«سعید محمد نور» با سبکی منحصربه‌فرد بدون رعایت وقف و ابتدا + تلاوت سوره طه
گروه فعالیت‌های قرآنی ــ سعید محمد نور اصالتاً سودانی و ساکن مصر بود. او تلاوتی را اجرا می‌کرد که میان دو روش ترتیل و تحقیق بود که عموم مردم را جذب می‌کرد، اما تا‌کنون هیچ قاری ممتازی به دنبال تقلید از سبک وی نبوده است.
به گزارش ایکنا؛ سعید محمد نور در اواسط قرن بیستم به دنیا آمد. وی اصالتاً سودانی بود، ولی در مصر زندگی می‌کرد و ساکن قاهره و قاری مسجد خازن‌دار بود.
روش ادایی و سبک وی با دیگر قاریان مصری متفاوت بود و این تفاوت با دیگر قاریان نیز به این شکل بود که تلاوت خود را به صورت گفتارگونه انجام می‌داد و سبک خواندن او سبکی گفتاری بود که این روش بسیار مورد توجه شهروندان مصری بود.
داستان زیبایی در باب علاقه مردم مصر به تلاوت‌های سعید محمد نور وجود دارد که یکی از رانندگان تراموای شبران مصر در خاطره‌ای نقل می‌کند که وقتی برای جابه‌جایی مسافران از مقابل مسجد خازن‌دار گذر می‌کردیم، اگر زمان تلاوت سعید محمد نور بود، بسیاری از افراد اصرار داشتند تا مقداری بایستیم و حداقل فرازی از تلاوت وی را بشنویم.
در سال 1949 رادیو جده که نخستین رادیو در تاریخ رسانه‌های شنیداری عربستان سعودی بود با تلاوت سعید محمد نور افتتاح شد. مسئولان رادیو جده تلاوت‌های بسیاری مانند سوره مبارکه مریم، طه، حدید، تکویر و ... را از وی ضبط کردند و دو کار مهم را درباره این تلاوت‌ها انجام دادند. اولاً هزاران نسخه از این تلاوت‌ها را ضبط و به زائران و میهمانان سرزمین وحی هدیه کردند و ثانیاً مجموعه‌ای از تلاوت‌های وی را به شکل آلبوم در اختیار بسیاری از کشورهای اسلامی قرار دادند.
سعید محمد نور در دهه‌های پایان حیات خود به کویت سفر کرد و تلاوت‌های زیادی را در آنجا انجام داد که این تلاوت‌ها به شکل هفتگی و در اوقات سحرگاهی از رادیو کویت پخش می‌شد. سال 1961 به دلیل جنگی که کویت با برخی از کشورها داشت، این آثار از بین رفت، ولی فرزندان سعید محمد نور هرگز آرام ننشستند و تلاوت‌های او را جمع‌آوری و به عربستان و کویت هدیه کردند.
صوت متن بالا را با کارشناسی احمد فراهانی بشنوید.
تلاوت سعید محمد نور از سوره مبارکه طه
در ادامه حسین اخوان‌اقدم، مدرس و قاری قرآن کریم، درباره تلاوت سوره مبارکه طه سعید محمد نور با بیان اینکه این قاری مصری صدایی بسیار لطیف، دلنشین و گوش‌نوازی دارد، گفت: این قاری قرآن سبک جدیدی را در تلاوت بنیان گذاشت که البته بنده تا به حال نشنیدم که مقلدی از وی تقلید کرده باشد. تلاوت وی حالتی میان ترتیل و تحقیق است که نه می‌توان گفت ترتیل و نه تحقیق.
اخوان‌اقدم تصریح کرد: وی درباره نغمه و مقامات نیز تقریباً رست‌محور می‌خواند. البته بین مقام رست و مقام چهارگاه در رفت‌وآمد است. برخی این نوع تلاوت را دوست دارند و این سبک را می‌پسندند و اگر هم خود نتوانند بخوانند، آن را گوش می‌دهند و با آن انس دارند.
وی بیان کرد: شیخ سعید محمد نور در وقف و ابتدا کاملاً آزاد است و بی‌پروا و آزادانه عمل می‌کند، گویی که عملاً قائل به رعایت وقف و ابتدا براساس موازینی که در بین قاریان ممتاز مرسوم بود و در کتب علوم قرائت و تجوید ثبت‌شده نبود و آن را رعایت نمی‌کرد.
این مدرس قرآن کریم افزود: البته در بین قرائات سبعه نظراتی را درباره اینکه قائل به این مواضع وقف و ابتدا نیستند داریم، ولی این‌ها جزء نظرات جمیع قاریان نیست، بلکه اکثر ایشان از گذشته تا به حال، همگی قائل به این هستند که مواضع وقف و ابتدا باید طوری رعایت شود که مقصود کلام خدا لحاظ شود و اخلاط در معانی اتفاق نیفتد. ایهام و ابهام به وجود نیاید و خلاف مقصود و مغیر معنا رخ ندهد. بنابراین وقف و ابتدا از جمله علومی است که با معنای کلام وحی کاملاً مرتبط است و مانند مخارج حروف می‌ماند.
وی تصریح کرد: شیخ سعید محمد نور در تلاوت سوره مبارکه طه نیز چند مورد را از لحاظ وقف و ابتدا غلط اجرا کرده که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم. برای مثال در آیه هفتم «وَإِنْ تَجْهَرْ بِالْقَوْلِ فَإِنَّهُ يَعْلَمُ»، بر روی کلمه «یعلم» وقف می‌کند که ادامه آن باید حتما خوانده شود تا معنی آیه کامل شود. یا در آیه دهم در «بِقَبَسٍ» وقف می‌کند که می‌تواند صحیح باشد، اما این وقف، وقف حسن است که باید بازگشته و مثلاً از «لَعَلِّي آتِيكُمْ» شروع کند که این کار را نمی‌کند و از همان «بِقَبَسٍ» آغاز می‌کند که غلط است.
اخوان‌اقدم ادامه داد: سعید محمد نور در آیه 21 قطعه نسبتاً طولانی را تا «قَالَ خُذْهَا» می‌خواند که وقف می‌کند، درصورتی که باید با آن «وَلَا تَخَفْ» خواند شود. سپس، از «خُذْهَ» شروع می‌کند که کاملاً اشتباه است و باید از «قَالَ خُذْهَا» بخواند. یا در آیه 22 تلاوت را از کلمه «بَيْضَاءَ» شروع می‌کند که غلط است و برای تکمیل معنی آیه باید از «تَخْرُجْ بَيْضَاءَ» آغاز شود. در وصل آیه 23 و 24 نیز دوباره این اشتباه را مشاهده می‌کنیم. در سوره‌هایی که آیات کوتاه دارند، نمی‌توانیم تمام آیات را به هم وصل کنیم و باید دقت کنیم آیا این آیه مربوط به آیه قبلی و یا مربوط به آیات بعدی است؟ آیه 23 مربوط به آیات قبلی است. «اذْهَبْ إِلَى فِرْعَوْنَ» آغاز یک مطلب دیگر و خطاب به حضرت موسی(ع) است که نمی‌توان آن آیه‌ای را که مرتبط با آیات قبلی است با آیه‌ای که ارتباط لفظی با آیات دیگر دارد با هم تلاوت کرد.
این مدرس قرآن کریم در پایان اظهار کرد: به هرحال شنیدن این تلاوت و نمونه آن بدون اشکال بوده و می‌تواند لذت‌بخش باشد، ولی باید دقت کنیم اشتباهاتی که در آن به ویژه از لحاظ وقف و ابتدا وجود دارد گریبان‌گیر ما نشود.
صوت کارشناسی حسین اخوان‌اقدم را بشنوید.
یادآوری می‌شود این تحلیل در برنامه «اکسیر» از شبکه رادیویی قرآن پخش شد. اکسیر پنجشنبه‌های هر هفته با مجری‌‌کارشناسی «احمد فراهانی»، مدیر گروه آموزش رادیو قرآن و با هدف بیان نکات آموزشی تلاوت‌های شاخص قاریان مصری به روی آنتن می‌رود و در هر برنامه دو تلاوت الگو از قاریان صاحب‌سبک و تأثیرگذار پخش می‌شود. پس از هر تلاوت نیز دو کارشناس در زمینه مباحثی همچون آموزش، تحلیل و بررسی تکنیک‌ها و فنون تلاوت نکاتی را مطرح می‌کنند.
انتهای پیام
