طاهره صفارزاده نخستین مترجم علمی در برگزاری کارگاه ترجمه

به گزارش ایکنا به نقل از ستاد خبری بیست‌و‌ششمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، نشست «آسیب‌شناسی نقد ترجمه و آموزش ترجمه در ایران به مناسبت زادروز زنده‌یاد طاهره صفارزاده» عصر یکشنبه ۲۷ آبان ماه همزمان با چهارمین روز از هفته کتاب که به نام «کتاب، رسانه، فناوری نوین و کپی‌رایت» نامگذاری شده، با حضور نیکنام حسینی‌پور، دبیر بیست و ششمین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، محمدرضا اربابی، مدیر عامل انجمن صنفی مترجمان، علی‌رضا خانجان، مترجم و استاد دانشگاه و برخی از علاقه‌مندان در سرای کتاب خانه کتاب برگزار شد.

محمدرضا اربابی در این نشست درباره آموزش ترجمه در دانشگاه‌ها به صورت آکادمیک، بازار کار حرفه‌ای ترجمه در ایران و مقاطع دانشگاهی آموزش ترجمه گفت: در تربیت مترجم حرفه‌ای باید تمامی مسائل را در دانشگاه‌ها به مترجم آموخت چرا که این مترجم باید بداند که پس از اتمام تحصیلات در دانشگاه تازه کارش شروع خواهد شد و باید برای حضور در بازار کار تلاش کند.

اربابی ادامه داد: تمامی نکات از جمله بازار کار حرفه‌ای ترجمه در ایران باید به دانشجویان مترجم آموزش داده شود تا کشور از معضل مدرک‌گرایی رها شده و به یک مسیر مثبت برسد.

وی افزود: بازار ترجمه نیازمند مترجم متخصص است. مترجمانی که بتوانند در حوزه‌های اختصاصی ترجمه کنند. نظام آموزشی کشور ما نیازمند این است که از ظرفیت‌های عملی ترجمه کمک بگیرد. نگاه‌های خط‌کشی شده دانشگاهی نگاهی انحصارطلبانه است که باید به یک نگاه پویا تبدیل شود.

وی تصریح کرد: متاسفانه بین دانشگاه‌های آزاد و دولتی خط‌کشی‌هایی بین دانشجویان رشته ترجمه شکل گرفته و گفته می‌شود که دانشجویان ترجمه در دانشگاه دولتی عملکرد بهتری نسبت به دانشجویان ترجمه دانشگاه آزاد دارند در صورتی که بازار کار مترجمان دانشگاه آزاد بسیار بهتر است.

اربابی گفت: ما با داعش خواندن دشمنانمان نمی‌توانیم درها را ببندیم بلکه آن چیزی که امروز بسیار اهمیت دارد آگاهی است که افراد را به سمت خود می‌کشاند؛ باید درها را باز کنیم تا آدم‌های حرفه‌ای وارد دانشگاه شوند و فضای این رشته را لمس کنند.

به گفته وی؛ از جمله مراکزی که می‌تواند بسیار در این حوزه موثر واقع شود مراکز خصوصی هستند که بهتر از دانشگاه‌ها عمل می‌کنند. علاوه بر دانشگاه‌ها باید نهادهای آموزشی دیگری باشند تا دست مترجمان برای بازار کار باز باشد به همین دلیل انجمن صنفی مترجمان جلسات و کارگاه‌های بسیاری را در این خصوص برگزار می‌کند چرا که کمبود این نیاز احساس می‌شود.

نظام دانشگاهی، در سطح تدریس بسیار انحصارطلب است
در ادامه علیرضا خانجان با بیان اینکه آن چیزی که باید از خروجی ترجمه در دانشگاه‌ها انتظار داشت فرآیندهای حداقلی ترجمه است گفت: نظام دانشگاهی ما در سطح تدریس بسیار انحصارطلب است درصورتیکه، مسائل ملموس یک مترجم باید در دانشگاه‌ها تدریس شود تا مترجم بتواند وارد جامعه ترجمه شود.

سپس خانجان درباره طاهره صفارزاده پیشگام نقد ترجمه عملی بیان کرد: اولین کسی که در خارج از ایران درس ترجمه را خواند طاهره صفارزاده بود که در پاسخ به نیاز فرهنگی درس ترجمه کتابی به نام اصول و مبانی ترجمه را معرفی کرد و به معرفی ترجمه و محدودیت‌های آن پرداخت. طاهره صفارزاده اولین کسی بود که آموزش کارگاهی در ایران را بر اساس آموزش‌های خود در آمریکا برگزار کرد و از دانشجویان خود نیز در این کارگاه‌ها استفاده کرد.

وی همچنین در خصوص نقد ترجمه در ایران تاکید کرد: در ابتدا باید این نقد را به معنای آشکارسازی مسائل منفی یک پدیده دانست و باید بگویم چرا باید ترجمه را نقد کنیم؛ دلیل اول؛ سازندگی اصلاح و بهبود است. دلیل دوم؛ حقوق است آیا مترجم حق اثر شامل حق مولف و حق مخاطب اثر را رعایت کرده است؟ اگر کسی صلاحیت ترجمه ادبی را ندارد و حق را در سبک صاحب مطلب و خواننده ادا نکرده، این کار ظلم است.

خانجان ادامه داد: دلیل سوم؛ آگاهی‌بخشی عمومی است بخشی که مترجم به لحاظ خواست، ایدئولوژیک و عقیده خود در متن دخل و تصرف دارد.

وی با طرح این سوال که چرا نقد ترجمه در ایران وضعیت مناسبی نداشته و دچار عقب‌ماندگی شده است، گفت: دلیل اول این است که به لحاظ فرهنگی کشورمان کشوری انتقادپذیر و منتقدی نیست. دلیل دوم دلیل اقتصادی است چراکه منتقد ترجمه هیچ درآمدی از قبال این کار دریافت نمی‌کند. دو نوع نقد ترجمه در ایران وجود دارد که نقد قالب ترجمه نقد ژورنالیستی بوده و نقد دیگر نقد آکادمیک است که تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند.

سپس سمانه فرهادی درباره ویژگی‌های کتاب ترجمه سه زبانه قرآن طاهره صفارزاده گفت: این کتاب چندین ویژگی دارد که یکی از آن ویژگی‌ها ترجمه تفسیری است.

فرهادی ادامه داد: یکی دیگر از این ویژگی‌ها ترجمه اسماء الحسنی بوده که اسامی خداوند با توجه به محتوای آیات معانی متفاوت پیدا می‌کند. مورد بعدی این است که بین آیات علامت‌گذاری شده که درک معنا برای مخاطب راحت‌تر باشد.

وی با بیان اینکه ویژگی بعدی برداشت و تفسیر زنانه از یک متن مقدس است که باعث شده است این ترجمه قابل تامل باشد، بیان کرد: آخرین ویژگی این ترجمه این است که مخاطب عام و خاص با هم در ترجمه این کتاب در نظر گرفته شده‌اند و هم مخاطب خاص و هم مخاطب عامی که ممکن است بسیاری از مسائل را نداند می‌تواند این ترجمه را بدون مشکل بخواند.

در پایان این نشست، مستندی از زندگی و فعالیت زنده‌یاد طاهره صفارزاده پخش شد.

بیست و ششمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با شعار «حال خوش خواندن» از تاریخ 24 آبان تا 1 آذرماه با مشارکت بیش از 60 نهاد و سازمان در سراسر کشور برگزار می‌شود.

انتهای پیام