اهمیت دیپلماسی مسجد در تمدن‌سازی نوین اسلامی
گروه جامعه ـــ مقاله‌ای آمریکایی که مرکز رشد دانشگاه امام صادق(ع) آن را تلخیص و ترجمه کرده است، نشان می‌دهد کشوری همچون ترکیه در سال‌های اخیر بسیاری از سیاست‌های فرهنگی و اجتماعی خود را با دیپلماسی مسجد پیش می‌برد.
به گزارش ایکنا؛ در حالی موضوع دیپلماسی مسجد در ایران از حرف فراتر نرفته است که مقاله‌ای آمریکایی که حلقه «افکار عمومی و تغییرات اجتماعی» وابسته به مرکز رشد دانشگاه امام صادق(ع) آن را تلخیص و ترجمه کرده است، نشان می‌دهد که کشوری همچون ترکیه در سال‌های اخیر بسیاری از سیاست‌های فرهنگی و اجتماعی خود را با دیپلماسی مسجد پیش می‌برد. این مقاله دهم ژانویه 2019 با عنوان «دیپلماسی مساجد: ترکیه این‌گونه در معرکه رهبری اسلامی پیروز شد» در مجله آمریکایی Foreign Affairs به چاپ رسید.
در ابتدای این مقاله آمده است: دین در دوره زعامت رجب طیب اردوغان بر ترکیه به ابزاری مهم درسیاست خارجی این کشور تبدیل شده است. ترکیه در کشورهایی از آمریکای لاتین تا آفریقای جنوبی به ساختن مساجد، تأمین مالی آموزش دینی، ترمیم میراث عثمانی و ترویج نسخه خاصش در رهبری اسلامی از طریق آن موارد اقدام می‌کند.
این مقاله می‌افزاید: مؤسسات دولتی و سازمان‌های جامعه مدنیِ مخصوص ارشاد دینی ازطریق ترکیب اسلام سنی وقومیت ترکی اقدام به گسترش زبان و فرهنگ ترکی درکنار دروس دینی کرده‌اند و پرچم ترکیه را در پروژه‌های جدید برافراشته‌اند. در ذهن کسانی که این سیاست‌ها را اتخاذ می‌کنند ترکیه به دلیل وارث امپراتوری عثمانی بودن، آخرین قلعه اسلام و رهبر بدیهی نهضت تمدن اسلامی است.
در بخش دیگری از مقاله آمده است: یکی از واضح‌ترین ابزارهایی که ترکیه از طریق آن شایستگی‌های دینی‌اش را اشاعه داده، ساختن مساجد جامع در سراسر جهان مانند آلبانی، آمریکا، آلمان، کوبا، رومانی و ونزوئلاست. دولت ترکیه این پروژه‌ها را از طریق بنیاد دیانت حمایت می‌کند. دیانت در سال ۱۹۲۴ همزمان با افول امپراتوری عثمانی و تولد دولت جدید ترکیه برای ترویج یک نسخه سکولار از اسلام تأسیس شد و در ابتدا مأموریت داخلی داشت و تا کودتای ۱۹۸۰ نقش برجسته‌ای در خارج از مرزهای ترکیه ایفا نمی‌کرد، اما از آن پس برای ترویج نسخه سکولار اسلام در بین مهاجران ترک مأموریت یافت. حزب عدالت و توسعه مأموریت بین‌المللی دیانت را گسترش داد. دیانت از سال ۲۰۱۰، که یک مؤسسه نیمه‌مستقل بود، کاملاً تحت کنترل دولت درآمد. بنیاد دیانت امروزه در سراسر جهان فعالیت می‌کند؛ از آمریکای لاتین تا اروپا، آفریقا و آسیا و به اجتماعات مسلمانان خدمات گوناگون دینی را ارائه می‌دهد.
برای دریافت ترجمه کامل این مقاله اینجا را ببینید.
تعامل سیاسی و فرهنگی در مسجد
یکی از ده‌ها نمونه مستند در تأیید ادعای مقاله مجله آمریکایی Foreign Affairs، سفر داوود اوغلو، نخست‌وزیر سابق ترکیه، به بالکان و تعامل سیاسی و فرهنگی او با مردم در مسجد بود. آن گونه که ادیان‌نیوز در سوم مهر 1390 گزارش کرده است، داوود اوغلو در شهر‌های پریشتینا و پریزرن در کشور کوزوو و همچنین شهر موستار در بوسنی و هرزگوین به مسجد رفت و همراه با مردم، نماز تراویح را به جای آورد. همچنین وی نماز عید فطر را در مسجد غازی خسرو بیگ در شهر سارایوو خواند. در ادامه به شهر کونستانس واقع در کشور رومانی رفت و در مسجد تاریخی هانکار نماز ظهرش را اقامه کرد و در دیدار با ساکنان محلی شهر، عید فطر را تبریک گفت.
روش و شیوه داوود اوغلو در برقراری روابط با بخش‌های مختلف مردم در کشورهایی که از آن‌ها بازدید کرده است، تفاوتی اساسی با وزرای خارجه ترکیه، قبل از روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه در سال ۲۰۰۲ دارد. قبل از ۲۰۰۲، وزرای خارجه ترکیه فقط با اجتماعات ترک دیدار می‌کردند، اما سیاستمدارانی همچون داوود اوغلو قادرند از طریق تماس با ساکنان محلی مساجد، روابط نزدیکی با مردم برقرار کنند.
به قلم مجتبی اصغری
انتهای پیام
