کمبود معلم قرآن خبره و باانگیزه/ سیستم آموزشی نیازمند بازنگری عالمانه

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ در ادامه بررسی چرایی و چیستی آموزش قرآن در مقطع ابتدایی، کارشناسان حوزه‌های مختلف اعم از اساتید آموزش قرآن، معلمان قرآن، روانشناسان، جامعه‌شناسان و ... انتقادها و پیشنهادهایی را از آموزش قرآن داشتند. در این گفت‌وگوها برخی از کتاب و روش تدوین آن، برخی به نبود معلمان ویژه آموزش قرآن و یا معلمان خبره و باانگیزه انتقاد کردند و برخی نیز به مناسب نبودن زمان این آموزش‌ها تأکید داشتند. در همین راستا با راضیه جمالی، مدرس و داور بین‌المللی مسابقات قرآن، گفت‌وگویی داشته‌ایم که وی نیز از دریچه‌ای دیگر به مشکلات آموزش قرآن نگریسته و آن را تبیین کرده است. وی در پاسخ به سؤالات متعدد ما در حوزه مشکلات آموزش قرآن در مدارس به ویژه پایه اول گفت که این سؤالات مرا به تجربه‌های شیرین آموزش قرآن نونهالان مؤسسات موفق قرآنی سوق داد؛ کلاس‌هایی شاد که در فضایی کودکانه، مفرح، جذاب و سرشار از عاطفه و احساس برگزار می‌شود.
راضیه جمالی، مدرس و داور بین‌المللی مسابقات قرآن، در این زمینه به خبرنگار ایکنا گفت: نونهالان بدون اینکه با حروف آشنا شوند، صرفاً از راه گوش (استماع) با واژه‌ها انس می‌گیرند و با نشاط و شادمانی آن‌ها را همراه با معلمشان تکرار می‌کنند و به خاطر می‌سپرند. در این روش کودکان با حفظ سوره‌های کوچک از طریق استماع و شنیدن اشعار، قصه‌ها و حکایات به نتایج ارزشمند همراه با خاطره‌های شیرین و به یادماندنی می‌رسند.
وی افزود: در این روش نونهالان قبل از اینکه چشمانشان با حروف و کلمات درگیر شود، واژه‌ها و عبارات قرآنی را از زبان یک قاری و استاد مصری می‌شنوند و تکرار می‌کنند. جالب ابنجاست که بسیاری از آن‌ها بدون آنکه بدانند، قرآن را صحیح و فصیح می‌خوانند و در بسیاری از موارد تجوید را نیز رعایت می‌کنند.
جمالی تصریح کرد: این فرایند جذاب با نظارت، تشویق‌های به موقع و بازی‌های فرح‌بخش نتایج ارزشمندی را به ارمغان می‌آورد. هنوز به این شیوه پایبند و معتقدم آموزش قرآن از روی کتاب در سال اول ابتدایی آن هم زمانی که کودک نوآموز زبان فارسی است می‌تواند برای او مشکل‌ساز باشد؛ از این رو به نظر می‌رسد این کتاب بهتر است در سال‌های بعدی با توجه به آشنایی بیشتر دانش‌آموزان با زبان فارسی در اختیار آن‌ها قرار گیرد و آموزش در سال‌های اول، دوم و سوم ابتدایی صرفاً از طریق گوش (استماع) در فضایی صمیمی و شاد انجام شود.
این مدرس قرآن در ادامه با بیان اینکه مشکلات جدی و متعددی در حوزه آموزش قرآن وجود دارد، بیان کرد: یکی از این مشکلات فقدان معلمان ماهر، توانا، باانگیزه و علاقه‌مند است. بی‌شک تأثیر معلم خوب در این مقطع سنی از کتاب بیشتر است. معلمی که متخصص و آشنا به عصر و نسل کنونی باشد.
وی ادامه داد: معلم باید در تلاوت صحیح توانا باشد و قدرت هدایت کلاس را به سوی اهداف آموزشی داشته باشد. با شیوه‌های نوین آموزشی آشنا باشد و بتواند از ابزار و وسایل کمک آموزشی بهره ببرد. بی‌شک شناسایی، آموزش، هدایت، جذب و بهره‌برداری از استعدادهای قرآنی باید در رأس تصمیم‌گیری‌ها قرار گیرد. باید اعتراف کنیم که در عرصه آموزش کودکان و نونهالان با کمبود نیروی خبره و باانگیزه روبه‌رو هستیم.
جمالی یکی از مشکلات دیگر در زمینه آموزش قرآن را شرایط خاص فرهنگی در زمان حاضر دانست و گفت: در روزگاری که کودکان باشور و شوق انیمیشن‌های مورد علاقه‌شان را می‌بینند و به راحتی به کامپیوتر و فضاهای مجازی دسترسی دارند و هر روز شاهد ظهور قهرمانان متعدد در سینما و تلویزیون هستند، انجام کارهای ناب و اصیل فرهنگی سخت‌تر می‌شود. در زمانی که نونهالان با انواع بازی‌های کامپیوتری احاطه شده‌اند و به انحای مختلف آماج تیرهای سهمناک فرهنگی قرار گرفته‌اند، کار قرآنی سخت‌تر از گذشته است.
وی در پاسخ به این سؤال که در این میان معلم قرآن باید چقدر توانایی داشته باشد تا در کلاس شور و جذابیت بیافریند تأکید کرد:  کار قرآنی در زمان کنونی بسیار سخت‌تر از گذشته است.
این داور بین‌المللی قرآن مشکل بعدی در حوزه آموزش قرآن را خانواده‌ها دانست و اظهار کرد: خانواده‌ها درباره آموزش قرآن آن گونه که باید یار و همراه معلم نیستند. بسیاری از خانواده‌ها حاضرند برای کلاس ریاضی، علوم، خط، و حتی نقاشی بچه‌هایشان سرمایه‌گذاری کنند، اما برای آموزش قرآن فرزندانشان توجه لازم را ندارند.
وی افزود: اگر سری به مؤسسات باسابقه قرآنی بزنید متوجه می‌شوید که از خیل استقبال خانواده‌ها برای آموزش فرزندانشان به شدت کاسته شده است. از خانواده‌هایی که مشتاقانه فرزندانشان را به جلسات قرآنی می‌آوردند اثری نیست. البته هنوز هستند خانواده‌های متعهدی که به آموزش قرآن فرزندانشان حساس‌اند، اما تعداد آن‌ها در مقایسه با گذشته بسیار کمتر شده است.
جمالی به نبود بسترهای هم‌افزایی در آموزش قرآن اشاره کرد و گفت: از مسائل مهم در امر آموزش قرآن فراهم کردن بسترهای هم‌افزایی یا هم‌‎اندیشی و استفاده از تجربیات مؤسسات و مراکز موفق قرآنی است. باید در سیستم آموزشی خود بازنگری عالمانه کنیم و در چینش اعضای تألیف از بهترین‌ها و برترین‌ها مدد بگیریم. اگر قرار است به سؤالات و نیازهای جدید پاسخ‌های کهنه و قدیمی بدهیم راه به جایی نمی‌بریم.
این مدرس قرآن یادآور شد: برای تحقق این امر چاره‌ای جز این نیست که بزرگان قرآنی همدل و همسو شوند. ما کمی درگیر اختلاف سلایق و دیدگاه‌ها شده‌ایم و باید بیش از پیش با هم مهربان‌تر باشیم، چون چشم امید این نهضت هنوز به حضور پرشور و اثرگذار این الگوهای نورانی است.

گفت‌وگو از سمیه قربانی
انتهای پیام