سوره‌ای که پیامبر(ص) را پیر کرد
گروه معارف ـ سوره مبارکه هود(ع) در مکّه نازل شده و طبق نقل «تاریخ‌القرآن» چهل و نهمین سوره‌اى است که بر پیامبر اسلام(ص) نازل شده است و در حدیث معروفى مى‌خوانیم که آن حضرت فرمود: «شَیَّبَتْنِی هُودٌ» «سوره هود مرا پیر کرد».
به گزارش ایکنا از اردبیل، میان مفسران مشهور است که تمام سوره هود در مکّه نازل شده و طبق نقل «تاریخ‌القرآن» چهل و نهمین سوره اى است که بر پیامبر اسلام(ص) نازل شده است.طبق تصریح بعضى از مفسران، نزول این سوره در اواخر سال‌هایى بود که پیامبر(ص) در مکّه به سر مى‌برد، یعنى بعد از مرگ «ابوطالب(ع)» و «خدیجه(س)»، در یکى از سخت‌ترین دوران‌هاى زندگانى پیامبر(ص) که فشار دشمن، تبلیغات خشن و زهرآگینش بیش از هر زمان دیگر احساس مى‌شد.
به همین جهت، در آغاز این سوره، تعبیراتى که جنبه دلدارى و تسلى نسبت به پیامبر اسلام(ص) و مؤمنان دارد، دیده مى‌شود. قسمت عمده آیات این سوره را، سرگذشت پیامبران پیشین مخصوصاً نوح نبی(ع) که با وجود نفرات کم بر دشمنان بسیار پیروز شد، تشکیل مى‌دهد.
ذکر این سرگذشت‌ها، هم وسیله آرامش خاطر براى پیامبر اسلام(ص) و مؤمنان برابر آن انبوه دشمنان بوده و هم درس عبرتى براى مخالفان نیرومندشان.
آیات این سوره، همانند سایر سوره‌هاى مکى، اصول معارف اسلام ـ مخصوصاً «مبارزه با شرک و بت پرستى» ـ «معاد و جهان پس از مرگ» و «صدق دعوت پیامبر» را تشریح مى‌کند و در لابلاى مباحث، تهدیدهاى شدیدى نسبت به دشمنان، و دستورهاى مؤکدى در زمینه استقامت به مؤمنان، دیده مى‌شود.
در این سوره، علاوه بر حالات «نوح پیامبر»، و مبارزات شدیدش، به سرگذشت «هود(ع)»، «صالح(ع)»، «ابراهیم(ع)»، «لوط(ع)» و «موسى(ع)»، و مبارزات دامنه‌دارشان بر ضد شرک و کفر و انحراف و ستمگرى اشاره شده است.
سوره‌ای که پیامبر را پیر کرد
آیات این سوره به روشنى این امر را اثبات مى کند، که مسلمانان هرگز نباید به خاطر کثرت دشمنان، و حملات شدید آنان میدان را خالى کنند، بلکه باید هر روز بر استقامت خویش بیفزایند.
به همین دلیل، در حدیث معروفى مى‌خوانیم: پیغمبر اسلام(ص) فرمود: «شَیَّبَتْنِی هُودٌ» «سوره هود مرا پیر کرد».
یا این‌که، هنگامى که یارانش عرضه داشتند: «اى رسول خدا(ص) آثار پیرى زودرس در چهره شما نمایان شده، فرمود: «شَیَّبَتْنِی هُودٌ وَ الْواقِعَة ««سوره هود و واقعه مرا پیر کرد»؛ و در بعضى از روایات، سوره «مرسلات»، «عم یتسائلون» و «تکویر» و غیر آن نیز اضافه شده است.
از «ابن عباس» در تفسیر این حدیث چنین نقل شده: «ما نُزِّلَ عَلى رَسُولِ اللّهِ(ص) آیَةً کانَ أَشَدَّ عَلَیْهِ وَ لا أَشَقَّ مِنْ آیَةِ فَاسْتَقِمْ کَما أُمِرْت وَ مَنْ تابَ مَعَکَ ««هیچ آیه‌اى بر پیغمبر(ص)، شدیدتر و دشوارتر از آیه «فَاسْتَقِمْ کَما أُمِرْت وَ مَنْ تابَ مَعَکَ» «استقامت کن آن چنان که دستور یافته‌اى و همچنین کسانى که با تو هستند»، نبود».
بعضى از مفسران نقل کرده‌اند: یکى از دانشمندان، پیامبر(ص) را در خواب دید، از حضرتش سؤال کرد: «این که از شما نقل شده: «سوره هود مرا پیر کرد» آیا علتش بیان سرگذشت امت‌هاى پیشین و هلاک آن‌ها است؟ فرمود: نه، علتش آیه «فَاسْتَقِمْ کَما أُمِرْت...» بود.
به هر حال این سوره، علاوه بر این آیه، آیات تکان‌دهنده‌اى مربوط به قیامت، بازپرسى در آن دادگاه عدل الهى، و آیاتى درباره مجازات اقوام پیشین، و دستوراتى درباره مبارزه با فساد دارد، که همگى مسئولیت آفرین است، و جاى تعجب نیست که، اندیشه در این مسئولیت‌ها آدمى را پیر کند.
نکته دیگرى که در اینجا باید به آن توجه داشت این است: بسیارى از آیات این سوره، تأکیدى است بر مطالبى که در سوره قبل، یعنى سوره «یونس» آمده است، و آغازش مخصوصاً درست شبیه همان آغاز، و برداشتش نیز در بسیارى از موارد تأکید بر همان مسائل است.
منبع: برگرفته از تفسیر نمونه، اثر: آیت الله مکارم شیرازی و همکاران، جلد نهم
تهیه و تنظیم: تقی قاسمی خادمی
مطالب مرتبط
حسن کرابی
| 
۱۴۰۱/۰۸/۱۵ - ۲۳:۳۲
پاسخ
تشکر ، بسیار عالی 
