تحکیم شیرازه خانواده با درک نیازهای معنوی

به گزارش ایکنا؛ همانطور که شاکله خانواده به اقتصاد و مادیات گره خورده است، اعتقاد و معنویت نیز رکن اساسی  این نهاد است و نیاز به این مهم کمتر از مسائل مادی و اقتصادی نیست که حیات انسانی تنها در سایه معنویت قابل تأمین است.

خانواده به عنوان یک واحد اجتماعی همانند هر واحد اجتماعی دیگر نیازمند اصول و مقرراتی است تا در زندگی اجتماعی مرزها مشخص شود و هر کس متناسب با موقعیت، توانایی و استعداد خود مسیر رشد و تعالی را با توجه به رعایت حقوق دیگران طی کنند. برای اداره این واحد اجتماعی و هدایت کشتی خانواده پیش از هر چیز باید نیازمندی‌های این مجموعه به ظاهر کوچک را بشناسیم و پس از تأمین نیازها به دنبال اجرای آن بر اساس مقررات اجتماعی باشیم، اما اگر در تشخیص نیازمندی‌های این واحد اجتماعی دچار اشتباه شویم و برخی ابعاد همچون نیازهای معنوی را نادیده انگاریم، سبب در هم آمیختگی موضوعات و کنش‌های مختلف میان اعضای خانواده خواهیم بود، به طوری که هرگونه تلاش مادی نیز برای سامان دادن اوضاع کارساز نخواهد بود.

در این سوژه بر آن هستیم تا به بررسی نیازهای معنوی خانواده بپردازیم و با به تعادل رساندن کفه‌های ترازوی نیاز خانواده به قوام و ثبات آن یاری رسانیم. پس در اولین یادداشت به بیان چند نمونه کوتاه بسنده کرده و با توضیحات بیشتر پیرامون هر نیاز معنوی خانواده در مطالب بعدی نسبت به بسط و گسترش موضوع اقدام می‌کنیم.

عشق و محبت

از نیازهای معنوی خانواده عشق است؛ زیرا بنیان و اساس خانواده بر عشق استوار شده و نهاد خانواده حاصل عشق مقدس زن و مرد به یکدیگر است. اعضای خانواده را رشته عشق به یکدیگر پیوند می‌زند و به هر مقدار که عشق عمیق‌تر باشد، شیرازه زندگی خانوادگی از استحکام بیشتری برخوردار است. عشق استمرار زندگی را تداوم می‌بخشد و مسئولیت انسانی را در حد اعلاء ارتقا می‌دهد.

محیط خانواده محل تلاقی عشق زن و مرد است و این تلاقی است که کثرت را به وحدت و فصل را به وصل می‌رساند. با ظهور عشق، محبت بر اندیشه و دل اعضای خانواده می‌بارد و فرزندان که نتیجه تلاقی این دو عشق هستند در فضای پرطراوت خانواده رشد می‌کنند. این موضوع در فرهنگ دینی از چنان اهمیتی برخوردار است که یکی از نشانه‌های ایمان، عشق‌ورزی نسبت به اهل و عیال در محیط خانواده است، چنان‌که پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند: «به هر اندازه که ایمان انسان افزایش پیدا کند، عشق او نسبت به همسرش بیشتر می‌شود».

خردمندی و حکمت

از دیگر نیازهای معنوی خانواده خردمندی و حکمت است، برای شکوفایی استعدادهای اعضای خانواده و دستیابی به اهداف زندگی خانوادگی که همان رسیدن به قله تعالی و کمال است، نیاز به خردمندی و حکمت داریم، در واقع باید گفت همانطور که خانواده به اقتصاد نیازمند است به خردمندی و حکمت نیز نیاز دارد.

میزان خردمندی هر فرد را می‌توان از نوع گفتار و کردارش به دست آورد، زیرا عرصه‌های پر فراز و نشیب زندگی میدان تجلی افکار و اندیشه‌ها است و آنان که در این میدان گفتاری سنجیده و رفتاری پسندیده دارند در حقیقت شخصیت خردمندانه خود را به نمایش می‌گذارند؛ برای اداره خانواده به سلسله اموری نیازمند هستیم که هر کدام از آنها نشانه‌ای از خردمندی است که در این میان باید از تدبیر، دوستی با دیگران، مدارا و خوش رفتاری نام برد.

در اداره امور خانواده حکمت نیز از نیازهای اساسی به شمار می‌آید چرا که روابط زن و شوهر، تربیت فرزندان، کسب درآمد، توزیع و مصرف امکانات اقتصادی، آینده نگری در مسائل مربوط به خانواده، برنامه ریزی برای رشد و سعادت اعضا و ... نیاز به درآمیختگی علم و عقل دارد تا از این دو مقوله ارزشمند، نورانیت، معرفت و بصیرتی به نام حکمت به وجود آید و به عنوان قطب نمای زندگی کشتی خانواده را به ساحل سعادت برساند. پیامبر اکرم(ص) در این زمینه می‌فرمایند: «خانه‌ای که در اداره آن حکمت نباشد ویرانه‌ای بیش نیست.»

عدالت

از دیگر نیازهای معنوی خانواده عدالت است؛ عدالت اساس و ارکان خانواده را قوام می‌بخشد و امنیت و آرامش را بر اذهان اعضای خانواده حاکم می‌کند و بستر مناسبی برای رشد استعدادها فراهم می‌آورد. از نیازهای اساسی نهاد خانواده نیز که هم در شکل‌گیری و هم در استمرار و تداوم این نهاد نقش بنیادی دارد موضوع مسئولیت پذیری است؛ اصولاً خانواده بر مبنای تعهد و پذیرش مسئولیت شکل می‌گیرد. اجرای صیغه عقد ازدواج و ایجاب و قبولی که بین مرد و زن واقع می‌شود نیز در واقع اعلام پذیرش تعهد و مسئولیت متقابل است و خانواده تا زمانی تداوم و استمرار دارد که زن و مرد به عنوان دو رکن نهاد خانواده به مسئولیتی که در آغاز زندگی مشترک پذیرفته‌اند پایبند و وفادار باشند.

آرامش و امنیت روانی

از جمله نیازهای معنوی خانواده باید از امنیت و آرامش یاد کرد؛ خانواده‌ای که بر فضای آن آرامش حاکم نباشد و اعضای آن دچار تشویش و نگرانی باشند، هرگز نمی‌توانند در جهت رشد و تعالی حرکت کنند. هرگاه زن و شوهر به فلسفه ازدواج توجه داشته باشند و غرض از تشکیل خانوده را که همان دستیابی به کمال انسانی است بدانند و نیز بدانند که برای رسیدن به این هدف والا که شکوفایی بسیاری از استعدادها را به همراه دارد جز از طریق امنیت و آرامش روانی دست پیدا نخواهند کرد، بنابراین از هر وسیله‌ای برای ایجاد آرامش در محیط خانواده استفاده می‌کنند تا بستر رشد و تعالی فراهم شود.

اخلاق نیکو

هرگاه در فضای خانواده فضایل و مکارم اخلاقی حاکم باشد، فشارهای روحی و روانی نیز کاهش چشمگیری پیدا می‌کند و خانواده با سعه صدر بیشتری با مشکلات برخورد و نارسایی‌ها را حل می‌کند. برترین نمونه و زیباترین اسوه حسنه در تاریخ بشریت پیامبر گرامی اسلام و خانواده ایشان است که می‌توان محاسن  و مکارم اخلاقی را در رفتار خانوادگی و فضای خانه آن بزرگوار مشاهده کرد.

در این مجال به بیان نمونه‌های محدودی از نیازهای معنوی خانواده پرداختیم، اما نیازهای معنوی خانواده بسیار و راه‌های دستیابی بدان نیز نیازمند آموختن است که در مطالب بعدی و در گفت‌وگو با کارشناسان به بیان آن خواهیم پرداخت.

انتهای پیام