شیوه‌های سه‌گانه در اسلام‌پژوهی/ با آثار خود سلوک می‌کنم
گروه اندیشه ــ پژوهشگر فلسفه و عرفان به بیان توضیح درباره انواع روش‌های اسلام‌پژوهی و اسلام‌شناسی پرداخت و انواع تبلیغی، روشنفکری و پدیدارشناختی را تبیین کرد.
به گزارش ایکنا؛ مراسم رونمایی از کتاب «قوت دل و نوش جان» تألیف نصرالله پورجوادی شب گذشته 29 آبان در موزه کتاب و میراث مستند واقع در کتابخانه ملی با حضور جمعی از اندیشمندان و علاقه‌مندان برگزار شد.
نصرالله پورجوادی در این مراسم طی سخنانی بیان کرد: این کتاب در واقع مجموعه مقالاتی است که گردآوری شده و شاید آخرین کتابی باشد که از من چاپ شده است، اما برخی از مقالات آن قدیمی است؛ از جمله شاهدبازی‌های احمد غزالی که در اینجا تلویحاً نشان دادم برخلاف آنکه می‌گویند شمس شاهدباز نبوده، او شاهدباز قهاری بود و با توجه به آثار خودش این را نشان داده‌ام.
سه گونه اسلام‌پژوهی
رئیس سابق مرکز نشر دانشگاهی در ادامه بیان کرد: آثارم در حوزه اسلام‌پژوهی بوده و می‌خواهم بگویم که در زمینه اسلام‌پژوهی چه کرده‌ام. سه نوع اسلام‌پژوهی داریم؛ یک نوع این است که شخصی کتاب می‌نویسد و می‌خواهد اسلام را طوری نشان دهد که خواننده متقاعد شود و عقاید او را قبول کند. نوع دیگری وجود دارد که با شریعتی آغاز شد. این اسلام‌شناسی از نوع روشنفکری دینی است و می‌گویند که باید اسلامی را عرضه کنیم که قابل قبول باشد؛ در واقع نوعی اصلاح‌طلبی است که از زمان شریعتی آغاز شده و هنوز نیز ادامه دارد.
تبیین اسلام‌شناسی پدیدارشناسانه
پورجوادی بیان کرد: نوع سوم اسلام‌شناسی پدیدارشناسانه است. در این رویکرد کاری نداریم که عقیده مخاطب چیست، بلکه می‌خواهیم نگاه کنیم این مفهوم در گذشته چه بوده است. داوری هم در کار نیست چون نمی‌خواهید انتقاد کنید. کنجکاوی علمی و فلسفی وادار می‌کند که تمام جوانب این پدیدار را بشناسید و در متون آن را پیدا کنید، به آن نور بیندازید و نشان دهید که چیست.
این پژوهشگر برجسته فلسفه در ادامه تصریح کرد: تمام آثارم به یکی از این مقولات تعلق داشته است. البته نه به این معنا که به یکی از آن‌ها تعلق داشته و فارغ از دیگران باشد. یعنی آن کسی که روشنفکر دینی است و درباره اخلاق در اسلام کتاب می‌نویسد. شاید مسائلی را نیز رعایت می‌کند و نگاه علمی نیز نشان می‌دهد و کسی که نوع سوم را انجام می‌دهد باید دقت زیادی داشته باشد اما به هر حال هدفش را نشان بدهد. به عرفان و اسلام سمپاتی (گرایش) دارم و بالاخره این خودش را نشان می‌دهد. محقق باید سعی کند که این‌ها را دخالت ندهد و در اینجاست که این تحقیق می‌تواند راهگشا باشد.
با آثار خود سلوک می‌کنم
وی با بیان اینکه با تحقیق خودم سلوک می‌کنم، گفت: یعنی مسئله دارم و می‌خواهم چیزی را بشناسم. می‌خواهم ببینم این مفهوم چیست؟ شاهدی که حافظ از آن سخن می‌گوید چیست. یکی از این مسائل موضوع غذاست که گیاه‌خوار هستم و به آن اعتقاد دارم. گوشت‌خواری را نیز خونخواری می‌دانم و معتقدم که بشر باید شیوه غذایی خود را عوض کند.
پورجوادی اظهار کرد: خیلی در این باره می‌شنوید که گوشت نخورید مسلمان نیستید و مریض می‌شوید. اینکه باید گوشت بخورید و اسلام گفته اگر 40 روز گوشت نخورید چنین و چنان می‌شود. می‌خواستم ببینم این حرف‌هایی که می‌زنند درست هست و یا خیر و چه کسانی گوشت‌خوار بودند و چه کسانی نبودند. این‌ها را سعی کرده‌ام بررسی تاریخی کنم و ببینم قضیه چطور بوده است. این کتاب را اگر ملاحظه کنید و بخوانید این مسئله روشن می‌شود که به هر حال قضیه گوشت‌خواری و گیاه‌خواری در عالم اسلام چه بوده است.
وی با بیان اینکه تحقیقاتم را با گذشته شروع کردم، گفت: اولین کتابم درباره سلسله نعمت‌الهی از شاه نعمت‌الله ولی و از قرن نهم و مشایخ آن‌ها بود، ولی بعد با احمد غزالی مجبور شدم به گذشته بروم و بعد با این عقب رفتن به حلاج رسیدم؛ یعنی به قرن سوم که شگفت‌آورترین قرن‌هاست کشیده شدم.
وی در ادامه افزود: در چند سال اخیر سمت و سوی مطالعاتم به قرن دوم معطوف شده است، اما طوری شده که بعد از 50 سال مطالعه می‌گویم اگر می‌خواستم از نو شروع کنم، تحقیقات را با شاهنامه شروع می‌کردم. همه چیز ما در شاهنامه است. با ایران قرن دوم شروع می‌کردم، آن مسائلی که برای ما از نظر فکری و اعتقادی در قرن دوم با آشنایی با این دین جدید که هنوز هم تعریف نشده است.
انتهای پیام
