محمدعلی اسفنانی در گفتوگو با ایکنا از اصفهان، با بیان اینکه مجلس شورای اسلامی در نظام حاکمیتی جمهوری اسلامی ایران از جایگاه رفیعی برخوردار است، اظهار کرد: مطابق قانون اساسی، مجلس تنها مرجع قانونگذاری در کشور محسوب میشود و علیرغم اینکه کشور ما قبل از انقلاب دارای دو مجلس قانونگذاری بود، بعد از انقلاب جایگاه مجلس به نحوی تغییر یافت که به تنها مرجع و نهاد قانونگذاری در کشور تبدیل شد؛ از این حیث مجلس شورای اسلامی در مقایسه با سایر مراجع قانونگذاری در دنیا از درجه بالاتری برخوردار است که امتیاز بزرگی برای آن محسوب میشود.
وی افزود: قانون اساسی زمانی که از قوای حاکم بر کشور نام میبرد، مجلس شورای اسلامی را به تنهایی یک قوه قلمداد کرده و ساختار و فلسفه وجودی این قوه به گونهای است که جایگاه ویژهای دارد، یعنی هم کار تقنینی و هم کار نظارتی انجام میدهد و چون منتخب مردم است، نماد تمام عیار مردمسالاری به حساب میآید و با توجه به اینکه قانون اساسی از اسلامی بودن نظام صحبت میکند، این مردمسالاری رنگ و بوی دینی نیز به خود میگیرد.
این نماینده سابق مجلس ادامه داد: مجلس میتواند بر عملکرد قوه مجریه و سایر مراجع نظارت کند و حتی این قدرت را دارد که بالاترین مقام قوه مجریه یعنی رئیسجمهور را نیز از طریق طرح سؤال و بحث عدم کفایت به چالش بکشد. در واقع کمتر مجلس قانونگذاری را در دنیا میتوان یافت که از این توانایی برخوردار باشد، علاوه بر اینکه مجلس همانطور که به هیئت دولت رأی اعتماد میدهد، میتواند آنها را استیضاح کرده و رأی اعتماد خود را پس بگیرد.
اسفنانی خاطرنشان کرد: مجلس ریلگذار حرکت دولت است و با تصویب قوانین و برنامههای مربوط به چشمانداز آینده، افق را نشان میدهد تا دولت و مجموعه نظام بدانند که به چه سمتی باید حرکت کنند.
مجلس نیازمند افراد آشنا با نحوه قانونگذاری است
وی با اشاره به نقطهضعفهای مجلس گفت: برخی نقطهضعفهای این نهاد در شیوه چینش نیروها متبلور میشود. مجلس باید حالت پویایی و زنده بودن خود را حفظ کند که لازمه این امر، داشتن برونداد و خروجی مطلوب است و در این زمینه، چینش نیروها باید به نحوی باشد که از آنها انتظار خروجی مطلوب و منطقی برود. امروز مهمترین نقصی که متوجه مجلس است، ورود افراد فاقد تخصص و اطلاعات کافی در زمینه قانونگذاری به این نهاد میباشد، اگرچه در زمینههای دیگر مثل پزشکی، هنر و ورزش از تخصص برخوردار باشند. نمیگویم این افراد مطلقاً نباید حضور داشته باشند، ولی مجلس باید قالب حقوقی خود را حفظ کند و فهم حقوقی از کلمات و چینش آنها و سیاق عبارات و جملهبندیها داشته باشد تا بتواند از نظرات کارشناسان استفاده کند و آنچه در نهایت در قالب قانون تصویب و ارائه میشود، از قوام و دوامی برخوردار باشد که به راحتی قابل تفسیر و توضیح و حاشیه زدن نباشد.
این نماینده سابق مجلس اضافه کرد: قوانینی وجود دارد که هشتاد یا نود سال از تصویب آنها میگذارد، ولی کوچکترین خدشهای به آنها وارد نشده، چون نهایت دقت در چینش کلمات انجام شده است، ولی در حال حاضر شاهدیم که امروز قانونی تصویب میشود و هفته بعد حاشیه میخورد، یا اینکه نمایندگان سه قوه باید ابهامات یک قانون چند سطری را بررسی کنند. اینها نشان میدهد که مجلس آنچنان که باید و شاید پویا و زنده نیست.
وی خاطرنشان کرد: ما جزء معدود کشورهایی هستیم که سیاست تقنین نداریم، یعنی افق قانونگذاری در کشور ما مشخص نیست و این به نظر من، یک نقص محسوب میشود، در حالی که کشورهای دیگر از سالهای قبل به فکر رفع این نقیصه بودهاند، ولی ما هنوز درگیر این قضیه بوده و نتوانستهایم این مشکل را حل کنیم. از طرف دیگر، شیوه قانونگذاری مجلس ایراد دارد، یعنی قوانین اعم از طرح و لایحه با سازوکاری که اقناعی نیست، مطرح شده و باعث میشود تا قوانین ضعیفی به تصویب برسد.
ابزار نظارتی مجلس در خدمت مسائل سیاسی است
اسفنانی بیان کرد: در بحث نظارت، اگرچه قانونگذار ابزار کافی را در اختیار قوه مقننه قرار داده، ولی متأسفانه این ابزار بیشتر در خدمت مسائل سیاسی درآمده است تا مسائل واقعی جامعه؛ لذا رأی اعتمادها و استیضاحها و تصویب برخی قوانین متأثر از این فضای سیاسی است و زمانی که فضای سیاسی در تصمیمگیریهای مجلس غالب شود، تصمیمات مطلوب جامعه شکل نخواهد گرفت و نظارت نیز دچار مشکل میشود. وقتی این همه گلهمندی راجع به شیوه اداره امور وجود دارد و تولید، اشتغال و معیشت دچار مشکل است، نشاندهنده ضعف نظارت میباشد؛ در حالی که اگر نظارت به معنای واقعی کلمه و به نحو صحیح انجام شود، شاید کمتر شاهد این مشکلات باشیم.
وی با تأکید بر اینکه مجلس زمانی میتواند مستقل باشد که در تصمیمگیریهای خود متأثر از فضاها و فشارهای اطراف نباشد، افزود: مجلس بعضا قوانینی را تصویب میکند که بلافاصله یا بعد از مدت کوتاهی دچار تخدیش یا اصلاح میشود که نشان میدهد در زمان تصویب، یا کار کارشناسی صحیحی انجام نشده یا متأثر از فضای سیاسی یا فشار خاصی بوده است؛ اینکه به وزیری رأی اعتماد داده و چند ماه بعد وی را استیضاح میکنند، یا به وزیری که در شرف استیضاح است، برای وزارتخانه دیگری رأی اعتماد میدهند، نشاندهنده این است که مجلس آنچنان که باید و شاید به وظیفه قانونی خود عمل نکرده یا استقلال لازم را ندارد.
مجلس به افراد از خود گذشته نیاز دارد
مدیرکل تعزیرات حکومتی استان تهران تصریح کرد: نمایندگانی باید وارد مجلس شوند که افرادی از خود گذشته باشند. در دفاع مقدس جوانان کشور جان خود را کف دست گرفته و از کیان دین و نظام دفاع کردند و مظلومانه به شهادت رسیدند، ولی امروزه شاهد این وضعیت نیستیم و مجلس در بسیاری از موارد از خود گذشتگی نداشته است، مثلا زمانی حداقل مدرک تحصیلی برای حضور در مجلس، سواد خواندن و نوشتن بود و سپس آن را به داشتن دیپلم منوط کردند، ولی خود را مستثنی کرده و اعلام کردند به جز کسانی که یک دوره سابقه حضور در مجلس را داشته باشد و در حال حاضر نیز که حداقل مدرک تحصیلی، کارشناسی ارشد است، همان استثنا وجود دارد؛ یا از طرف دیگر قانون منع بهکارگیری بازنشستگان را تصویب، ولی خود را مستثنی میکنند.
وی ادامه داد: اگر نمایندگان مجلس قوانین را به نحوی تصویب کنند که هر جا امر مهمی لطمهای به حضور آنان بود، خودشان را مستثنی کنند، نمیتوانند نمایندگان واقعی مردم باشند. فکر میکنم افرادی باید در مجلس حضور پیدا کنند که اگر تصویب طرح یا لایحهای منجر به این شود که نتوانند در دوره بعدی به عنوان نماینده در مجلس حضور پیدا کنند، این جسارت و شجاعت را داشته باشند که به آن طرح یا لایحه رأی دهند، ولو اینکه به ضررشان باشد.
اسفنانی اظهار کرد: این مردم هستند که تعیین میکنند چه کسانی وارد مجلس شوند و طبیعتا باید مسائل قومی، جناحی، حزبی و گروهی را به گونهای مدیریت کنند که منافع ملی فدای این مسائل نشود و کسی را به عنوان نماینده مجلس انتخاب کنند که از توانمندی لازم برخوردار بوده و از عهده انجام کار برآیند. در حال حاضر در برخی استانها و شهرها که اهمیت و جایگاه ویژهای دارند، افرادی هستند که خود یا نزدیکانشان در دورههای متعدد در مجلس حضور داشتهاند، ولی علیرغم اینکه نتوانستهاند نقش قابل توجهی در مجلس ایفا کنند، مجددا نیز به آنها رأی داده میشود و در مجلس حضور پیدا میکنند. مردم باید عملکرد ادوار مختلف مجلس را بررسی کرده و ببینند برونداد آنها چه بوده است و آیا افرادی که انتخاب کردهاند، توانستهاند انتظارات جامعه را برآورده سازند و در نهایت در تصمیمگیریهای خود تجدیدنظر کرده یا به نحو شایستهتری عمل کنند.
انتهای پیام