پیوند حوزه و دانشگاه؛ تجلی آموزه قرآنی تعامل نخبگان جامعه/ تحصیل 5 هزار دانشجو در حوزه علمیه
گروه حوزه‌های علمیه ــ مدیر حوزه‌های علمیه کشور با تأکید بر اینکه وحدت حوزه و دانشگاه تکلیف الهی است، اظهار کرد: یکی از نشانه‌های اولوالالباب در سوره رعد، تداوم پیوند در موضوعاتی است که خداوند بدان دستور داده است و تعامل نخبگانی یا وحدت حوزه و دانشگاه از مصادیق آن است.
به گزارش ایکنا؛ مراسم بزرگداشت روز وحدت حوزه و دانشگاه صبح امروز، ۲۷ آذرماه، با حضور آیت‌الله امامی کاشانی، تولیت مدرسه عالی شهید مطهری و آیت‌الله اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه کشور در مدرسه عالی شهید مطهری برگزار شد.
آیت‌الله اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه کشور در این مراسم با اشاره به اهمیت وحدت حوزه و دانشگاه، گفت: وحدت حوزه و دانشگاه یک تکلیف بزرگ الهی و یک حق‌الناس است که بر دوش حوزه و دانشگاه قرار دارد. دلیل اینکه می‌گویم این مسئله تکلیف الهی است، این آیه قرآن کریم است «وَالَّذِینَ یَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ؛ و آنان که آنچه را خدا به پیوستنش فرمان داده مىپیوندند»(سوره رعد، آیه ۲۱).
وی افزود: یکی از ۹ ویژگی اولوالالباب این است که پیوند‌هایی که خداوند نسبت به آن‌ها دستور داده است را پاس می‌دارند. خداوند به تداوم برخی پیوند‌ها دستور داده است، همچنانکه به قطع کردن برخی از آن‌ها فرمان داده. این پیوند‌ها متعدد و متنوع است. یکی از این پیوند‌ها که مایه سعادت و پیشرفت جامعه است تعامل نخبگان جامعه است که امروز در وحدت حوزه و دانشگاه تجلی پیدا کرده است.
اعرافی با بیان اینکه تعامل نخبگان سرآغاز رستگاری جامعه است، افزود: این پیوند و هم‌افزایی به طور قطع از مصادیق این آیه شریفه است. انسان‌های صاحب عقل و خرد کسانی هستند که این پیوند‌های اثرگذار و نجات‌بخش را پاس می‌دارند. باید به این نکته نیز توجه کرد که ایجاد وحدت حوزه و دانشگاه از حقوق اجتماعی و حق‌الناس است. ما، حوزویان و دانشگاهیان، ریشه در مردم و توده جامعه داریم و حیات و کمال ما به مردم و جامعه بازمی‌گردد. دوری نهاد‌های نخبگانی به صاحبان حق ما و سهامداران اصلی حوزه و دانشگاه لطمه وارد می‌کند.
مدیر حوزه‌های علمیه یادآور شد: بدین جهت باید حق مردم را که سهامداران حوزه و دانشگاه هستند را مدنظر قرار دهیم و برای رشد و تعالی جامعه این دو را در کنار هم بنهیم. در تئوری‌ها و نظریات جامعه‌شناختی، بحث جدی وجود دارد که تحولات جامعه در پرتو عامل مهمی به نام تحولات نخبگانی رخ می‌دهد. مسلماً نخبگانی که در قله جامعه قرار دارند و از ناحیه آن‌ها فکر و فرهنگ به سمت جامعه سرازیر می‌شود نقش مهمی در رشد و همچنین سقوط جامعه دارند. تعامل یا فاصله نخبگان، گسست یا پیوست نخبگان بر بدنه جامعه اثر می‌گذارد.
وی در ادامه به ثمرات وحدت حوزه و دانشگاه تأکید کرد و گفت: اگر این پیوند نخبگانی استمرار داشته باشد و نخبگان جامعه در مسیر اهداف خود هم‌افزایی داشته باشند این وحدت به سعادت کل جامعه اثر خواهد گذاشت. همچنین اگر میان نخبگان گسست وجود داشته باشد این عامل نیز بر سقوط جامعه اثرگذار خواهد بود. حوزویان و دانشگاهیان حق ندارند در مسیر رشد همه‌جانبه جامعه تلاش نکنند و در این راستا تعامل نداشته باشند.
اعرافی ادامه داد: در چهل سال گذشته باید در قلمرو تعامل حوزه و دانشگاه تحلیل جامعی انجام دهیم، اما به دلیل کمبود وقت صرفاً به ذکر نکاتی در این باره خواهم پرداخت. بدون تردید در ارزیابی تعامل حوزه و دانشگاه نه باید به طور خوش‌بینانه به ارزیابی بپردازیم و نه اینکه دستاورد‌هایی که تاکنون حاصل شده است را کم بینگاریم. در حوزه‌های علمی و دانشی شاهد هستیم که حوزویان و دانشگاهیان به ایفای نقش پرداخته‌اند و تولیدات مهمی در این زمینه داشته‌اند. برای مثال از قانون اساسی گرفته تا ده‌ها عنوان قانون و نظاماتی که در کشور به تصویب رسیده است، حوزه و دانشگاه تولیدات جدیدی داشته‌اند.
وی با بیان اینکه ارزیابی باید واقع‌بینانه باشد و میان کامیابی و ناکامی، حد وسطی را برگزینیم، تصریح کرد: این همگرایی و وحدت هفت ساحت دارد؛ از جمله ساحت دانشی، معرفتی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، عاطفی، رفتاری و اخلاقی. این‌ها ساحت‌های مختلف تعامل نخبگانی حوزه و دانشگاه است. این طیف وسیعی از ساحات تعامل است که باید مورد توجه ما قرار بگیرد. بنده بحث خود را معطوف حوزه دانشی و معرفتی خواهم کرد. باید به بررسی این موضوع بپردازم که در دهه‌های اخیر چه اتفاقاتی در این زمینه رخ داده است و در حال حاضر در چه جایگاهی قرار داریم.
مدیر حوزه‌های علمیه در ادامه به ذکر آمار‌هایی در این زمینه پرداخت و اظهار کرد: وضع حوزه و دانشگاه نسبت به قبل متفاوت شده و مرز‌های سابق برداشته شده است. در حال حاضر شاهد اتفاقات وسیعی در این زمینه هستیم. اکنون ۵۰ رشته از علوم حوزوی در دانشگاه‌های تدریس می‌شود. از جمله این رشته‌ها می‌توان به فقه، اصول، نهج‌البلاغه و علوم قرآنی اشاره کرد. در مجموع ۵۰ رشته و گرایش حوزوی از مقطع کارشناسی تا دکتری در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود. مضاف بر این، حدود ۹۰ هزار نفر در این ۵۰ رشته تحصیل می‌کنند و به همین میزان هم فارغ‌التحصیل شده‌اند.
وی ادامه داد: حدود ۱۰ هزار طلبه در دانشگاه‌ها در رشته‌های مختلف در حال تحصیل هستند. علاوه بر این، بیش از ۵ هزار دانشجو در حوزه‌های علمیه مشغول به تحصیل هستند. سوای این، ده‌ها مرکز تلفیقی داریم که مرز‌های حوزه و دانشگاه را به هم نزدیک کرده است. در شهر قم ۲۰ مرکز تلفیقی وجود دارد که در آن‌ها ۲۰۰ رشته تحصیلی تدریس می‌شود. مضاف بر این، ده‌ها رشته دانشگاهی مانند اقتصاد اسلامی و تربیت اسلامی با رویکرد اسلامی داریم. غرض بنده این است که اتفاقات زیادی در این زمینه رخ داده است. در حال حاضر بیش از ۱۰۰ پروژه بازسازی و تکمیل در مرکز مدیریت حوزه علمیه دنبال می‌شود.
آیت‌الله اعرافی در پایان به موضوع اسلامی‌سازی علوم انسانی اشاره کرد و گفت: نکته بعدی که باید عرض کنم موضوع مهم تعامل و همگرایی حوزه و دانشگاه در حوزه علوم انسانی و اسلامی است. باید این دو در این حوزه به حرکت درآیند تا مرز‌های دانش را توسعه دهند. یکی از مسائل مهمی که وجود دارد این است که فلسفه علوم انسانی و مبحث علم و دین برای طلاب و دانشجویان تبیین شود تا آن‌ها در این زمینه به دیدگاهی دست پیدا کنند و زمینه تعامل فراهم شود. شایسته است حتی این مباحث در دوره دبیرستان مطرح شود تا روح همگرایی در همان زمان شکل بگیرد. آنچه مهم است اینکه در این جهت‌گیری کلانی که انقلاب اسلامی پایه‌ریزی کرده است، شاهد تلاش بیش از پیش حوزه و دانشگاه‌ها در این زمینه باشیم. بنده سال‌ها در زمینه بین‌الملل فعالیت کرده و دانشگاه‌های دنیا را دیده‌ام. اگر محصولی که امروز در حوزه و دانشگاه داریم را در دنیا عرضه کنیم قطعاً خریدار خواهد داشت.
آیت‌الله امامی کاشانی در این نشست سخنان خود را با نقل روایتی از امام هادی(ع) آغاز کرد و گفت: حدیثی از امام هادی(ع) وجود دارد که در کتاب‌های مختلف نقل شده است. شخصی به نام ایوب بن نوح راجع به زمان فرج امام زمان(عج) از امام هادی(ع) سؤال می‌کند. ایشان در پاسخ می‌فرمایند که هنگامی که علم شما بالا برود، یعنی تشیع در دنیا شناخته شود، امر فرج را نزدیک بدانید. مقصود از علم و پرچم در این روایت، پرچم دانش و علم است. بر این اساس مقصود امام این است که فقه، عرفان، تفسیر و سایر علوم دیگر شیعیان در جهان شناخته شود.
وی در ادامه به مسئله وحدت حوزه و دانشگاه اشاره کرد و گفت: زمانی که شهید مفتح نظریه وحدت حوزه و دانشگاه را مطرح کرد و بر این موضوع تأکید کرد که این دو باید با هم حرکت کنند، میان حوزه و دانشگاه فاصله زیادی وجود داشت. مقصود ایشان این بود که حوزه و دانشگاه تفکر اسلام را با هم به دنیا عرضه کنند. در گذشته نیز دانشمندان بزرگ جهان اسلام در علوم مختلف مثل ریاضیات و ستاره‌شناسی تبحر داشتند و از این علوم حمایت می‌کردند.
عضو مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: به همین طریق که حوزه از علوم دانشگاهی حمایت می‌کند، دانشگاه هم باید از علوم حوزوی حمایت بکند تا علوم اسلامی در دنیا منتشر شود. اگر حوزه و دانشگاه با هم حرکت کردند و حوزه‌ها علوم دانشگاهی و دانشگاه‌ها علوم حوزوی را ترویج کردند آن‌گاه مطلبی که امام خمینی(ره) درباره حوزه و دانشگاه فرموده‌اند محقق می‌شود که حوزه و دانشگاه می‌تواند مصدر و کانون همه هدایت‌ها و همچنین همه ضلالت‌ها باشند.
وی یادآور شد: اگر وحدت حوزه و دانشگاه محقق شود و علوم اسلامی در جهان منتشر شود، آن‌گاه روایتی که از امام هادی(ع) نقل کردم تحقق پیدا می‌کند. اتفاقاً دنیای استکبار از همین موضوع هراس دارد که حوزه و دانشگاه با هم پیوند بخورند. وقتی این دو با هم پیوند بخورند علم عمق پیدا می‌کند و با فطرت انسان منطبق می‌شود. در آن صورت این علوم قادر خواهند بود دنیا را در مسیر پیشرفت قرار دهند و اثرگذار باشند.
امام جمعه موقت تهران در پایان به خاطره‌ای از دوران تحصیل خود اشاره کرد و گفت: وقتی در قم بودیم دوستی داشتیم که روحانی بود و حدود ۴۰ سال سن داشت. ایشان تعریف می‌کرد که بنده بنا دارم در دبیرستان تدریس کنم، ولی از بابت اینکه باید از حوزه بروم و تحصیل را رها کنم تردید دارم. به همین خاطر از آیت‌الله بروجردی در این‌باره سوال کردم و ایشان فرمودند که بروید، در تزکیه نفوس بکوشید. حوزه در عین موجودیت باید دانشگاه‌ها را قبضه کند، دبیرستان‌ها را قبضه کند و بتواند از نظر سیاسی و علمی جاذبه داشته باشد.
برای مشاهده گزارش تصویری اینجا کلیک کنید.
انتهای پیام
