تغییر سودهای روزشمار به ماه‎شمار براساس منطق اقتصادی صحیح است

کامران ندری، عضو هیئت‎علمی دانشگاه امام صادق(ع) در گفت‌وگو با ایکنا، درباره بخشنامه اخیر شورای پول اعتبار مبنی بر تغییر سودهای روزشمار به ماه‎شمار گفت: بنده اساساً در مورد اینکه بانک مرکزی باید به تعیین نرخ سود‌های بانکی در سطح خُرد ورود کند، تردید دارم. البته از منظر کاملا تئوریک و نظری و با تجربیاتی که در سایر کشورها در حوزه بانکداری وجود دارد معمولا بانک‌های مرکزی نباید این کار را انجام دهند و به صورت دستوری و با بخشنامه و ابلاغ ورود نمی‌کنند بلکه صرفاً در رابطه با برخی نهادهای مالی، سقف نرخ بهره‌ای را برای اعطای تسهیلات تعیین می‌کنند که اصطلاحاً آن را سقف ربا می‌نامدف چراکه در گذشته آن را ربا محسوب می‌کردند و اجازه نمی‌دادند مؤسسات مالی حتی از یک شخص پرریسک و با درجه اعتباری پائین، نرخ سود بالایی را دریافت کنند.

وی درباره وضعیت تعیین نرخ سود در سایر کشورهای دنیا افزود: در مجموع چنین روالی وجود ندارد که بانک‎های مرکزی در سطح سودهای خُرد، چندان مداخله کنند اما همان‎گونه که عرض کردم این مربوط به نظاماتی است که الان در وضعیت عادی قرار دارند و بسیار خوب توانسته‌اند سازمان مالی خود را ساختارمند و روشمند کنند. بنده این را هم می‌پذیرم که آنچه در دنیا اتفاق می‌افتد را حداقل در کوتاه مدت نمی‎توانیم در داخل کشورمان اجرایی کنیم بلکه ابتدا باید مقدمات آن فراهم شده و سپس به سمت الگوهای موفق و ایده‌آل در سایر کشورها حرکت کنیم.

ندری ادامه داد: در شرایط فعلی با توجه به وضعیتی که بانک‎های ما دارند چندان نمی‎توان به این بخشنامه ایراد گرفت گرچه با اصول مدیریت نظام پولی و بانکی چندان همخوانی ندارد اما همانگونه که عرض کردم عملکرد بانک مرکزی را براساس وضعیت فعلی کشور ارزیابی می‎کنیم و با توجه به این وضعیت، این بخشنامه قابل قبول است. منطق اقتصادی هم تا حدودی این را تأیید می‎کند که سپرده‎هایی که جنبه دیداری دارند نرخ سود این سپرده‎ها به نسبت سپرده‎هایی که مدت‌دار هستند و جنبه سرمایه‌گذاری دارند، پائین‌تر باشد.

وی یادآور شد: بنابراین از آنجائی‌که سپرده‌های فعلی در نظام بانکی ما بیشتر جنبه دیداری پیدا کرده‎اند و افراد هر آن می‎توانند با استفاده از کارت‎های بانکی از موجودی خود در این حساب‌های استفاده کنند طبیعی است که نرخ سودی که به این سپرده‎ها پرداخت می‎شود نرخ سود کمتری باشد. بانک مرکزی هم با توجه به اینکه معمولاً بانک‎هایی به سراغ دادن نرخ سود بالا به سپرده‎ها می‎روند که احتمالا این بانک‎ها وضعیت مناسب و سالمی ندارند و برای رفع مشکلات خود پیشنهاد سود بالا می‎دهند این بخشنامه را براساس همین پیش فرض صادر کرده است که جلوی چنین بانک‎هایی را بگیرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق اظهار کرد: در شرایط کنونی نمی‎توان ایرادی به این بخشنامه گرفت گرچه در بلندمدت باید به سمتی حرکت کنیم که بانک مرکزی در تعیین سود سپرده و تسهیلات خُرد دخالتی نکند. دخالت بانک مرکزی باید در سطح عمده و آن هم نه به صورت بخشنامه و دستوری بلکه با هدایت نرخ‌ها به شیوه‎هایی باشد که در دنیا مرسوم است. تعیین سقف برای تسهیلاتی که بانک مرکزی در اختیار بانک‎ها قرار می‎دهد و عملیات بازار باز که بانک مرکزی تأکید بسیاری بر آن دارد، شیوه‎های فنی و اصولی هستند که بانک‎های مرکزی برای هدایت سود در بازار پول و بین‌بانکی از آنها استفاده می‎کنند و روش صحیح هم همین است اما همانگونه که گفتم با توجه به اینکه ساختار نظام بانکی ما با ساختار مطلوب فاصله قابل ملاحظه‎ای دارد، به یکباره نمی‎توانیم به سمت اشکال آرمانی دخالت بانک مرکزی در نظام بانکی حرکت کنیم بلکه باید به تدریج و گام به گام حرکت کنیم.

ندری ادامه داد: البته باید بر این نکته هم تأکید کنم که تأیید این بخشنامه بدین معنا نیست که بنده موافق پائین آوردن نرخ سود بانکی هستم بلکه در شرایط فعلی با توجه به اینکه شرایط اقتصاد، شرایط تورمی است معتقدم نه تنها نرخ سود بانکی نباید کاهش پیدا کند بلکه باید افزایش هم داشته باشد اما این نکته در مورد سپرده‎های بلندمدتی است که سپرده‎گذاران برای مدت قابل قبولی در نزد بانک می‎گذارند و چون برای مدتی طولانی منابع خود را در اختیار بانک می‎گذارند مستحق دریافت نرخ سود بالاتر هستند.

وی درباره مزایای این بخشنامه برای بانک‎ها افزود: این اقدام شورای پول و اعتبار باعث می‎شود رقابت بین بانک‎ها از بین برود، چراکه بانک‎هایی که وضعیت مطلوبی ندارند معمولاً برای جذب نقدینگی مورد نیاز خود به مردم پیشنهاد می‎دهند که در نزد آنها سپرده‌گذاری کرده و سود بالای روزشماری دریافت کنند و این باعث ایجاد رقابت ناسالم می‎شود.

این کارشناس اقتصادی در پایان گفت: تا زمانی‌که نتوانیم نظارت قابل قبولی روی شبکه بانکی داشته و بانک‎های ناسالم را تعیین تکلیف کنیم، این بخشنامه‎ها، تنها راه حل کوتاه‎مدتی است که وجود دارد و کار دیگری نمی‎توان انجام داد، لذا این اقدام در کوتاه‎مدت به نفع نظام بانکی تمام خواهد شد اما باز هم تکرار می‎کنم بنده موافق کاهش سود بانکی نیستم بلکه سود سپرده‎های بلندمدت باید افزایش پیدا کند.
انتهای پیام