رفع القلم؛ عصبیت کور و اختلاف برانگیز

به گزارش ایکنا از اصفهان، عُمرکُشان یکی از مراسم‌های عوامانه  است که برخی در تاریخ نهم ربیع‌الاول آن را برگزار می‌کردند. عمرکشان به نام عید الزهرا، فَرحَةالزهراء، روز رُفع‌القلم (برداشته شدن قلم) و غدیر دوم نیز شهرت دارد. برگزارکنندگان این مراسم، در چنین روزی به شادمانی می‌پرداختند و برای شادمانی خود به این ادله و هدف اشاره می‌کردند که در چنین روزی عمربن خطاب توسط شخصی به نام «فیروز ابولوءلوء» کشته شده است، اما براساس نقل منابع مختلف تاریخی، 9 ربیع‌الاول مصادف با کشته شدن عمربن خطاب نیست، بلکه این روز مصادف با کشته شدن عمر بن سعد است. منابع تاریخی از جمله شیخ مفید، زمان کشته شدن عمربن خطاب را در ماه ذی الحجه ذکر کرده‌اند.
درباره پیشینه و تاریخچه این مراسم، برخی معتقدندکه این مراسم از قرن هفتم هجری وجود داشته و در زمان صفویان به اوج خود رسیده است. البته برخی هم معتقدند که مراسم عمرکشان در حقیقت تحوّل یافته مراسم «مغ‌کشی» در ایران باستان است.
همانطور که اشاره شد، برگزارکنندگان این مراسم عوامانه اعتقاد دارند عمر در چنین روزی کشته شده است و براساس نظر آنان‌ها، به همین مناسبت باید در این روز به جشن و پایکوبی پرداخت. آن‌ها برای مدعای خود و برگزاری چنین مراسمی تنها به یک روایت تکیه می‌کنند که این روایات از نظر سندیت و اعتبار، بی‌اهمیت است و حجیت ندارد. در این رواین چنین آمده که «در روز قتل عمربن عبدالخطاب، در آسمان و زمین، جشن است و ملائکه نیز به خاطر این جشن بزرگ، کار خود را تعطیل می‌کنند و در این ایام، گناه کسی نوشته نمی‌شود و «قلم رفع» یعنی برداشته می‌شود».
علما و مراجع تقلید، سند روایت رفع‌القلم که به موجب آن گناهان در این روز مورد حساب قرار نمی‌گیرند را بی‌اعتبار می‌دانند و این آیین نادرست را موجب اختلاف‌افکنی میان مذاهب اسلامی می‌دانند و به همین دلیل برگزاری این مراسم ممنوع است. گفته می‌شود، محمدحسین کاشف‌الغطاء از علمای برجسته شیعه در قرن یازدهم، با سخنرانی در حرم علی بن ابی‌طالب(ع)، برگزاری این مراسم را در نجف متوقف کرد.
آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی نیز در مورد این مراسم در استفتاءات خود نوشته است: اوّلًا: روایتی با عنوان رفع قلم در آن ایّام مخصوص، در منابع معتبر نداریم. روایت مزبور از نظر سند اعتباری ندارد. ثانیاً: بر فرض، چنین چیزی باشد (که نیست) مخالف کتاب خدا و سنّت است، و چنین روایتی قابل پذیرفتن نیست، و حرام و گناه در هیچ زمانی مجاز نیست، و نباید به نام مقدّس اهل بیت (علیهم السلام) مجالس مشتمل بر گناه تشکیل داد. رفع قلم مخصوص به کودکان نابالغ و دیوانه‌ها و حالت خواب است، و معاذ الله که ائمه معصومین (علیهم السلام) اجازه ارتکاب گناه به افراد در این ایّام یا غیر این ایّام داده باشند؛ و بر فرض اعتبار، معنای حدیث این است که اگر کسی لغزشی از او سر زد خداوند او را می‌بخشد، نه این که عمداً آلوده گناه شود. ثالثاً: تولّی دوستان اهل بیت عصمت (علیهم السلام) و تبرّی از دشمنان آنها، جزء ارکان مذهب ماست؛ لکن تولّی و تبرّی راه‌های صحیحی دارد، نه این راه‌های خلاف، و نباید کاری کرد که شکاف در صفوف مسلمین بیفتد.
آیت‌الله میرزا جواد تبریزی هم در مورد این روایت معتقد است: «روایت مزبور صحیح نیست و فرقی بین ایام نیست و معصیت، معصیت است. آیت‌الله صافی گلپایگانی نیز در مورد پایکوبی و رقص در روز ۹ ربیع معتقد است: این روز «با سایر ایّام در این جهت فرقی ندارد و مورد رفع القلم نیست.