همایش بانوان قرآن‌پژوه پیوندی میان هنرمندان و عرصه پژوهش هنر باشد
گروه هنر ــ غیر از گروهی که بیشتر شرکت‌کنندگان همایش هستند این رویداد آنچنان که باید و شاید به مردم معرفی نشده و رسانه ملی میتواند این همایش را تبلیغ کند تا سبب ایجاد انگیزه بیشتر در میان فعالان آن و پیوند میان حوزه پژوهش هنر و هنرمندان شود.
به گزارش ایکنا؛ زینب رجبی‌دوانی، هنرمند برگزیده عرصه نگارگری است که از او در پانزدهمین همایش بانوان قرآن‌پژوه تجلیل خواهد شد. به این بهانه گفت‌و‌گویی با او انجام شده است که در ادامه می‌خوانید:
ـ متولد چه سالی هستید و در چه عرصه هنری مشغول به کارید و چه آموزش‌هایی را پشت سر گذاشته‌اید؟
متولد 1362 هستم. کار هنری را از 15 سالگی زیر نظر پدرم که از اساتید بنام عرصه هنر نگارگری است، آغاز کردم. البته در محضر استادان دیگری از جمله سلیمان سعیدآبادی و عباس سلیمانی تلمذ کرده‌ام و در دوره‌ای نیز نزد استاد محمدباقر آقامیری و استاد قاضی‌زاده در زمینه‌های گوناگون نگارگری از جمله گل و مرغ و تذهیب به کسب مهارت پرداختم. همچنین، مدرک کارشناسی رشته ادبیات فارسی از دانشگاه شهید بهشتی داریم، یک بار کارشناسی ارشد نقاشی و بار دیگر کارشناسی ارشد هنر اسلامی را اخذ کردم و هم‌اکنون در مقطع دکترا در دانشگاه تربیت مدرس تحصیل می‌کنم.
ـ بیشتر در چه زمینه‌ای از این هنر تخصص دارید؟
ابتدا با تذهیب شروع کردم و بعد وارد حوزه نگارگری شدم. در زمینه نگارگری تاکنون نمایشگاه‌های زیادی را به شکل انفرادی برپا کرده‌ام و حدود 15 نمایشگاه جنبی نیز داشته‌ام. در 18 سالگی جوان‌ترین شرکت‌کننده‌ای بودم که در همایش نگارش قرآن حضور یافتم. حدود دو سال پیش یکی از کارهای من که به مرکز هنرهای تجسمی فرستاده بودم در نمایشگاهی با عنوان «به کدامین گناه» شرکت داده شد که البته با وجود آن که جشنواره «هنر مقاومت» بخش نگارگری نداشت، این کار را در این جشنواره نیز پذیرفتند که موضوع آن کودک سوری بود که در آب غرق شده بود و تصویر جسد او در ساحل دریا، بازتاب گسترده‌ای داشت. این اثر نگارگری در آن جشنواره نیز برگزیده شد.
ـ در حال حاضر در کدام دانشکده یا آموزشگاه هنری تدریس می‌کنید؟
در دانشگاه علمی ـ کاربردی و پیش از آن در دانشگاه پیام نور تدریس کرده‌ام. امسال هم در دانشگاه الزهرا(س) مشغول تدریس هستم. البته در مؤسسه مکتب نگارگری کمال‌الدین بهزاد به تدریس نگارگری به هنرجویان علاقه‌‌مند نیز مشغول هستم.
ـ یکی از آفت‌های این هنر به ویژه در زمینه تذهیب، به عنوان بارزترین هنر قرآنی، واردات بی‌رویه و بی‌کیفیت آثاری از کشورهای دیگر است که بازار تولیدات داخلی را با مشکلات بغرنجی مواجه کرده است. نظر شما در این باره چیست؟
البته همان طور که گفتم بیشتر در زمینه نگارگری فعالم و شاید تذهیبکاران بهتر بتوانند پاسخگو باشند، اما باید بگویم که متأسفانه تولید آثار در این عرصه هنری بسیار کاهش یافته است؛ به ویژه در حوزه تذهیب کشورهای حاشیه خلیج فارس از خلأ موجود برای ترغیب بازارهای داخلی به منظور فروش تولیداتشان استفاده می‌کنند. همچنین برخی از این کشورها همچون امارات هر ساله به برگزاری جشنواره‌هایی اقدام می‌کنند که با توجه به چشمگیر بودن آن‌ها از حیث برگزاری و اهدای جوایز نفیس به برگزیدگان موجب تشویق هنرمندان داخلی به تولید اثر شود تا علاوه بر حضور در جشنواره، آثار هنری آنان نیز به مبلغ قابل توجهی خریداری شود. البته آفت چنین کاری این است که آثار هنری پس از خریداری از هنرمندان ایرانی در موزه‌های این کشورها با هویتی غیرایرانی به نمایش درمی‌آید. همه این مسائل ناشی از سوءمدیریت داخلی است، زیرا هنرمند فعال درعرصه نگارگری، تذهیب و حتی خوشنویسی با وجود سختی‌ها و مرارت‌ها، فاقد امنیت شغلی است.
همچنین، هنرمندان این عرصه هنوز فعال‌اند و هرچند سفارش برای تولید اثر کم است، پیشرفت‌های خوبی مشاهده می‌شود؛ به طوری که قضاوت و داوری برای تعیین آثار برگزیده در رویدادی هنری دشوار است و با وجود پیشرفت ناچیز در زمینه نگارگری، در حوزه تذهیب از حیث اقتصادی و امنیت شغلی وضعیت مطلوبی وجود دارد.
ـ چقدر در این حوزه هنری به ویژه رشته تخصصی خودتان به فعالیت پژوهشی می‌پردازید؟
پس از انقلاب به هنرهای اصیل ایرانی توجه ویژه‌ای شد؛ هنرهای اصیل در هنرهای دینی ریشه دارد و در نتیجه، آثار عملی و پژوهشی را می‌توان به حوزه هنرهای دینی نیز مربوط دانست. در این راستا پژوهشگران خارجی آثار پژوهشی بسیاری نگاشته‌اند. البته پژوهشگران داخلی نیز سعی کرده‌اند تحقیقاتی را انجام بدهند.
بنده نیز مقالاتی را در این باره نوشته‌ام و دو کتاب هم ترجمه کرده‌ام که عنوان یکی «آداب و فنون نقاشی و کتاب‌آرایی» است، اما کتاب دیگرم درباره «تجزیه و تحلیل هنر کودکان» است.
ضمن اینکه این رشته‌ها در دانشگاه سال‌های بعد از انقلاب تدریس شد به ویژه هنر اسلامی و نگارگری ایرانی که حتی تا مقطع دکترا نیز برای آن برنامه ریزی به عمل آمد و چندسالی است که رشته هنر اسلامی در مقطع دکتری دانشجو می‌پذیرد. همچنین، مؤسسه مطالعات اسلامی به صورت تخصصی در زمینه ترجمه و تألیف کتاب‌های درسی فعالیت می‌کند. به طور کلی در حوزه هنر اسلامی رویکرد مطلوبی به پژوهش و مظاهر آن همچون نگارگری و تذهیب وجود دارد.
ـ چگونه از همایش بانوان قرآن‌پژوه مطلع شدید؟
یکی از استادانم به نام سالک مهدوی من را به مؤسسه معرفی کرد. سپس برای ارائه آثارم دعوت شدم، چون وقت کمی در اختیار داشتم، تصمیم گرفتم در این همایش با تکیه بر آثار پژوهشی خود در حوزه هنر شرکت کنم.
ـ برگزاری همایش بانوان قرآن‌پژوه را چقدر در رونق و اعتلای فعالیت‌های هنری مرتبط با قرآن مؤثر می‌دانید؟
مسلماً تأثیر بسیار زیادی خواهد داشت. اگر این همایش در رسانه‌ها به خوبی تبلیغ شود، قطعاً تأثیر آن فراوان خواهد بود. اکنون 15 دوره از این همایش می‌گذرد، اما غیر از گروهی از مخاطبان که بیشتر شرکت‌کنندگان همایش هستند این رویداد چنان‌که باید و شاید به مردم معرفی نشده است. رسانه ملی میتواند این همایش را تبلیغ کند تا انگیزه بیشتری را در میان فعالان این حوزه به وجود آورد و پیوندی میان حوزه پژوهش هنر و هنرمندان برقرار سازد.
ـ در حوزه نگارگری و تذهیب جشنواره‌های گوناگونی برگزار می‌شود و یکی از آن‌ها دوسالانه تذهیب است که مرکز آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی آن را برگزار می‌کند. به نظرتان بهتر است این رویدادها مستقل برگزار شوند یا اگر در قالب رویدادهای ملی یا بین‌المللی برگزار شوند، تأثیر بیشتری خواهد داشت؟
در هر دو صورت خوب است، زیرا اگر مستقل برگزار شوند، شاهد فراگیری و تعدد برگزاری این رویدادها در طول سال خواهیم بود. همچنین برگزاری آن‌ها در قالب رویدادی ملی به تأثیر بیشتر آن‌ها می‌انجامد. برگزاری مناسب‌تر این‌گونه برنامه‌ها این است که مثلاً در طول سال شاهد برگزاری چند رویداد ملی در این حوزه باشیم و دوسالانه ملی یا حتی بین‌المللی برپا شود و برگزیدگان هر یک از این رویدادها به رویدادی تخصصی‌تر راه یابند. در نتیجه، هم رویدادها هر سال بهتر برگزار می‌شوند و هم شاهد خلق و بروز آثار فاخر در این عرصه هنری خواهیم بود.
گفت‌و‌گو از امیرسجاد دبیریان
انتهای پیام
