حقی که خداوند از آن نمی‌گذرد
گروه معارف ــ یک حافظ کل قرآن با بیان اینکه اساس رهنمودهای اجتماعی اسلام برپایه مراعات دیگران بنا نهاده شده است، گفت: رعایت حق‌الناس در دین اسلام به قدری مهم است که شرط پذیرش و قبولی اعمال در روز قیامت دانسته شده است.
حق‌الناس علاوه بر اینکه یک اصطلاح فقهی خاص در ابواب قضا، شهادت و حدود است، در لغت نیز به معنای «حق مردم» است و در کنار حق‌الله، اساس حقوق اسلامی را تشکیل می‌دهد.
این حق به حدی بزرگ و باارزش است که حتی از حق خداوند بزرگ‌تر دیده شده است. حقی که اگر پایمال شود عذابی اخروی را به همراه خواهد داشت.
حق‌الناس از نظر اسلام با عدالت و حكمت الهی رابطه‌ای تنگاتنگ دارد به این معنی که اگر فردی این حق را کنار بگذارد عدالت خداوند را پایمال کرده است.
مصطفی فریدونی، حافظ کل قرآن کریم در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌جنوبی، اظهار کرد: هیچ دینی به اندازه اسلام به حقوق انسان‌ها توجه نکرده است.
وی با بیان اینکه اساس رهنمودهای اجتماعی اسلام برپایه مراعات دیگران بنا نهاده شده است، افزود: مسلمان باید نسبت به دیگران احساس تعهد و مسئولیت داشته باشد و حقوق آنان را پایمال نکند.
این حافظ کل قرآن با اشاره به اینکه رعایت حق‌الناس در دین اسلام به قدری مهم است که شرط پذیرش و قبولی اعمال در روز قیامت دانسته شده است، ادامه داد: باید توجه داشته باشیم مفهوم حق‌الناس تنها در مسائل مالی و اقتصادی خلاصه نمی‌شود؛ اگرچه از مصادیق مهم آن است و کسانی‌که به مال و بیت‌المال مردم دست‌درازی می‌کنند باید با اشد مجازات تنبیه شوند بنابراین دایره حق‌الناس وسیع است.
وی افزود: حق‌الناس شامل تمام حقوقی که خداوند یا قانون وضع کرده، می‌شود، مثلاً کسی که ایجاد سروصدا یا سد معبر یا به نحوی ایجاد زحمت برای مردم می‌کند، شامل حال این موضوع می‌شود.
این حافظ کل قرآن بیان کرد: حتی در مسائل عبادی مانند نماز چنانچه آب وضو یا مکان نمازگزار اصطلاحاً غصبی باشد نماز باطل است.
برترین منشور حقوق انسانی
فریدونی با اشاره به اینکه ما حتی در مسائل عبادی و دینی حق نداریم برای مردم زحمت ایجاد کنیم، افزود: رساله حقوق امام سجاد(ع)، برترین منشور حقوق انسانی و رعایت حقوق انسان‌ها نسبت به یکدیگر و حتی حقوق موجودات دیگر است.
وی اظهار کرد: در نامه ۳۱ نهج‌البلاغه نیز حضرت علی(ع) به امام حسن مجتبی(ع) می‌فرمایند: «آنچه برای خود می‌پسندی برای دیگران هم بپسند و آنچه برای خود ناخوشایند می‌پنداری برای دیگران هم ناخوشایند بدان».
این حافظ کل قرآن با بیان اینکه رعایت این اصل اثرات شگفتی را می‌تواند در جامعه پدید آورد، تصریح کرد: اگر این اصل در رابطه دوسویه پرستار با بیمار، کارمند نسبت به مراجعه‌کننده، کارفرما نسبت به کارگر، معلم نسبت به شاگرد، همسایگان نسبت به هم، زن و شوهر با یکدیگر و غیره خلاصه همه ارکان جامعه رعایت شود، مطمئناً اثرات ارزشمندی خواهد داشت.
آیات قرآن و حق‌الناس
فریدونی با بیان اینکه در قرآن کریم آیات بسیاری به موضوع حق‌الناس پرداخته و خداوند مصادیق بسیاری را ذکر کرده است، اظهار کرد: تمام آیاتی که در مورد نهی از حرام‌خواری، غیبت، تهمت، تمسخر، دست‌درازی به مال یتیم، مردم‌آزاری، حق مردم را کم گذاشتن آمده، درباره همین توجه است.
وی افزود: خداوند در آیه ۲۸۲ سوره بقره می‌فرماید: «اى كسانى كه ايمان آوردهايد، هر گاه به وامى تا سررسيدى معين، با يكديگر معامله كرديد، آن را بنويسيد و بايد نويسندهای بر اساس عدالت، ميان شما بنويسد و هيچ نويسندهاى نبايد از نوشتن خوددارى كند؛ همان گونه كه خدا او را آموزش داده است و كسى كه بدهكار است بايد املا كند، و او بنويسد و از خدا كه پروردگار اوست پروا نمايد و از آن، چيزى نكاهد. پس اگر كسى‌كه حق بر ذمه اوست، سفيه يا ناتوان است، يا خود نمىتواند املا كند، پس ولىّ او بايد با عدالت، املا کند و دو شاهد از مردانتان را به شهادت طلبيد، پس اگر دو مرد نبودند، مردى را با دو زن، از ميان گواهانى كه رضايت داريد گواه بگيريد، تا اگر يكى از آن دو زن فراموش كرد، زن ديگر، وى را يادآورى كند و چون گواهان احضار شوند، نبايد خوددارى ورزند و از نوشتن بدهى چه خرد باشد يا بزرگ، ملول نشويد، تا سررسيدش فرا رسد. اين نوشتن شما، نزد خدا عادلانه تر، و براى شهادت استوارتر، و براى اينكه دچار شك نشويد به احتياط نزديكتر است، مگر آنكه داد و ستدى نقدى باشد كه آن را ميان خود دست به دست برگزار مىكنيد؛ در اين صورت، بر شما گناهى نيست كه آن را ننويسيد و (در هر حال) هر گاه داد و ستد كرديد گواه بگيريد و هيچ نويسنده و گواهى نبايد زيان ببيند و اگر چنين كنيد، از نافرمانى شما خواهد بود و از خدا پروا كنيد و خدا (بدين گونه) به شما آموزش مىدهد و خدا به هر چيزى داناست».
این حافظ کل قرآن ادامه داد: حتی به حقوق همسایه آن‌قدر در روایات ما توجه شده که پیامبر(ص) فرمودند: حرمت همسایه برعهده انسان مانند احترام مادرش است. (مکارم الاخلاق،ج۱،ص۲۷۴) و همچنین ایشان می‌فرمایند: کسی که همسایه از شرش در امان نباشد به بهشت نمی‌رود.(نهج‌الفصاحه، ص۶۸۱.ح۲۵۳۲).
فریدونی تصریح کرد: به طور کلی بر اساس احادیث، پایمال کردن حقوق مردم، موجب محرومیت از برکت رزق و روزی، عدم استجابت دعا و سلب لذت عبادت می‌شود.
وی یادآور شد: در جامعه آرمانی حقوق انسان‌ها چه از سوی مسئولان و چه آحاد مردم با یکدیگر رعایت می‌شود و مسئولان خود را خدمتگزار مردم می‌دانند و برای خود سهم‌خواهی و امتیازات ویژه‌ای از بیت‌المال قائل نیستند و این از مهم‌ترین شاخص‌های جامعه آرمانی است.
این حافظ کل قرآن اظهار کرد: برای اینکه ببینیم چه اندازه با جامعه آرمانی فاصله داریم باید این امر و سایر مبانی اسلام، مبنای نظر و دیدگاه ما باشد.
انتهای پیام
