دراماتیزه کردن آثار ادبی دفاع مقدس نادیده گرفته می‌شود
گروه هنر ــ قائم مقام مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری بیان کرد: با وجود کثرت نشر آثار ادبی در زمینه انقلاب و دفاع مقدس، اغلب در فرایند تولید آنها وجوه دراماتیک اثر نادیده گرفته می‌شود و راهکار پیشنهادی این است که در زمان نگارش کتاب، یک درام‌نویس همنشین اوقات نویسنده باشد.
توحید معصومی، قائم مقام مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری، در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایکنا؛ گفت: اقتباس از آثار ادبی در قالب رمان و داستان، خاطره، زندگی‌نامه و... شیوه مرسومی در خلق آثار نمایشی و سینمایی در دنیاست و شاهکار‌های بزرگ بر اساس اقتباس از آثار مکتوب تولید شده‌اند.
وی ادامه داد: اینکه چرا در ایران به شکل کلی در زمینه اقتباس‌های نمایشی و سینمایی از آثار مکتوب ادبی موفق نبوده‌ایم، دلیل عمده‌اش این است که فاقد آثار ادبی محکم و غنی در این عرصه هستیم، در حالی که این مسئله در آثار ادبی اروپایی از غنا و اعتبار بالایی برخوردار است و به ویژه در عرصه رمان‌نویسی در اروپا و آمریکا آثار مرجع و منبع به وفور یافت می‌شوند که زمینه را برای اقتباس به خوبی فراهم کرده‌اند.
معصومی تصریح کرد: ادبیات کهن ایرانی از نظر غنای ادبی مطلوب است و در آنها نیز به وفور با وقایع حماسی روبه‌رو هستیم. البته شکل ارائه آن ثقیل و سنگین است و نسل کنونی به سختی با متن، ماجرا و قصه ارتباط برقرار می‌کند، در صورتی که برای فهم درست چنین به نظر می‌رسد که نیاز به ساده‌نویسی دارند. البته به غیر از موارد معدودی در اکثر آنها چنین فرایندی انجام نشده است، در حالی که لازم است به دنبال ادبیاتی در قالب حلقه واسط میان این آثار و مخاطب آنها باشیم.
وی افزود: در سال‌های اخیر موج مؤثری از انتشار آثار ادبیات انقلاب و دفاع مقدس را شاهدیم که معمولاً خاطره‌نوشت هستند؛ به این معنی که فردی در کسوت مصاحبه‌کننده پای صحبت‌های فردی از آن دوران و یا شاهد عینی یک واقعه می‌نشیند و یا آن را به شکل پرسش و پاسخ و یا به شکل روایت داستانی عرضه می‌کند، اما اینکه آیا در مواجهه مستقیم با این آثار آنها قابلیت تبدیل به مدیوم نمایشی را داشته باشند حرف و بحث بسیار است، چراکه در اغلب اوقات این قابلیت وجود ندارد.
این کارشناس و منتقد تئاتر گفت: نویسنده چنین آثاری از آنجا که تمرکزش بر روی رعایت اصول نگارش یک اثر ادبی است، کمتر توجهی به این قابلیت دارد که بتوان از آن اقتباس نمایشی و سینمایی داشت. اکنون گنجینه‌ای غنی از آثار ادبی با موضوع انقلاب و دفاع مقدس داریم و باید به دنبال راهکاری به منظور استفاده درخور از این آثار در مدیوم‌های نمایشی و سینمایی باشیم.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان ترتیبی اتخاذ کرد که در زمان خلق اثر ادبی، کارشناسی نمایشی نیز حضور داشته باشد تا در کنار تحقیق و نگارش اثر بر وجوه نمایشی آن نیز تأملی کند؟ گفت: پیشنهاد خوبی است، هرچند که در عمل کمتر بتوان آن را محقق ساخت، اما اینکه مثلاً یک کارشناس نمایشی و نمایشنامه‌نویس با نویسنده کتاب در طول فرایند تحقیق، مصاحبه و نگارش کتاب با موضوع دفاع مقدس همراه شود و تأکید او بر استخراج وجوه دراماتیک مطالب و خاطرات آن کتاب باشد، فرایندی کاملاً کارآمد و نتیجه‌بخش است که باید زیرساخت‌ها و ملزومات آن فراهم شود.
معصومی با بیان اینکه اغلب آثار نمایشی با موضوع انقلاب و دفاع مقدس به شکل اصیل (اورجینال) و نه اقتباسی به نگارش درمی‌آیند، گفت: سردمداران این عرصه افرادی همچون علیرضا نادری و حمیدرضا آذرنگ هستند که البته آثار فاخر و قابل اعتنایی را نیز به رشته تحریر درآورده‌اند، اما این امر غالب نیست و در بسیاری از مواقع آثار نمایشی به نگارش درآمده با چنین شیوه‌ای آثار قابل اعتنایی نبوده و چندان ماندگار نیستند.
قائم مقام مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری اظهار کرد: دلیل اصلی این امر آن است که اغلب نمایشنامه‌نویسان فاقد اطلاعات لازم در مورد مختصات جنگ و شرح وقایع مربوط به آن زمان هستند و بیشتر سعی می‌کنند براساس معلومات سطحی و اطلاعات پراکنده خود مبادرت به نگارش نمایشنامه کنند، در حالی که برای توفیق در چنین کاری به سواد و معلومات لازم و پژوهش‌های میدانی و کتابخانه‌ای است نیاز که متأسفانه شاهد آن نبوده و نیستیم.
وی در پایان گفت: ورود به چنین عرصه‌ای و تداوم در آن به دغدغه‌مندی افراد و تعلق خاطری که آنها به این موضوع دارند مربوط می‌شود. هر چند سازوکار‌های تشویقی موجب ایجاد جریانی می‌شود، اما ضمانتی برای ادامه یافتن آن وجود ندارد، کمااینکه تاکنون شاهد رویداد‌های زیادی در این عرصه بوده‌ایم که تأثیر آنها در اتخاذ رویکرد مؤثر به منظور اقتباس و نگارش نمایشنامه‌های دفاع مقدس چشمگیر بوده، اما خیلی زود دچار افول شده‌اند.
انتهای پیام
