تقسیم علوم به انسانی و غیرانسانی غلط است

به گزارش ایکنا؛ غلامحسین ابراهیمی دینانی، چهره ماندگار فلسفه ایران، سه‌شنبه، 27 آذرماه، در نشست «مأموریت پژوهش‌های علوم انسانی» در دانشگاه علامه طباطبایی اظهار کرد: تقسیم علوم به انسانی و غیرانسانی از اساس، غلط است، هیچ موجودی غیرانسان در دنیا علم ندارد که ما بخشی از علوم را انسانی و بخشی را غیرانسانی بدانیم. علم، انسانی است اما معلوم آن، گاهی طبیعت، انسان و ...می‌شود. باید توجه کنیم که مسئله اصلی میان سازنده و سازنده‌شده، صانع و مصنوع و به بیان صریح‌تر، خالق و مخلوق است. غیر از ذات باری تعالی، همه چیز مخلوق و انسانی است.

این استاد فلسفه اسلامی به شعری از سنایی اشاره کرد و افزود: این شاعر شهیر می‌فرماید: خود به خود شکل دیو می‌کردند/ وز نهیبش غریو می‌کردند، یعنی انسان‌ها خودشان نقاشی‌های بسیار دقیق از دیو می‌کشیدند و بعد فکر می‌کردند شیر واقعی است و حتی از نهیبش می‌ترسیدند! با این مثال خواستم بگویم انسان خودش سازنده علوم است اما آن را به انسانی و غیرانسانی تقسیم می‌کند.

ابراهیمی دینانی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: «هَندَسَة»، معرب «اندازه» و به معنای اندازه‌گیری است. مهندسان همه چیز حتی ابعاد سیارات و کهشکشان‌ها را نیز اندازه می‌گیرند. خیلی هم از آن‌ها قدردانی می‌کنیم که این زحمت را متحمل می‌شوند و اتفاقاً لازم هم هست، اما آیا مهندسان می‌توانند بشر را اندازه بگیرند؟ اساساً آیا بشر قابل اندازه‌گیری است؟ خیر! بشر قابل اندازه‌گیری نیست و این نشان می‌دهد که اندازه‌گیری در همه موارد کارایی و کاربرد ندارد.

شاگرد بلافصل علامه طباطبایی(ره) یادآور شد: والله که مخالف روانشناسی، جامعه‌شناسی و ... نیستم، اما نمی‌توانم بپذیرم یک روانشناس زحمتکش، که اتفاقاً به کار او در جامعه نیاز داریم، بگوید من چون رفتار انسان را تحلیل می‌کنم. پس انسان را می‌شناسم. مگر همه انسان در رفتارش متجلی می‌شود که شناخت رفتار او انسان را آن‌گونه که باید به ما بشناساند؟ من با مدرنیته مخالف نیستم. پیشرفت انسانی خیلی هم خوب است، اما انسان باید روح تکنولوژی و جایگاه خود را در این پیشرفت بشناسد که نمی‌شناسد. ما هم در ایران به این موضوع توجه نداریم، بدون تعارف امروز در ایران در شرایطی زندگی می‌کنیم که یکسره غربی شده‌ایم. چون آن‌ها در تولید علمی پیشرفت کردند و ما فقط شعار دادیم.

انتهای پیام