ضرورت ورود نخبگان به مدیریت‌های فرهنگی
گروه جامعه ــ عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) بر ضرورت بازنگری در شاخص‌های انتخاب مدیران فرهنگی تأکید و تصریح کرد: بخش پژوهش و فرهنگ با یکدیگر در تعامل نیستند تا از نتایج به دست آمده استفاده کنند.
محمدهادی همایون، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع)، در گفت‌و‌گو با ایکنا؛ به ارزیابی کمیت و کیفیت پژوهش‌های فرهنگی در کشور و تدوین برنامه‌های فرهنگی براساس نتایج و خروجی‌های این دست پژوهش‌ها پرداخت و گفت: اگرچه در سال‌های اخیر با ایجاد استارت‌اپ‌ها و شتاب‌دهنده‌ها تا حدی تعامل و ارتباط بین دو حوزه پژوهش و اجرا حاصل شده است، اما هنوز در کشور ما بین مرحله پژوهش و اجرای برنامه‌های فرهنگی فاصله هست و این امر سابقه طولانی دارد.
وی به دلایلی که سبب ایجاد فاصله بین پژوهش و فعالیت‌های اجرایی فرهنگی می‌شود پرداخت و اظهار کرد: تصور مجریان امور فرهنگی آن است که پژوهش امری زمان‌بر و اجرا موضوعی فوری است. مدیران فرهنگی وقتی با حساسیت‌های اجرا مواجه می‌شوند با کمبود زمان روبه‌رو هستند و حتی اگر علاقه‌مند و مقید به امر پژوهش باشند نیز گمان می‌کنند زمان‌بر بودن پژوهش تازگی اجرای برنامه‌های فرهنگی را از بین می‌برد.
همایون لازمه تصحیح این روند را گسترده کردن امر پژوهش دانست و گفت: اگر قرار باشد برای هر فعالیت فرهنگی از ابتدا آغاز به انجام پژوهش کنیم، زمان زیادی صرف می‌شود، اما اگر پایه‌های پژوهشی در موضوعات مختلف فرهنگی وجود داشته باشد که بتوان همزمان با آغاز هر پروژه فرهنگی بدان مراجعه و برنامه‌ریزی‌ها و راهبردها را براساس خروجی‌ها انجام دهیم با اتلاف وقت مواجه نمی‌شویم.
معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت نهم گفت: سابقه این امر نشان می‌دهد که مسائل حکومتی در دستور کار پژوهشگران نبوده است و پایه‌های پژوهشی در این زمینه موجود نیست. بدین جهت برای هر فعالیت پژوهشی معطوف به اجرا زمان زیادی صرف می‌شود.
رئیس دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات علل دیگر پژوهش‌محور نبودن فعالیت فرهنگی را عدم تمایل مدیران فرهنگی کشور به مسائل پژوهشی و مدیرمحور بودن سازمان‌ها دانست و گفت: وقتی مدیری بودجه در اختیار دارد و از اختیارات کافی نیز برخوردار است، تمایلی برای روی آوردن به پژوهش به منزله پشتوانه فعالیت اجرایی خود ندارد.
مدیر عمل‌گرا یا نخبه پژوهش‌محور اهل اجرا
همایون با بیان اینکه برخی مدیران سابقه پژوهشی دارند و می‌توانند از این ظرفیت برای سرعت بخشیدن به فعالیت فرهنگی اجرایی خود بهره گیرند، اظهار کرد: بنابراین مدیران باید به سمت علم و پژوهش سوق داده شوند. نخبگانی که اهل اجرا هستند بسیار مفید‌تر از مدیرانی هستند که صرفاً به امور اجرایی تخصص دارند، اما از جنبه‌های پژوهشی بهره‌ای نبرده‌اند.
ضرورت بازنگری در شاخص‌های انتخاب مدیران فرهنگی
وی بر ضرورت بازنگری در شاخص‌های انتخاب مدیران فرهنگی جامعه تأکید و تصریح کرد: اگر این نخبگان علمی و فرهنگی در پست‌های مدیریتی حضور پیدا کنند، شاهد علمی و تخصصی‌تر شدن برنامه‌های فرهنگی با پشتوانه پژوهشی خواهیم بود و کمتر برنامه ناکارآمد فرهنگی اجرا خواهد شد.
همایون در بخش دیگری از سخنان خود به اختلاف بین حوزه صنعت و فناوری با فرهنگ پرداخت و تصریح کرد: با تمام تدابیر اندیشیده شده تا حدی بین پژوهش و اجرا در حوزه صنعت ارتباط ایجاد شده است، اما در زمینه فرهنگ با پیچیدگی‌های بیشتری مواجه هستیم و برای نزدیک شدن پژوهش‌های فرهنگی به حوزه اجرا به زمان، دقت‌سنجی، حوصله و تأمل بیشتری نیاز داریم.
وی با بیان اینکه در امر پژوهش‌های فرهنگی فقیر هستیم، گفت: پیش‌تر مصوبه‌ای وجود داشت که همه دستگاه‌های فرهنگی را مکلف کرده بود تا بخشی از بودجه را به پژوهش اختصاص دهند، اما این اتفاق یا رخ نمی‌دهد و یا به صورت صوری دنبال می‌شود.
وی با تأکید بر اینکه سازمان‌های متولی فرهنگی حوزه طرح و برنامه ندارند و یا بین طرح و برنامه و حوزه پژوهشی ارتباطی وجود ندارد، تصریح کرد: معمولاً سازمان‌ها به جای آنکه پژوهش‌های خود را به دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها بسپارند، ترجیح می‌دهند که خودشان دانشگاه‌داری و پژوهشگاه‌داری کنند و در واقع فقط ویترینی از فعالیت‌های پژوهشی را ارائه می‌دهند.
برخی برنامه‌های فرهنگی ناکارآمد
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) در بخش دیگری از سخنان خود به برخی فعالیت‌های فرهنگی که از پشتوانه پژوهش بی‌بهره‌اند و کارآمدی لازم را ندارند، پرداخت و بیان کرد: در حوزه فضای مجازی به شدت با ضعف پژوهش‌های فرهنگی مواجه هستیم.
وی با بیان این مطلب که فضای مجازی و امکانات آن را نمی‌شناسیم و نتوانسته‌ایم از این فضا بهره کافی ببریم، تصریح کرد: با وجود اینکه به خسارات عدم تشکیل شبکه ملی اطلاعات واقف هستیم، هنوز برای اجرای آن اقدامی جدی نشده است.
همچنین وی درباره آموزش‌های دینی فرهنگی پرداخت و بیان کرد: در اجرای برنامه‌های فرهنگی باید سلایق و اقتضائات سنی مخاطب در نظر گرفته شود و با پشتوانه پژوهشی و در نظر گرفتن نیازسنجی‌ها دست به اجرای برنامه فرهنگی بزنیم. در برخی موارد چنین پژوهش‌هایی نیز انجام شده است، اما بخش پژوهش و فرهنگ با یکدیگر در تعامل نیستند تا از نتایج به دست آمده استفاده کنند.
انتهای پیام
