فعالیت در حوزه فرهنگ دینی باید همراه با پیوست اقتصادی باشد
گروه سیاسی ــ رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب با انتقاد از وابستگی زیاد فعالیت در حوزه فرهنگ دینی به بودجه دولتی گفت: این فعالیت‌ها باید خودشان پیوست اقتصادی داشته باشند و درآمدزایی کنند و در طول تاریخ هم خود مردم فعالیت‌های حوزه فرهنگ دینی را پیش برده و هزینه‌های آن را پرداخت کرده‌اند.
حجت‌الاسلام و المسلمین سیدابوالحسن نواب، رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا درباره درباره ارزیابی خود از وابسته کردن حوزه فرهنگ به ویژه فرهنگ دینی به بودجه دولتی و برخی انتقادات نسبت به بی‌توجهی دولت به این حوزه گفت: متأسفانه حوزه فرهنگ در کشور تبدیل به شلوغ‌بازاری شده و هر کسی که در این حوزه صحبت می‌کند به نوعی درست می‌گوید؛ چه آن کسی که بودجه این حوزه را کم یا قطع می‌کند و چه آن کسی که از کاهش بودجه فرهنگ گلایه دارد.
وی ادامه داد: در همه دنیا فرهنگ یک تعریف مشخص داشته و به دنبال خود پیوست اقتصادی دارد؛ به عبارتی کار فرهنگی بدون داشتن پیوست اقتصادی ممکن نیست، اما در کشورمان این پیوست اقتصادی در نظر گرفته نمی‌شود. برای نمونه در زمینه آموزش قرآن از دوران قدیم افراد خودشان هزینه‌های آن را به مکتب‌خانه‌ها می‌دادند اما چگونه است الان که به دوران مدرن وارد شده‌ایم، آموزش قرآن را به اصطلاح «صدقه سری» و بی‌ارزش کرده‌ایم در حالی که سایر آموزش‌ها مانند آموزش زبان پولی است؟ در واقع عادت دادن به آموزش مجانی قرآن ایجاد خطر می‌کند که مهم‌ترین خطرش همین بی‌ارزش کردن این کار است.
حجت‌الاسلام نواب اظهار کرد: منظور از پیوست اقتصادی کار فرهنگی این است که چه میزان هزینه باید شود و با این هزینه‌کرد چه خروجی و بازدهی خواهد داشت. کار رایگان در حوزه فرهنگ دینی را مسیحی‌ها باب کردند و با درآمدهای کلان کلیسا حرکت‌های تبشیری از قبیل چاپ انجیل، اعزام مبلغ و ... را مجانی کردند. در جهان اسلام هم سعودی‌ها با درآمدهای کلان نفتی شروع به فعالیت‌های رایگان در حوزه تبلیغ وهابیت کردند. اما در طول تاریخ خود مردم فعالیت‌های حوزه فرهنگ دینی را پیش بردند و هزینه‌های آن را هم خودشان پرداخت کردند.
رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب با بیان اینکه فعالیت در حوزه فرهنگی از جمله فرهنگ دینی را نباید تا این حد وابسته به بودجه، آن هم بودجه دولتی کرد، گفت: این فعالیت‌ها باید خودشان پیوست اقتصادی داشته باشند و درآمدزایی کنند. حوزه فرهنگ عامه نیز یک حوزه درآمدزاست. برای نمونه صدا و سیما که از بودجه دولتی استفاده می‌کند در همه جای دنیا ابزاری برای درآمدزایی است. اگر مشکل در قانون اساسی است که اجازه فعالیت به بخش خصوصی در این زمینه نمی‌دهد باید به نحوی آن را اصلاح کرد.
وی یادآور شد: البته عده‌ای می‌گویند اگر اجازه تأسیس رادیو و تلویزیون خصوصی داده شود ممکن است در اختیار افرادی قرار گیرد که فرهنگ جامعه را منحرف کنند. سؤال من این است امروز وضعیت دانشگاه‌های غیر انتفاعی از دانشگاه آزاد اسلامی بدتر است؟ در حالی که دانشگاه‌های غیرانتفاعی بیشتر زیر نظر دولت هستند تا دانشگاه آزاد اسلامی. اگر همین دانشگاه‌های غیر انتفاعی ضوابط را رعایت نکنند سریعاً با برخورد دولت مواجه می‌شوند. بنابراین رادیو و تلویزیون‌های خصوصی هم باید ایجاد شود که می‌توانند بدون وابستگی به بودجه دولت درآمدزایی کنند.
حجت‌الاسلام نواب اظهار کرد: محور درآمدزای دیگر در حوزه فرهنگ، تعلیم و تربیت است. این حوزه را نباید مجانی کرد. در کنار این موارد یک سری کارهای فرهنگی هم هست که می‌توان با کمک خیرین و سازمان‌های مردم‌نهاد انجام داد. لذا نقش دولت در حوزه فرهنگ باید بیشتر نظارتی باشد تا اینکه بودجه این حوزه را تأمین کند.
حجت‌الاسلام نواب با اشاره به برگزاری اجلاس و همایش‌های فراوان فرهنگی در کشور گفت: خارجی‌ها در این باره چگونه عمل می‌کنند؟ آنها هر اجلاسی که می‌گذارند موضوع و اهداف آن همایش کاملا مشخص است و هزینه حضور در کنفرانس و همایش بر عهده خود افراد است و مانند کشورمان نیست که افراد رایگان در همایش‌ها شرکت کنند و از طرفی هر کنفرانسی در آنجا قیمت خودش را دارد. این نشان می‌دهد اغلب کنفرانس‌ها و همایش‌ها در کشور ما ارزش آن را ندارد که افراد برای حضور در آن هزینه کنند. در واقع عرف این است که هر اجلاسی قیمت خودش را دارد.
وی اظهار کرد: متأسفانه در کشور ما کنفرانس‌های بین‌المللی فرهنگی زیادی برگزار می‌شود و افرادی از کشورهای مختلف حضور پیدا می‌کنند و پول بلیت آنها را ما می‌پردازیم و افراد برای حضور در آن همایش هیچ هزینه‌ای نمی‌کنند و همه هزینه‌ها بر عهده برگزارکننده است که بودجه آن هم توسط دولت تأمین شده است.
نواب ابراز کرد: به عبارتی اگر برگزارکننده پول بلیت ندهد، هتل درجه یک برای مهمانان رزرو نکند و پذیرایی ویژه ترتیب ندهد، آنها در کنفرانس شرکت نمی‌کنند و اگر هم بیایند بیشتر برای تفریح می‌آیند و متأسفانه پز می‌دهیم که فلان همایش بین‌المللی را با جضور خارجی‌ها برگزار کردیم. در حالی که همایش‌های بین‌المللی در خارج کشور با کمترین هزینه، در هتل‌های معمولی و بدون پذیرایی خاصی برگزار می‌شود. در واقع این خارجی‌ها با باج دادن در کنفرانس حاضر شده‌اند. در حالی که حضور مهمانی از خارج ارزش دارد که خودش علاقه‌مند به حضور باشد و حاضر باشد برای این حضور هزینه کند.
رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب ابراز کرد: پولی شدن فرهنگ در واقع می‌تواند بسیاری از برنامه‌ها و همایش‌ها را محک بزند که آیا ارزش و کیفیت لازم را دارند یا نه. مخرب بودن رانت نیز در اینجا مشخص می‌شود. در واقع رانت در همه جا مخرب است و در فرهنگ مخرب‌تر است. همین مسئله باعث نارضایتی و ناراحتی مردم شده است. مردم می‌گویند وقتی امکانات اولیه درمانی و اموزشی در مناطق محروم وجود ندارد چرا برای فلان همایش یا کنفرانس فرهنگی باید از بیت‌المال هزینه شود. این منجر به بدبینی مردم نسبت به این فعالیت‌ها می‌شود که متأسفانه چوب آن را فرهنگ دینی می‌خورد و اینجاست که باید گفت فرهنگ دینی مظلوم واقع شده است.
وی در پایان با تأکید بر اینکه ایرادات مردم به این حوزه ایرادات به حقی است، گفت: باید به این مطالبه مردم توجه کرد. لذا مسئله تخصیص بودجه به حوزه فرهنگی و به ویژه فرهنگ دینی نیاز به واکاوی ویژه دارد. به عقیده من این تنگناها و فشارهای مالی امروز کشور می‌تواند یک لطف الهی به حوزه فرهنگ باشد تا این حوزه بر روی پای خود بایستد و خودش درآمدزایی کند زیرا متأسفانه تخصیص بودجه، فرهنگ را با خیلی از مسائل مخلوط کرده است. متأسفانه اختصاص بودجه به فعالیت‌های فرهنگی باعث شده برخی فرهنگ را به دکان تبدیل کنند و در پوشش کار فرهنگی ریخت و پاش‌های زیاد و مفاسد دیگر انجام شود.
گفت‌وگو از مهدی مخبری
انتهای پیام
