رونق گردشگری اسلامی در ایران/ مدرنیته جذابیتی برای گردشگران ندارد

مریم حسین‌آبادی، مدرس رشته گردشگری صنایع دستی و آموزشگاه راه ابریشم اراک، در حاشیه برگزاری رویداد استارتاپی اسلامی – قرآنی طلوع برکت در گفت‌و‌گو با ایکنا از استان مرکزی، گفت: گردشگری اسلامی یکی از شاخه‌های گردشگری است که می‌تواند در کشورهای اسلامی تعریف و به آن توجه شود.

رونق گردشگری اسلامی در ایران
وی تصریح کرد: ایران می‌تواند یکی از قطب‌های گردشگری اسلامی باشد، چراکه به دلیل زندگی برادرانه شیعیان در کنار برادران اهل تسنن و وجود قومیت‌های گوناگون، ظرفیت گردشگری اسلامی در کشور بالاست. در حال‌ حاضر هم فراوانی گردشگری را در حوزه گردشگری اسلامی شاهد هستیم و مابقی گردشگری‌ها خیلی کمرنگ است.
حسین‌آبادی بیان کرد: به واسطه اینکه مذهب شیعه در ایران مذهب اکثریت است، گردشگری در ایران بیشتر بر پایه گردشگری اسلامی شکل گرفته است. به عبارت دیگر، بیشترین ورودی گردشگر خارجی براساس آمار متقن میراث فرهنگی و مذهبی است و به استان قم و خراسان رضوی اختصاص دارد.

راهکارهای جذب گردشگر
این مدرس رشته گردشگری ادامه داد: برای جذب گردشگر باید زیرساخت‌ها را در کشور فراهم کرد. تمرکز روی گردشگری اسلامی به آن رونق بیشتری می‌بخشد. تغییر ساختار هتل‌ها و اماکن اقامتی از گونه معمولی به مذهبی به اشاعه گردشگری اسلامی کمک می‌کند. اماکن اقامتی برای ادیان مختلف مساجد با همان سبک و سیاق مذهبی خودشان محل عبادت مستقل داشته باشند، حتی سرویس بهداشتی یا حمام باید مطابق مذهب کشور مقابل باشد. گردشگران مذهبی روی برخی آداب و رسوم و اعتقادات خود همچون نوع وضو گرفتن شیوه‌های حمام کردن و ... حساسیت دارند که باید مورد توجه هتل‌داران قرار گیرد.
حسین‌آبادی اضافه کرد: برخی شیوه‌ها اگر رعایت شود، گردشگر با خیال راحت وارد اقامتگاه می‌شود. همچنین، امنیت، وسایل حمل و نقل و احساس راحتی گردشگر امری ضروری است. در کنار امنیت مالی و جانی، از امنیت پوششی نباید غفلت کرد. نگاه بد به پوشش بیشتر از عرف جامعه ما و یا پوشش کمتر حس بدی را به گردشگران القا می‌کند. باید امنیت عینی و ذهنی را برای گردشگران ایجاد کرد تا به رونق آن بینجامد.

نقش مدارس در توسعه فرهنگ گردشگری اسلامی
وی در پاسخ به راهکار توسعه جریان‌سازی و فرهنگ‌سازی گردشگری مذهبی در کشور گفت: برای فرهنگ‌سازی گردشگری مذهبی کار را باید از مدارس آغاز کرد. اگر دانش‌آموزان مرحله به مرحله آموزش ببینند و در کنار آنان معلمان آموزش ببینند و این آموزش در مقاطع دانشگاهی ادامه پیدا کند؛ قطعاً تحول شگرفی در حوزه گردشگری دینی و مذهبی خواهیم داشت.
حسین‌آبادی ادامه داد: از آموزش نیروهای میراث فرهنگی نباید غفلت کرد. آموزش این افراد از همه مهم‌تر و ضروری‌تر است، چراکه اگر نیروهای میراث آموزش‌ دیده باشند و بدانند چطور با فرد خارجی مسلمان یا غیر‌مسلمان برخورد کنند، با همان نیروهای آموزش‌دیده می‌توان هنگام بازررسی از هتل‌ها و اماکن اقامتی نکات آموزشی در خصوص نحوه برخورد با توریست‌ها را آموزش داد. اگر هم نیروی میراث آموزش ندیده باشد، نمی‌داند چطور رفتار کند و قدرت آموزش نکات را نخواهد داشت.
وی گفت: صداو‌سیما می‌تواند با استفاده از این ظرفیت مردم عادی به ویژه ساکنان مناطق گردشگری به خصوص اماکن مذهبی را آموزش دهد. همچنین، می‌توان با استفاده از کتب آموزشی ویژه دانش‌آموزان و ورکشاپ‌های دانشگاهی دانش‌آموزان و دانشجویان را با این امر مهم آشنا ساخت.

گردشگری صنعتی، کشاورزی و ...
این مدرس گردشگری بیان کرد: گردشگری صنعتی است که تمام صنایع با آن درگیر هستند و تمام کشور باید آموزش لازم را ببینند. گردشگری علاوه بر دینی، مذهبی و فرهنگی، در حوزه صنعتی، خدماتی و کشاورزی نیز تعریف می‌شود. خوشبختانه گردشگری‌های مختلفی در حال توسعه است که باید فعالان این حوزه در گروه‌های مختلف حرفی برای گفتن داشته باشند.
وی در ادامه بر لزوم تربیت و آموزش نیروهای روستایی به ویژه روستاهایی که از نعمت بقاع متبرکه بهره‌مند هستند تأکید کرد و افزود: بیشتری بقاع متبرکه و اماکن مذهبی در روستاها هستند. گردشگر با حضور در روستاها هم با بقاع آشنا می‌شود و هم با نحوه کشاورزی مردم آن منطقه. اگر مردم روستا آموزش دیده باشند به جذب مردم و گردشگران خارجی به این مناطق و رونق روستای خود کمک می‌کنند.

معماری خاص بقاع متبرکه
حسین آبادی در پاسخ به سؤال نقش اوقاف در جذب گردشگران مذهبی گفت: خوشبختانه بقاع و اماکن متبرکه دارای معماری خاص اسلامی هستند. همین معماری خاص جذب‌کننده گردشگران است. گردشگران خارجی به امید مشاهده معماری خاص ایران در سده‌های قبل به ایران و منطقه‌ای خاص عزیمت می‌کنند. حال اگر معماری‌ها تخریب و مدرنیته شود، از رونق گردشگری قطعاً می‌کاهد. بنا اولین گزینه‌ای است که مخاطب را جذب می‌کند. ابتدا بنا جذب می‌کند و سپس سنگ‌نوشته قدیمی مزار بقعه بر قدرت جذب می‌افزاید.
وی همچنین از مطالعات قبرشناسی به منزله یکی دیگر از عوامل جذب گردشگران یاد کرد و افزود: ظاهر بقعه بیانگر این است که فرد مهمی در اینجا مدفون بوده که نه تنها برای اهالی این منطقه، بلکه برای همه مردم کشور حائز اهمیت است. لذا وقتی این دیدگاه وجود داشته باشد، گردشگر نیز بر خود واجب می‌داند به این بقعه ادای احترام کند.
این مدرس گردشگری از تخریب بنای بقاع دارای معماری ناب اسلامی ایرانی ابراز تأسف کرد و افزود: در استان شاهدیم بقاع بدون توجه به قدمت تاریخی تخریب می‌شوند و سپس به صورت مدرن مرمت می‌شوند. مدرنیته جذابیتی برای گردشگران ندارد، گاه بقعه‌ای با آجرهای بسیار زیبای دوره قاجار یا حتی قرون گذشته وجود دارد که تخریب و بعد آیینه‌کاری و نقاشی می‌شود، حجره‌ها که نمادی از فرهنگ ایران است تخریب می‌شود. کاشی‌های لعاب‌دار قدیمی جای خود را به ابزار امروزی می‌دهند، همان آجرها نشان می‌دهد که بقعه برای کدام عصر و دوره است اما از این مهم غفلت می‌شود.

کم‌کاری اوقاف و میراث فرهنگی
وی ادامه داد: سازمان اوقاف و میراث فرهنگی نسبت به بافت تاریخی اماکن مذهبی کوتاهی می‌کنند، نگه داشتن این اماکن با همان بافت تاریخی به جذب گردشگر کمک می‌کند. بقاع دارای معماری اسلامی است از زمان ورود اسلام و رفت و آمد علما و امامزادگان به ایران اتفاق افتاد. لذا خیلی کم با مدرنیته آمیخته شده است. درست است که پس از گذشت چندین قرن بناهای تاریخی نیاز به بازسازی و مرمت دارند، اما عوامل اجرایی چون این استعداد و توانایی را ندارند، نمی‌توانند مثل گذشته بازسازی کنند. متأسفانه استعدادها در این زمینه پرورش نیافته است تا معمار به صورت باستانی آموزش ببیند و مجبورند بنا را به‌روز درست کنند. نمونه آن بازار اراک است که قدرت ساخت بنا به همان سبک و سیاق را ندارند و با استفاده از ترکیب فلز و آجر در حال مرمت هستند.
انتهای پیام