هیچ چیز روشن‌تر، فراتر و فرازتر از عاشورا نمی‌یابیم و ما آن را در تجربه روشن خود می‌یابیم. حادثه‌ای که رواترین یوم است، روا به معنی اینکه همه حق در آن تجلی یافته و هیچ رخدادی را در اسلام نمی‌شناسیم که به زلالی عاشورا باشد و می‌توان نگاه زیبابین حضرت زینب(س) را در آن نگریست و در حد فهم خودم، 24 زیبایی را از عاشورا یافتم. زیبایی در آغاز، پایان، مونولوگ، دیالوگ، گفت‌وگو با خود و گفت‌وگو با دیگران و ... .
سنگری ادامه داد: کربلا زیباست، کربلا زایاست. هیچ رویدادی را به زایایی و پویایی کربلا نمی‌شناسیم. همچنان می‌آفریند و می‌سازد، بنابراین عاشورای حضرت اباعبدالله الحسین(ع) همچنان پویاست و ما همواره باید به بازشناسی و بازیابی این رخداد عظیم بپردازیم.

وی تصریح کرد: کربلا برای ما اسوه است و در قرآن کریم نیز پیامبر(ص) اسوه معرفی شده و تنها کسی که گفته من اسوه‌ام، حضرت اباعبدالله الحسین(ع) است و به دلیل همین گره‌خوردگی در خون زلال کربلا باید به بازشناسی و بازیابی این رخداد عظیم بپردازیم و این قضیه را بکاویم.
این پژوهشگر با اشاره به پیشینه ادبیات فارسی گفت: هزار سال پیشینه شعر فارسی ما در قلمرو شناخت شخصیت‌های بزرگ و آثار بزرگ است، اما شاعران ما به هیچ رویدادی به اندازه عاشورا نپرداخته‌اند.
وی درباره نحوه انتخاب آثار برای «اربعین مرثیه» تصریح کرد: اول باید درمی‌یافتیم که چه سرمایه‌ای داریم و از سوی دیگر باید آثار، ارزیابی و ارزشیابی می‌شدند. ارزیابی یعنی بررسی و ارزشیابی یعنی رسیدن به داوری. اگر هزاره شعر ما ارزشیابی و ارزیابی شود، آن هم از نگاه شاعرانی که در حوزه شعر، کارهای مطالعاتی و پژوهشی هم انجام داده‌اند، می‌توانیم دریابیم سروده‌های برجسته چه بوده است. از این رو باید فهرستی از شاعران گذشته ترسیم می‌کردیم. بر این اساس فهرستی از ۱۲۰ شاعر ممتاز جمع‌آوری کردیم و در مقابل نامشان چند شعر ممتاز شاعر را قرار دادیم. پس از آن میزان تولید شعر عصر انقلاب را فهرست کردیم تا به بررسی شعرهای عاشورایی پس از پیروزی انقلاب اسلامی بپردازیم.
سنگری بیان کرد: طی ۴۰ سال گذشته، انقلاب ما به لحاظ کمی بیش از هزار ساله گذشته شعر عاشورایی داشته است و این دوره از نظر کیفی هم قابل تأمل است. براین اساس، قرار شد فهرستی از شاعران دوره انقلاب مشخص کنیم، هرچند این فهرست سخت‌تر از فهرست ابتدایی بود، زیرا برخی از شاعران دارای مجموعه شعر بودند.
وی در ادامه گفت: چندین جلسه با حضور شاعران برگزار شد تا مشخص شود با کدام سنجه‌ها و معیارها این شعرها را بررسی خواهند کرد که در این راستا فرم‌هایی آماده و ارزیابی شد و دیدگاه شاعران نیز اخذ شد. برخی دیدگاه‌ها قابل مطالعه و بررسی است؛ چرا که یکی از داوران امتیاز صفر را به شعر محتشم داده بود. به همین دلیل «اربعین مرثیه» می‌تواند مبنای مطالعه و پژوهش باشد. از سوی دیگر این کار را می‌توان در حوزه شعرهای علوی، فاطمی، رضوی، مهدوی و ... نیز انجام داد که پیشینه شعر رضوی قبل‌تر از شعر عاشورایی است.

علی موسوی گرمارودی در ادامه این مراسم، شعر خط خون را خواند که با استقبال حاضران همراه بود.

در ادامه رضا اسماعیلی، دبیر اجرایی با ارائه گزارشی از روند کار گفت: وجه تمایز و ویژگی این اثر این است که به صورت گروهی به انجام رسیده و محصول خرد جمعی است. «اربعین مرثیه» حاصل داوری‌های۴۰ داور شاخص از طیف‌های ادبی مختلف با توجه به ارادت به خاندان امام حسین(ع) است که در طول هزار سال شعر سروده‌اند و آثارشان مورد کارشناسی قرار گرفته و همچنین آثار شاعران انقلاب مورد مداقه و ارزشیابی قرار گرفته است.

وی افزود: در این زمینه ۲۲ داور آثار دوره پیش از انقلاب یعنی هزار ساله ادبیات فارسی را مورد بررسی قرار دادند و ۱۸ داور نیز سروده‌های پس از پیروزی انقلاب را بررسی کردند و در نهایت ۲۸ قطعه شعر از آثار پیش از انقلاب و ۱۲ قطعه از آثار پس از انقلاب انتخاب شد و با توجه به 40 شعر انتخاب شده، این اثر «اربعین مرثیه» نامگذاری شد.
این شاعر تصریح کرد: نظر بنیاد دعبل این بود که کتاب‌سازی و گردآوری صورت نگیرد و کار آماری، دانشگاهی و پژوهشی انجام شود و مورد استناد قرار گیرد؛ از این رو آثار امتیازدهی شد و قوت شعری و تأثیرگذاری دو معیار مهم بود.
وی در پایان سخنان خود، «خط خون» سروده سیدعلی موسوی گرمارودی را شناسنامه ادبیات عاشورایی دانست و گفت: «خط خون» جزء فرهنگ عاشوراست و این اثر را می‌توان از شاهکارهای ادبی معاصر دانست که در این اثر نیامده و در چاپ بعدی خواهد آمد.
اسماعیلی افزود: شاعرانی هم بودند که شاید به ظاهر نسبتی با شعرهای عاشورایی نداشته باشند، اما شعرهایی در این زمینه سروده بودند که از جمله آنها می‌توان به منوچهر آتشی و عمران صلاحی اشاره کرد.
وی یادآور شد: کار بررسی آثار عاشورایی هر دو سال یک بار بررسی خواهد شد و اشعار شاخص انتخاب شده و به چاپ خواهند رسید.

در پایان این مراسم سیدعلی سادات رضوی به محتشم‌خوانی پرداخت و سپس کتاب «اربعین مرثیه» رونمایی شد.
انتهای پیام