نگاهی عمیق‌تر به زیارتنامه اربعین/ آیا ائمه(ع) از ما در امنیت و آسایش هستند؟
گروه جامعه ــ محقق و پژوهشگر دینی ضمن شرح مختصری از زیارت اربعین، عنوان کرد: امام صادق(ع) با خصلت‌های انبیاء الهی امام حسین(ع) را معرفی می‌کنند تا نسبت ایشان با انبیاء معلوم شود.
حجت‌الاسلام روح‌الله بیدرام، محقق و پژوهشگر دینی در گفت‌و‌گو با ایکنا؛ با تأکید بر اهمیت قرائت زیارت اربعین که بنا به فرموده امام حسن عسکری(ع) یکی از نشانه‌های مومن است، در شرح این زیارت، گفت: شیخ طوسی در کتاب تهذیب و مصباح، زیارت مخصوص روز اربعین را از حضرت امام صادق(ع) نقل کرده‌اند.
نسبت امام حسین(ع) با انبیای الهی چیست؟
وی ضمن تقسیم‌بندی زیارت اربعین به 10 فراز، در تشریح فراز اول این زیارت گفت: فراز اول، سلام‌های توصیفی و بیان اصالت خانوادگی امام حسین(ع) است. برخی از انبیاء در درگاه الهی با نام خاصی توصیف و معروف شده‌اند. حضرت ابراهیم(ع) با عنوان خلیل الله، حضرت موسی(ع) با عنوان کلیم الله، حضرت عیسی(ع) با عنوان کلمة الله، حضرت نوح(ع) با عنوان نبی الله، حضرت آدم(ع) با عنوان صفوة الله و حضرت محمد(ص) با عنوان حبیب الله؛ که در این زیارتنامه امام حسین(ع) با صفات انبیاء معرفی شده‌اند تا نسبت‌شان با انبیای الهی مشخص شود.
سلام بر امام یعنی هیچ آزار و آسیبی از ناحیه فرستنده سلام به آن امام نخواهد رسید
وی خاطرنشان کرد: نکته ظریفی که در بیان سلام بر امام حسین علیه السلام وجود دارد، این است که سلام به معنای تسلیم، آسایش، امنیت و سلامتی نیز هست. سلام بر امام یعنی هیچ آزار و آسیبی از ناحیه فرستنده سلام به آن امام، نه در آن وقت و نه پس از آن نخواهد رسید؛ مردم با خودبزرگ بینی، حرص، ریا، بخل، حّب قدرت، پیروی از طاغوت، غیبت، آزار رساندن به همدیگر و... ائمه(ع) را اذیت می‌کنند و مردم با سلام کردن به ائمه(ع) در حقیقت عهد می‌بندند که با گناه کردن ائمه(ع) را آزار ندهند. پس زائر باید حال خود را به گونه‌ای قرار دهد که مورد رضایت امام باشد، نه مایه اذیت آن حضرت.
نویسنده کتاب «شرح موضوعی زیارت عاشورا» فراز دوم زیارت اربعین را اقرار به عظمت و برتری امام حسین(ع) عنوان کرد و گفت: در این دنیا هرکس توسط چیزی و یا عملی به عزت می‌رسد. امام صادق(ع) در این فراز توصیف می‌کنند که خدایا او(امام حسین(ع)) ولی تو و فرزند ولی توست، او برگزیده و پسر برگزیده توست و با تمام عزت و احترامی که برای ایشان قائل بودی به وسیله شهادت به او عزت بخشیدی. تو خواستی که امام به وسیله شهادت، آن هم چنین شهادتی به عزت برسد.
21 نوع پستی و لئامت در حق امام حسین(ع) روا داشتند
وی افزود: امام حسین و اهل بیت ایشان در فجیع‌ترین وقایع و جنایت‌ها، قرار گرفته بودند. شهید مطهری مطرح کرده‌اند که «یک وقت حساب کردم و ظاهراً در حدود بیست و یک نوع پستی و لئامت در این جنایت دیدم و خیال نمی‌کنم در دنیا چنین جنایتی پیدا بشود، که تا این اندازه تنوع داشته باشد». (مطهری، مرتضی، حماسه حسینی، ج 3، ص 121.) و به امام با گذراندن چنین وضعیتی کرامت و شرافت داده شد.
این محقق و پژوهشگر دینی فراز سوم زیارت اربعین را بیان اهداف قیام امام حسین(ع) عنوان و اظهار کرد: «و بَذلَ مُهجَتـَهُ فیکَ لیَستـَنقـِذَ عِبادکَ مِنَ الجَهالةِ وَ حَیرَةِ الضـَلالة؛ خدایا- جانش را در راه تو بخشید تا بندگانت را از نادانی، سرگردانی و گمراهی نجات دهد».
با مطالعه تاریخ در می‌یابیم که آن زمان در دین پیامبر اکرم(ص) بدعت‌های فراوانی نهاده شده بود. امام برای اینکه حقیقت دین رسول اکرم(ص) حفظ و پیام دین واقعی به گوش افرادی که خواهان شنیدن حقیقت هستند برسد، قیام کردند و مردم باید با خواندن این زیارتنامه متذکر این هدف شوند.
حقانیت امام را می‌دانستند، اما به خاطر دنیا امام را شهید کردند
حجت‌الاسلام بیدرام معرفی قاتلان امام حسین(ع) را چهارمین فراز زیارت اربعین ذکر و در تشریح این فراز گفت: همیشه در طول تاریخ دنیاپرستی و قدرت‌خواهی، عامل انحراف بشر بوده و هست. بعضی از قاتلان حسین(ع) نیز گرفتار دنیا و خواسته‌های آن شدند. آنچه را به طور قطع می‌توان گفت این است که عامل دنیاخواهی در رؤسا و فرماندهان لشکرها همانند عمر سعد و شمر و عاملان اصلی جنگ(یزید و ابن زیاد) نقش اساسی داشته است؛ زیرا آنها به طور یقین به مقام حسین(ع) و حقانیت ایشان آگاهی داشتند؛ ولیکن به خاطر منافع دنیوی و رسیدن به قدرت راضی به قتل آن حضرت شدند.
مراقب باشیم باوجود اعتقادمان، دشمن امام عصرمان نباشیم
وی تصریح کرد: قاتلان امام حسین(ع) باوجود آگاهی به حقانیت و مظلومیت ایشان به خاطر از دست ندادن دنیا در قتل حسین شرکت کردند. برخی از آنها کسانی بودند که واقعاً نماز می‌خواندند و شهادتین می‌گفتند ولی برخلاف اعتقاد خود با امام حسین(ع) جنگیدند. وقتی هر زائر و مسلمانی این زیارت نامه را می‌خواند و با قاتلان آن حضرت آشنا می‌شود باید عمیقاً به این مسئله فکر کند که وی نیز اکنون با یک امام معصوم هم‌عصر است و باید مراقب باشد باوجود اعتقاد خود، دشمن امام عصر خود و اهداف امام حسین(ع) نشود.
عبرت‌آموزی از سالار شهیدان پنجمین فراز زیارت اربعین است که بیدرام در تشریح آن گفت: «اشهَدُ انـَّکَ اَمینُ الله وابنُ امینهِ؛ گواهی می‌دهم که تو امانت‌دار خدا و پسر امانت‌دار او هستی ... . توحید و عرفان، عبادت و بندگی، ترک از خودبیگانگی در برابر دنیا و خواسته‌های آن، تسلیم در برابر رضای خداوند، آگاهی و شناخت به تمام ارزش‌های الهی و انسانی، شجاعت و مروّت، استقامت و پایداری در برابر ناملایمات و سختی‌ها، عزت نفس و مناعت طبع، نترسیدن از مرگ و شهادت و استقبال کردن از آن، قربانی کردن مصلحت در پای حقیقت؛ یعنی ترک سیاست‌های محافظه‌کارانه، برای اثبات حقیقت و ... تنها بخشی از درس‌هایی است که می‌توان از امام حسین(ع) گرفت و گرفتن این درس‌ها قدر مسلم نیازمند تعمق در قیام امام حسین(ع) است.
نویسنده کتاب «نجوای روزه‌داران» که شامل شرح دعاهای ماه رمضان در دو جلد است، در تشریح ششمین فراز زیارت اربعین، گفت: تجدید بیعت با امام حسین(ع) مفهوم کلی این فراز است. «اللهم انّی اُشهـِدُکَ اَنّی وَلیٌ لِمَن والاهُ؛ خدایا! من تو را گواه می‌گیرم که هر آنکه حسین(ع) را دوست دارد، دوست می‌دارم». مگر ممکن است پیرو حقیقی در صلح و آرامش، با اهل بیت بوده ولی در جنگ و محاربه، بی‌تفاوت و یا رو در روی آنها باشد. معنای حقیقی شیعه، پیروی در تمام زمان‌ها و شرایط از ائمه(ع) است. پس باید شیعه ائمه(ع) را خوب بشناسد، دوستان و نحوه دوستی با آنها را بداند و دشمنان و عمل‌هایی که به معنی دشمنی با ائمه(ع) است نیز به خوبی بداند تا بیعتش با ائمه به حقیقت بپیوندد.
وی ادامه داد: «اشهَدُ انـَّکَ کـُنتَ نوراً فی الاَصلابِ الشـّامِخة و الارحامِ المـَطهَّرة؛ گواهی می‌دهم که تو نوری بودی در اصلاب پدران بزرگوارت و ارحام مادران پاک ... » فراز هفتم این دعا به معنای معرفی اصالت خاندان امام حسین(ع) است، اصالتی که موجب شد به پلیدی‌های دوران جاهلیت آلوده نشوند و جامه‌های درهم و برهم دوران جاهلیت را بر تن نکند. در همین فراز گواهی می‌دهیم که آنها ستون‌های دین، ارکان مسلمین و دژ محکم مؤمنین هستند و شهادت می‌دهیم که امام حسین(ع) پیشوایی نیکورفتار، پرهیزکار، پسندیده و پاک، هدایت‌گر و هدایت شده است و در فراز هشتم نیز توصیف فرزندان امام حسین(ع) است؛ فرزندانی که «کلمه تقوا و نشانه‌های هدایت و حلقه محکم‌تر و حجت بر همه اهل دنیا هستند».
حجت‌الاسلام بیدرام بخش نهم این فراز را اعتقاد شیعه در خصوص رجعت امام حسین(ع) عنوان و اظهار کرد: شیعه‌ای که فرازهای اول این دعا را درک کرده باشد به این یقین می‌رسد و شهادت می‌دهد که «من به شما و رجعت شما یقین دارم و در انجام کارهایم بر طبق دستورات دین عمل می‌کنم و قلبم با قلب شما آمیخته است و در هر کارِ خود پیرو دستورات شما هستم و آماده یاری و نصرت شما می‌باشم، تا اینکه خدا به شما اجازه ظهور دهد و من با شما هستم نه با دشمنان شما».
وی آخرین فراز این زیارتنامه را صلوات بر اهل بیت علیهم السلام عنوان کرد و گفت:جزء جزء این زیارت مطالبی دارد که جای تأمل دارد و باید از آن درس گرفت.
انتهای پیام
