کتاب و کتاب‌خوانی در قرآن و کلام معصومین (ع)
مهدی تجلیل؛ نویسنده و پژوهشگر علوم قرآن و حدیث به مناسبت هفته کتاب، در یادداشتی به موضوع کتاب و کتاب‌خوانی و تأکید بر اهمیت آن از منظر قرآن و روایات معصومین (ع) پرداخته است.
به گزارش ایکنا؛ ایبنا نوشت: کتاب و کتاب‌خوانی یکی از پایه‌های فرهنگی در زندگی انسان به‌شمار می‌رود. آدمی به وسیله مطالعه کتاب و تفکر در مطالب آن دانش خود را می‌افزاید و در بُعد اجتماعی چگونه زندگی کردن و حیات خود را برای خود و دیگران هموار می‌نماید. کتاب‌های آسمانی و وحیانی چون قرآن، آموزه‌های الهی را دربر می‌گیرد و همواره در طول تاریخ راه و روش زندگی، ارزش‌های اخلاقی و آداب و رسوم زندگی را به ما می‌آموزند.
کتاب و کتاب‌خوانی از منظر قرآن
کتاب و کتاب‌خوانی و عظمت آن در اسلام و قرآن تا آنجایی است که پروردگار جهانیان یکی از سوره‌های قرآن را «قلم» نامگذاری نموده است.
آنجا که می‌فرماید: «ن والقلم و ما یسطرون (القلم/1)»
ترجمه : سوگند به قلم و آنچه می‌نویسند.
آنچه در اینجا سوگند یاد شده، به واقع همان چیزی است که سرچشمه پیدایش تمام تمدن‌های انسانی و پیشرفت و تکامل علوم و بیداری اندیشه‌ها و افکار و شکل گرفتن مذهب‌ها و سرچشمه هدایت و آگاهی بشر است. عظمت این سوگند هنگامی آشکار می‌شود که توجه داشته باشیم آن روز که این آیات به پیامبر (ص ) وحی و نازل شده بود، نویسنده و ارباب قلمی در آن محیط وجود نداشت و تعداد کسانی که سواد خواندن و نوشتن در سرزمین مکه داشتند، شاید به 20 نفر هم نمی‌رسید. بدین ترتیب سوگند به قلم و یاد کردن در چنان محیطی، شکوه ویژه‌ای دارد.
قرآن کریم در جایی دیگر می‌فرماید:«هل یستوی الذین یعلمون والذین لا یعلمون ......( الزمر، 9)»
ترجمه: آیا کسانی که می‌دانند و کسانی که نمی‌دانند یکسانند؟
واژه علم در آیه مذکور به معنی دانستن اصطلاحات علمی و تخصصی نیست، بلکه منظور از آن معرفت و آگاهی خاصی است که انسان را به اطاعت پروردگار و امید به رحمت خداوند دعوت می‌کند و علوم تجربی و امروزی نیز اگر در خدمت چنین معرفتی باشند، علم موردنظر قرآن تحقق یافته است و این حقیقت را بر ما آشکار می‌کند که آیین اسلام پرچم‌دار کتاب و کتاب‌خوانی که وسیله‌ای برای رسیدن به علم و دانش است.
کتاب و کتاب‌خوانی از منظر روایات معصومین علیهم‌السلام
امامان معصوم نیز سفارش بسیاری در امر کتابت، نگارش مطالب علمی و آموختن علم و ادب داشته‌اند.
حضرت علی (ع) در زمینه علم‌آموزی و مطالعه خطاب به انسان مومن می‌فرمایند: «علم و ادب بهای جان توست پس در فراگیری علم و دانش و مطالعه پیرامون آن دو، کوشا باش و هرچه بر علم، آگاهی و ادب تو افزوده شود، قدرو منزلت تو بیشتر می‌شود. ( بهارالانوار ج 1، ص 180)»
پیامبر اکرم (ص ) نیز در همین راستا می‌فرمایند: «علم و دانش را به بند کشید و از آن نگهبانی کنید. گفتند: چگونه علم به بند کشیده می‌شود؟ فرمودند: به کتابت و نگارش آن. ( منیه المرید، باب 91 حدیث 53 )»
در پایان به تعداد کاربرد واژه «کتاب» در قرآن نیز اشاره می‌کنیم. بررسی‌های به‌عمل آمده نشان می‌دهد کلمه «کتاب»، 255 بار در قرآن تکرار شده که این نشان از اهمیت موضوع کتاب و کتابت دارد.
این نوشتار نشان می‌دهد که مطالعه و کتاب‌خوانی و تحصیل علم و دانش از مسائل بسیار مهم در دین اسلام بوده و قرآن کریم و احادیث وارد شده از امامان معصوم علیهم‌السلام بر این امر توصیه موکد دارند.
کتاب‌نامه:
1- قرآن کریم
2- تفسیر نمونه از آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی
3- منیه المرید فی آداب المفید والمستفید از شهید ثانی
