زمین پاک و پلید از منظر قرآن
گروه معارف ـ در آیه ۵۸ سوره اعراف اشاره به پاک و پلید بودن برخی زمین‌های کشاورزی شده است که این آیه می‌تواند تشبیهی باشد از اعمال نیک و بد مؤمنان و کافران، اینکه آثار ارزنده از گوهر پاک سرچشمه مىگیرد و اعمال خلاف از باطن پلید و ناپاک.
به گزارش ایکنا از همدان، در آیه 58 سوره اعراف قرآن اشاره‌ای به پاکیزه بودن خاک در بحث کشاورزی کرده است، و به این نکته که رویش نباتات در زمین پاکیزه به نسبت زمین ناپاک بیشتر است، اشاره کرده است. در اینجا به بررسی مفهوم پاک بودن خاک می‌پردازیم.
«وَ الْبَلَدُ الطَّيِّبُ يَخْرُجُ نَباتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَ الَّذي خَبُثَ لا يَخْرُجُ إِلاَّ نَكِداً كَذلِكَ نُصَرِّفُ الْآياتِ لِقَوْمٍ يَشْكُرُونَ زمین پاک نیکو گیاهش به اذن خدایش(نیکو) بر آید، و از زمین خشنِ ناپاک بیرون نیاید جز گیاه اندک و کم‌ثمر. این گونه ما آیات (قدرت) را به هر بیان توضیح می‌دهیم برای قومی که شکر خدا به جای آرند.»
بدون در نظر گرفتن ارتباط این آیه با آيات قبلى، در قالب یک مثال کلی است كه می‌فرماید اعمال نیکو و آثار ارزنده از گوهر پاک سرچشمه مىگيرد، و اعمال خلاف، از باطن پلید و ناپاک.
اما اگر آن‌را با آيه قبلی‌اش يک‌جا در نظر بگيريم، درصدد بیان اين معنا است كه مردم اگر چه در قبول فيض پروردگار اختلاف دارند، لكن اين اختلاف از ناحيه خود ايشان است، و گر نه رحمت الهی عام و مطلق است.
به بیان دیگر، این آيه در حقيقت اشاره به يک مسئله مهم دارد كه هم در زندگى اين جهان و هم جهان ديگر در همه جا تجلى مىكند، و آن اين است كه تنها «فاعليت فاعل» براى به ثمر رسيدن يک موضوع، كافى نيست، بلكه استعداد و «قابليت قابل» نيز شرط است. به عنوان مثال از دانههاى باران حيات‌بخش‌تر و لطيف‌تر تصور نمىشود، اما همين بارانى كه در لطافت طبعش حرفی نيست، در يک‌جا سبزه و گل مىروياند و در جاى ديگر خس و خاشاك.
در این آیه با ذكرى كه از رويش ميوهها در اثر نزول باران به ميان آمد، به این نکته توجه می‌دهد كه زمين‌ها بر دو گونهاند، زمين پاک و آماده كه با نزول باران، به امر خداوند، گياهان گوناگون در آن مىرويند، و زمين پليد كه حتى اگر باران هم بر آن ببارد، جز اندكى علف هرز چيزى در آن نمىرويد.
باران رحمت خدا بر همه جا مىبارد، ولى زمين‌هاى آماده از آن بهره بردارى مىكنند و گل‌ها و گياهان و درختان ميوه در آن مىرويند، و زمين‌هاى بىاستعداد از آن استفاده نمىكنند و رشد و نموى در آن صورت نمىگيرد.
از این‌رو، مى‌توان گفت كه اين سخن(آیه) مثلى براى مؤمنان و كافران است. تشبيه مؤمن به زمين پاک و كافر به زمين «نكد» (بی‌سود، بی‌فایده) از این جهت است که مؤمنان آمادگى دريافت پيام الهى را دارند، به وسيله قرآن رشد مىكنند و شكوفا مىشوند، ولى كافران در اثر دورى از خدا و عناد با حق و ارتکاب گناه و معصيت، آن آمادگى را ندارند و نمىتوانند از هدايت‌هاى قرآن بهره گيرند و آن‌را در خود جاى دهند و رشد كنند.
همان‌گونه كه زمين طيّب نباتات پاكيزه از آن بيرون می‌آيد مؤمن پاک در قيامت از زمين برزخ به صحرای قيامت منتقل می‌گردد با نور ايمان، يقين، اعمال شايسته و ملكات پسنديده، و كافر از زمين خارج می‌شود با تيرهگى و سياه‌رویى كه نه صفات خوبى از او نمايان می‌گردد، نه اعمال صحيحى؛ ثمره وجود او نيست مگر تيره بختى، ذلّت و پستى.
یادآور می‌شود، كه زمين دل كافران در اثر اعمال خودشان تبديل به شوره زار شده است. آنها مىتوانند با پرهيز از عناد و لجاجت، تغيير كلى در وجود خود به وجود آورند و دل خود را آماده دريافت هدايت‌هاى الهى كنند، همان‌گونه كه زمين‌هاى بىاستعداد را هم با تغيير اساسى و افزودن مواد لازم مى‌توان زير كشت برد.
انتهای پیام
