دولت ترامپ طی روزهای اخیر با سفر دورهای مایک پمپئو، وزیر امور خارجه، به 10 کشور عربی و برگزاری کنفرانس «صلح و امنیت در خاورمیانه» در ماه آینده در ورشو لهستان، با حضور مقامات کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی، بر شدت اقدامات ضد ایرانی خود افزوده است و در این مسیر اتحاد کشورهای عربی برای تشکیل ناتوی عربی و تقویت پیوند اعراب و اسرائیل را در دستور کار قرار داده است.
اجلاس لهستان با بهانه قرار دادن ایران به دنبال پیش بردن طرح «معامله قرن» است
در این راستا افشار سلیمانی، سفیر اسبق کشورمان در آذربایجان و کارشناس مسائل بینالملل، در گفتوگو با خبرنگار ایکنا درباره ارزیابی خود از ابعاد تلاشهای ضد ایرانی ترامپ در روزهای اخیر و احتمال موفقیت آن گفت: از زمان به قدرت رسیدن آقای ترامپ برنامهها و اظهارات ضد ایرانی وی کاملاً روشن است و دولت آمریکا در ادامه این اقدامات به ویژه پس از خروج از برجام، تصمیم گرفت تحولاتی را در منطقه رقم بزند و لذا از مدتها پیش با همکاری عربستان و اسرائیل، اتحاد عربی ـ عبری ـ آمریکایی علیه ایران تشکیل داد و شروع به یارگیری در میان کشورهای عربی خلیج فارس از جمله امارات و بحرین کرد تا زمینههای تشکیل ناتوی عربی را فراهم کند که همزمان با اعمال تحریمهای جدید ایران را بیش از پیش تحت فشار قرار بدهند.
وی ادامه داد: تا اینجای کار روند تحولات به شکلی بوده که با وجود اینکه نمیتوان تأثیر تحریمها بر کشور را انکار کرد و دولت هم در رابطه با مسائل اقتصادی نتوانسته تمهیدات جدی را بیندیشد و سوء تدبیر و مدیریت داخلی بیش از تحریم خارجی به کشور ضربه زده است، اما آمریکاییها نتوانستهاند جمهوری اسلامی ایران را وادار به عقبنشینی کند.
سلیمانی با بیان اینکه آمریکاییها با برگزاری اجلاس ماه فوریه در لهستان هم ایران را بهانه قرار داده و هم اینکه میخواهند با حضور سران کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی موضوع «معامله قرن» را پیش ببرند، گفت: با اعلام خروج آمریکا از سوریه به نظر میرسد برجسته شدن اسم ایران و خطر جلوه دادن آن در دستور کار قرار گرفته است، اما همان طور که اشاره شد مسئله فلسطین و رسمیت بخشیدن به بیتالمقدس به منزله پایتحت اسرائیل دستور کار مهم این اجلاس است.
تضاد منافع کشورهای عربی تلاشهای آمریکا علیه ایران را ناکام گذاشته است
این کارشناس مسائل بینالمللی بیان کرد: از زمانی که آمریکا در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک و جلسه شورای امنیت به ریاست ترامپ تلاش کرد که اجماعی علیه ایران ایجاد کند و موفق نشد و از طرف دیگر تحولات داخلی آمریکا از جمله پیروزی دموکراتها در انتخابات کنگره و تعطیلی دولت آمریکا، به نظر میرسد همان طور که تشکیل ناتوی عربی که طی سالهای اخیر با وجود تلاشهای آمریکا محقق نشده، اجلاس لهستان هم نمیتواند موفقیت چندانی به دنبال داشته باشد. تضاد منافع کشورهای حاضر در این نشست به مانند اختلافات موجود در میان کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، مانع از این خواهد شد که این نشست به نتایج مشخص و روشن برسد.
وی تأکید کرد: در واقع حرکت آمریکاییها با توجه به شرایط داخلی دولت ترامپ و وضعیت منطقه به یک نتیجه استراتژیک نخواهد رسید و فقط اقدامی تاکتیکی برای افزایش فشار روانی بر ایران است تا نارضایتی داخلی افزایش یابد و از این مسیر دولت ایران تحت فشار قرار بگیرد. به ویژه آنکه بسیار بعید است این هماهنگیها در حوزه نظامی شکل بگیرد تا یک اتحاد برای مقابله نظامی با ایران ایجاد شود. در مجموع هدف این اقدامات آمریکا افزایش فشار اقتصادی، تشدید فشار روانی بر روی مردم و بیثباتسازی فضای داخلی است تا مسئولان ایران را به عقبنشینی وادارند.
سیاست خارجی پویا مستلزم برخورداری از پشتوانه مردمی است
سفیر اسبق ایران در آذربایجان درباره اقدامات متقابل دولت در این شرایط گفت: الان نیازمند دوره جدیدی از دیپلماسی هستیم. باید صحبتها با اروپاییها علیرغم اینکه به لحاظ اقتصادی پیشرفت چندانی حاصل نشده ادامه یابد، زیرا اروپاییها به لحاظ سیاسی در برجام کنار ایران باقی ماندهاند و این میتواند فشارها را کم کند. از طرفی دولت در داخل باید مردم را قانع کند و سطح پاسخگویی خود را بالا ببرد. فرافکنی و همه مشکلات را به گردن آمریکا انداختن برای مردم قابل قبول نیست. دولتمردان نباید صرفاً در حرف و سخن از درک مشکلات مردم و تلاش خود برای حل آنها بگویند بلکه شرایط سخت امروز ایجاب میکند رئیسجمهور و وزرا به معنی واقعی در رسانهها با مردم و کارشناسان حوزههای مختلف گفتوگو کنند نه اینکه متکلم وحده باشند.
وی با بیان اینکه متأسفانه مسئولان جمهوری اسلامی ایران بیشتر متکلم وحده هستند و قائل به گفتوگوی دوطرفه نیستند، گفت: این در حالی است که مردم انتقاد دارند و نمیتوان همه مشکلات را منکر شد و باید پای صحبتهای مردم نشست. یکی از اساسیترین مؤلفههای اقتدار ملی حمایت مردمی است. مردم اگر حامی دولت نباشند، سیاست خارجی نیز به خوبی پیش نخواهد رفت. دولتی که میخواهد سیاست خارجی پویا داشته باشد تا منافع ملی را تأمین کند باید از پشتوانه حمایت مردم برخوردار باشد. در دوران جنگ فقیرترین طبقات مردم هم درامد جزئی خود را برای دفاع از کشور هزینه کردند و این به خاطر سطح بالای اعتماد مردم به دولت و حکومت بود. اما الان این اعتماد مردمی آسیب دیده و مجموعه نظام جمهوری اسلامی ایران برای احیای این اعتماد همت و تلاش کنند.
اقناع در داخل و مواجهه منطقی با افکار جهانیان در کنار مقاومت؛ عوامل موفقیت سیاست خارجی
سلیمانی با تأکید بر اینکه حل مسائل و مشکلات سیاست خارجی نیز با رفع مشکلات داخلی و تقویت اعتماد مردم امکانپذیر خواهد شد، گفت: این اقدام هم با شعار نیست، بلکه باید دیپلماسی و روابط را با اروپاییها و همسایگان قوی کرد و مذاکره تعریف منافع جدید و همکاریهای دوجانبه و چندجانبه انجام و تقویت شود و در کنار آن دیپلماسی عمومی به شکل جدی دنبال شود. همچنین سفارتخانهها که الان فعالیت چندانی در افکار عمومی و رسانههای کشورهای متبوع ندارند، فعالتر شوند و در شرایط جنگ سیاسی، اقتصادی و روانی فعالانه وارد میدان شوند. لذا با اقناع داخلی، مواجهه منطقی با افکار عمومی جهان و ایستادگی در مقابل زورگوییهای آمریکا، میتوان موفق به تأمین منافع ملی در حوزه سیاست خارجی شد.
وی ادامه داد: اصل سیاست خارجی هم این است که با همه کشورها مذاکره و ارتباط انجام گیرد. نمیشود که در بیخ گوش ایران، آمریکا و اسرائیل به اعراب نزدیک شوند و در حالی که قرار بود جهان اسلام در برابر اسرائیل بایستد و حق فلسطینیها را احیا کند اما الان اکثر کشورهای مطرح جهان اسلام در کنار اسرائیل قرار و علیه ایران قرار گرفتهاند و بخشی ازاین مشکل را باید در سیاست خارجی کشور جستوجو کرد.
این کارشناس مسائل بینالملل اظهار کرد: به عبارتی مذاکره، نزدیک کردن دیدگاهها و رسیدن به اشتراک منافع در عین ایستادگی راه و مسیر سیاست خارجی است که نیاز به دیپلماسی جدی دارد. در عین حال در داخل باید هماهنگی وجود داشته باشد و هر کسی برای خودش یک ساز جدا نزند. متأسفانه در داخل عدهای حرفهایی میزنند که همان حرفها از دهان نتانیاهو شنیده میشود. بهترین سیاست خارجی هر کشور این است که در داخل اجماع و در نظام بینالملل به سازگاری برسد. اگر این تحقق یافت منافع ملی حفظ میشود و هزینهها کاهش مییابد و در این وضعیت یکی از اهداف دولتها که تحق رفاه نسبی مردم، توسعه و پیشرفت است، ممکن خواهد شد.
سلیمانی تصریح کرد: البته سازگاری به معنی اطاعت از قدرتهای بزرگ نیست. ایران مؤلفههایی دارد که میتواند با همه کشورها، به جز اسرائیل که آن را به رسمیت نمیشناسیم، و حتی با آمریکا مذاکره کند و باج هم ندهد و این ننگ من و هر کسی است که بگوید باید به اروپا و آمریکا باج بدهیم. به اعتقاد و باور من منافع ملی و امنیت ملی ما ایجاب میکند که به اتکای مولفههای قدرت ملی با یک دیپلماسی قوی و فعال و با استفاده از تمام ابزارهای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و ژئوپلیتیکی، اهداف تعریفشده خود را در عرصه بینالمللی دنبال کنیم و مسائل خود را حل و فصل کنیم.
سفیر اسبق ایران در آذربایجان با بیان اینکه امروز عصر وابستگی متقابل کشورهاست و عصر وابستگیهای یکطرفه پایان یافته، گفت: وابستگی متقابل ایجاب میکند با هر کشوری در حد تأمین نیازها و حفظ منافع رابطه داشته باشیم و در عین حال جایی هم که لازم باشد موضعگیری کنیم. به طور طبیعی کشورهای همسایه و منطقه در اولویت ارتباطات هستند. این سیاست خارجی میتواند ما را به نتاج مثبتی برساند و فشارهای وارده را مهار کند.
گفتوگو از مهدی مخبری
انتهای پیام