اندیشه‌های عرفانی و عقلانی شیعه مخاطبان زیادی در غرب دارد
گروه حوزه‌های علمیه ــ مدیرگروه مطالعات اسلامی جامعةالمصطفی(ص) با بیان اینکه متأسفانه حضور تبلیغی شیعه در غرب موفقیت کمتری داشته است گفت: اندیشه‌های عقلانی و عرفانی شیعه در دنیای غرب مخاطبان زیادی دارد، به شرط اینکه با زبان و فرهنگ متناسب با ملت‌های دیگر عرضه شود.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین مرتضی آقامحمدی، مدیرگروه مطالعات اسلامی جامعةالمصطفی(ص)، در گفت‌وگو با ایکنا؛ گفت: در دنیای امروز فضای خوبی برای بین‌المللی کردن گفتمان تشیع و اهل بیت(ع) وجود دارد، زیرا مستشرقان عمدتاً در قرون گذشته با هدف ضربه زدن به اسلام و با نگاه تبشیری سراغ منابع اسلامی می‌آمدند، ولی امروز حرف علمی و درست را می‌پذیرند و با نگاه محققانه‌تری به تتبع در علوم اسلامی می‌پردازند.
وی با بیان اینکه امروز در غرب اگر کتابی پرمخاطب و جذاب باشد، اقدام به چاپ و توزیع آن هم می‌کنند، تصریح کرد: اگر اسلام با خوانش اهل سنت رواج دارد، چون شیعیان کار جدی کمتری انجام داده‌اند و حضور آکادمیک کمتری داشته‌اند. این در حالی است که مبانی عقلانی تشیع می‌تواند در فضای بین‌المللی بسیار جذاب باشد، به شرط آنکه به زبان روز و با توجه به نوع مخاطب ارائه شود.
این محقق و استاد حوزه علمیه با بیان اینکه حضور شیعه در دنیا در حد تبلیغ و اعزام مبلغ بوده است، اظهار کرد: اهل سنت عمدتاً به مباحث سطحی و ظاهرگرایانه پرداخته‌اند، در حالی که اگر عمق آموزه‌های تشیع و عقلانیت آن مطرح شود، به درستی شاهد اثرگذاری آن خواهیم بود.
وی شرط تأثیرگذاری در مخاطب و جذابیت را فهم زبان، فرهنگ و ادبیات بین‌المللی دانست و تصریح کرد: متأسفانه بیشتر فعالیت‌های تبلیغی در فضای بین‌المللی موفق نبوده و گاهی تأثیر منفی هم داشته است، چون با زبان و فرهنگ فضای بین‌المللی آشنایی کمی داریم.
مدیرگروه مطالعات اسلامی جامعةالمصطفی(ص) بیان کرد: یکی دیگر از دلایلی که سبب شده تا منابع اهل سنت بیشتر در تحقیقات مستشرقان مورد توجه باشند، به سابقه فعالیت علمی غرب در قرون گذشته بازمی‌گردد؛ اروپاییان تمدنش را وامدار تمدن اسلامی می‌دانستند و برای بررسی بیشتر ابعاد این تأثیرگذاری مطالعات گسترده‌ای را آغاز کردند. بنابراین، سیل عظیمی از مستشرقان به مصر رفتند تا به تحقیق بپردازند.
وی ادامه داد: در مصر انتشارات متعددی وجود دارد و دانشگاه «الازهر» نیز در این کشور تأسیس شده است؛ لذا دسترسی به منابع اهل سنت بیشتر از شیعه بود و طبیعی است که گرایش آنان به این آثار بیشتر باشد؛ حتی شیعه را هم از منظر آثار اهل سنت قضاوت کرده‌اند. در واقع شیعه به عنوان فرقه‌ای حاشیه‌ای و انحرافی از اسلام در ذهن محققان غربی مطرح شده است.
این محقق و پژوهشگر با بیان اینکه بعد از انقلاب اسلامی به شیعه توجه شده است، گفت: آموزه‌های عرفانی و عقلانی شیعه عمدتاً در آثار اهل سنت وجود ندارد، زیرا تفکر جبرگرایی در اهل سنت غلبه دارد و بسیاری به آن علاقه‌مندند. شیعه تفکر «امر بین الامرین» را در میانه افراط و تفریط «جبرگرایی» و «تفویضیه» پذیرفته است. این مطلب را با ظرافت خاصی امام صادق(ع) بیان کرده است.
آقامحمدی تصریح کرد: دیدگاه کسانی مانند علامه طباطبایی، که آثار ایشان به ویژه تفسیر «المیزان فی تفسیر القرآن» شاهکار است، باید در کنار اندیشه‌های غربی و به صورت تطبیقی مطالعه شود. چنین آثاری باید به شکل هنرمندانه ترجمه شود و به گفتمان بین‌المللی راه یابد.
نویسنده اولین لغت‌نامه «اصول فقه به انگلیسی» با تأکید بر اینکه نیاز مخاطب بین‌المللی باید سنجیده شود و سپس متناسب با آن اثری چاپ شود گفت: نکته دیگر این است که شاید هزاران جلد اثر به زبان‌های دیگر ترجمه شده باشد، ولی تعداد انگشت‌شماری از این آثار مفید بوده‌اند، زیرا غالب ترجمه‌ها ایراداتی دارد؛ برای مثال ترجمه انگلیسی «سیدحسین نصر» از کتاب «شیعه در اسلام» علامه طباطبایی با وجود اینکه ترجمه خوبی است ولی نحوه نگارش آن به گونه‌ای است که فهم آن برای یک اروپایی سخت است.
آقامحمدی با بیان اینکه هندوها در معرفی آثارشان موفق هستند، اظهار کرد: آثار ادبیات دینی چاپ شده در قم نمی‌تواند در مخاطب زبان دیگر اثر بگذارد و باید منطق مخاطب دیگر کشورها فهمیده شود و این آثار با توجه به آن چاپ شود.
مدیر مطالعات بین‌الملل پژوهشکده «عروة الوثقی» افزود: به عنوان مثال برای ایجاد همخوانی و همسان‌پنداری برای تأثیرگذاری بر دیگران می‌توانیم از شاهکارهای هنری آستان قدس شروع کنیم، زیرا برای مخاطب غربی قابل فهم است و بعد او را وارد فلسفه‌ای کنیم که پشتوانه خلق چنین آثار هنری بی‌نظیر است. وقتی در ابتدا از مباحث کلامی و فلسفی بحث می‌کنیم ممکن است در معرفی تشیع چندان موفق نباشیم.
وی در خاتمه بار دیگر تأکید کرد: آموزه‌های عقلانی و عرفانی اهل بیت(ع) در فضای فکری امروز غرب مخاطب بیشتری دارد و باید آثاری را با لسان قوم در این زمینه ترجمه و ارائه کنیم.
انتهای پیام
