مدارس قرآنی؛ چالش جدید سیاسیون تونس

به گزارش ایکنا؛ تونس شمالی‌ترین کشور قاره آفریقاست و دین رسمی آن اسلام و اکثریت مردم این کشور مسلمان هستند.

سیاست حاكمان تونس در طول تاریخ این بوده كه جز مذهب مالکی، مذهب دیگری رواج پیدا نکند. از این رو مذهب بیشتر مردم تونس «مالکی» است. با وجود این مذاهب تشیع و اباضی نیز در این کشور وجود دارد و در تونس اقلیت‌های یهودی و مسیحی نیز هستند.

مردم این کشور همچون سایر کشورهای اسلامی شمال آفریقا تمایل دارند که فرزندانشان از همان دوره کودکی با شرکت در دوره‌های آموزشی مدارس و مکتبخانه‌های آموزش قرآن، کلام وحی را یاد بگیرند و حفظ کنند و معارف ناب قرآن پایه و اساس فراگیری علوم آن‌ها باشد.

در کشور تونس مراکزی با نام «مدارس قرآنی» وجود دارد که برخی از این مدارس فاقد مجوز قانونی فعالیت هستند. این در حالی است که برخی سیاستمداران و کارشناسان تونسی این مدارس را عرصه‌ای برای آموزش افکار و اندیشه‌های افراطی به خردسالان می‌دانند و بر لزوم تعطیلی این مدارس تأکید دارند و بر این باورند که قرآن و معارف کلام وحی باید در قالب دروس آموزشی به کودکان آموزش داده شود.

در مقابل، جریان‌ها و گروه‌های اسلام‌گرا و افراد وابسته به این جریان‌ها حامی این مدارس قرآنی هستند و بر ضرورت فعالیت آن‌ها تأکید دارند و بر این باورند که تعطیلی این مدارس سبب می‌شود که نسل آینده تونس، نسلی لائیک و بی‌دین و مهجور از قرآن باشد.

اخیراً اخباری مبنی بر اقدامات خشونت‌آمیز علیه قرآن‌آموزان مدرسه قرآنی «ابن عمر» واقع در منطقه «الرقاب»، از توابع استان «سیدی بوزید» این کشور، منتشر شده که از جمله آن‌ها بدرفتاری با کودکان، بیگاری کشیدن از آنان و به کار گماشتن آن‌ها در کارهای کشاورزی و ساخت‌وساز و همچنین، آموزش افکار و اندیشه‌های افراطی به کودکان است که سبب شده موضوع مدارس قرآنی در تونس به یکی از چالش‌ها و مسائل روز این کشور تبدیل شود و عرصه‌ای برای جدال اسلام‌گرایان و لیبرال‌ها باشد.

ناراحتی اوليای مدرسه قرآنی الرقاب

وحشتناک‌تر از آن، تجاوز جنسی به یکی از قرآن‌آموزان خردسال این مدرسه است که افکار عمومی جامعه تونس را به شدت جریحه‌دار کرده است و آن‌ها مقامات تونسی را مسئول این حادثه می‌دانند و حتی دادگاه ابتدایی استان «سیدی بوزید» نیز بلافاصله با تشکیل پرونده‌ای، فرد خاطی را به زندان محکوم کرد.

این مسئله سبب شد که حتی دولت تونس استاندار سیدی بوزید و مسئولان محلی شهر الرقاب را به خاطر کوتاهی در وظایف خود در بستن این مدرسه قرآنی بلافاصله برکنار کند، چرا که قبلاً دستور بسته‌ شدن این مدرسه قرآنی صادر شده بود.

مدرسه‌ای قرآنی در تونس

حادثه مدرسه قرآنی منطقه «الرقاب» سبب شد تا روضة العبیدی، رئیس کمیته ملی مبارزه با قاچاق انسان تونس، از دولت این کشور بخواهد که مدارس قرآنی بدون مجوز و غیرقانونی را تعطیل کند و حتی این موضوع اکنون به مبحثی داغ در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی تبدیل شده و این موضوع به پارلمان، منبرها و خطبه‌های نماز جمعه نیز کشیده شده است.

موضع‌گیری دوگانه

جریان مدرسه قرآنی «الرقاب» سبب شد که ماهیت و ادامه فعالیت مدارس قرآنی تونس با دو موضع‌گیری کاملاً متفاوت مواجه شد، به‌ طوری که جریان‌ها و سیاستمداران چپ‌گرا و لیبرال این مراکز را به آموزش تندروی و افراط‌ گرایی به کودکان متهم کرده و مسئله مدرسه الرقاب را دلیل و شاهدی بر لزوم بسته شدن این مدارس بیان کرده‌اند، این در حالی است که جریان‎های اسلام‌گرا، مخالفان را به سوءاستفاده سیاسی از مسئله مدرسه قرآنی الرقاب برای تعطیلی این مراکز متهم می‌کنند و بر ادامه فعالیت مدارس قرآنی و آموزش کلام وحی به کودکان و نونهالان تأکید دارند.

در همین راستا، پارلمان تونس جلسه‌ای را با حضور وزیر کشور، وزیر زنان و خانواده، وزیر امور دینی و دیگر مسئولان دولتی برگزار کرد و هشام الفراتی، وزیر کشور تونس، در این جلسه اعلام کرد که ایجاد و گسترش جمعیت‌های دینی و فعال در امور خیریه و آموزش حفظ قرآن از سال 2011 آغاز شده که بیشتر آن‌ها از سوی افرادی وابسته به جماعت «دعوت و تبلیغ» اداره می‌شوند.

نزیهة العبیدی، وزیر امور زنان و کودکان تونس

نزیهة العبیدی، وزیر امور زنان و کودکان تونس، نیز در این جلسه، مدارس قرآنی در استان‌های تونس را غیرقانونی خواند و تأکید کرد: این مدارس هیچ جایگاهی در قانون تونس ندارند، چراکه آموزش قرآن در کتاب‌ها و برنامه‌های درسی مدارس گنجانده شده و یا از طریق مکتبخانه‌های قرآنی وابسته به وزارتخانه‌ مربوطه انجام می‌شود.

«حاتم بن سالم»، وزیر آموزش و پرورش تونس، نیز در این جلسه خواستار صدور قانونی مبنی بر لغو مجوز مدارس قرآنی غیرقانونی در این کشور شد، اما «فاطمه المسدی»، از نمایندگان پارلمان تونس و عضو حزب «نداء تونس»، در موضعی افراطی از دولت این کشور خواست که همه مدارس قرآنی بدون مجوز قانونی را تعطیل و مدرسه قرآنی موجود در منطقه «الرقاب» را تخریب کند.

احمد الصدیق، عضو جبهه مردمی تونس

احمد الصدیق، عضو جبهه مردمی تونس، نیز در گفت‌و‌گو با پایگاه خبری «الجزیرة نت» دولت‌های متوالی تونس از جمله دولت تروئیکایی این کشور به رهبری جنبش النهضة را به تبانی سیاسی برای ایجاد جمعیت‌هایی که با پوشش قرآن فعالیت می‌کنند متهم کرد.

وی بیان کرد: این جمعیت‌ها با آموزش قرآن و اندیشه‌هایی به دور از اعتدال و میانه‌روی و مرتبط با وهابیت به نونهالان، زمینه را برای تکفیر و افراط‌ گرایی آماده می‌کنند.

الصدیق با هشدار به خطرات مجموعه‌هایی که زیر پرچم مدارس قرآنی فعالیت می‌کنند، تأکید کرد: آن‌ها از حفظ قرآن به‌ منزله ابزاری برای شست‌وشوی مغزی کودکان و سوءاستفاده از آنها برای انجام مأموریت‌هایی در راستای ایجاد تشنج و درگیری استفاده می‌کنند.

وی همچنین اتهاماتی را که از سوی جریان‌های اسلام‌گرا در متهم ساختن جریان چپ به شیطنت و یا سوءاستفاده سیاسی از مدرسه الرقاب مطرح می‌شود رد کرد.

الصدیق در ادامه به وجود خلأ قانونی درباره شرایط تأسیس مدارس قانونی و نظارت بر آنها اشاره کرد و از حکومت و وزارتخانه‌های مرتبط خواست تا مسئولیت‌های خود را در این باره انجام دهند.

سوء استفاده سیاسی از مسئله مدارس قرآنی

اما در واکنش به این اظهارات نجیب مراد، عضو سابق شورای مؤسسان تونس، به همراه مجموعه‌ای از فعالان جامعه مدنی و ائمه جماعات به منظور اعتراض بر آنچه هجوم سازماندهی شده از سوی جریان‌های سیاسی علیه مدارس و جمعیت‌های قرآنی نامیده شده، در برابر پارلمان این کشور تجمع کردند.

نجیب مراد، عضو سابق شورای مؤسسان تونس

نجیب مراد اظهارات برخی نمایندگان چپ‌گرا و لیبرال درباره مدارس و جمعیت‌های قرآنی و ارتباط آنها با تروریسم و افراطی‌گری را به شدت مغلطه‌گرانه و شیطنت‌آمیز خواند و تأکید کرد: جریانی که از سوی جریان چپ و بقایای نظام قدیم مدیریت می‌شود، با نزدیک شدن به زمان انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری همه جریان‌های اسلام‌گرا و علی‌الخصوص جنبش «النهضة» را هدف قرار داده است.

وی در گفت‌و‌گو با پایگاه خبری «الجزیرة نت» از سوء استفاده حکومت و احزاب لیبرال در مورد آنچه با مدرسه قرآنی «الرقاب» شهرت یافته به منظور تسویه‌حساب‌های ایدئولوژیک و سیاسی ابراز نگرانی کرد.

رضوان مصمودی، از رهبران جنبش اسلام‌گرای «النهضة»، نیز در حساب کاربری خود در فیسبوک به ممنوعیت حفظ قرآن از سوی کودکان زیر 16 سال هشدار داد و گفت: آنها نسلی بی‌دین خواهند بود.

وی همچنین، این سؤال را مطرح کرد که  نظام آموزشی، اخلاقی و دینی در تونس چه زمانی اصلاح می‌شود؟

شیخ الزیتونی منیر، از وعاظ و روحانیون تونس، نیز در خطبه‌ای دینی، که آن را در حساب کاربری خود در فیسبوک منتشر کرد، از اتهامات رسانه‌های تونس برای بدنام کردن حافظان قرآن انتقاد کرد و این اتهامات را آغاز جنگ علیه مدارس قرآنی با هدف خدمت به دشمنان خارجی توصیف و این سؤال را مطرح کرد که چرا سیاستمداران به مسائل دینی ورود می‌کنند، زمانی که دخالت شیوخ و علمای دین در امور سیاسی را نمی‌پذیرند؟

احمد عظوم، وزیر امور دینی تونس

بالا گرفتن بحث مدارس قرآنی در تونس سبب شد که احمد عظوم، وزیر امور دینی تونس، در مصاحبه‌ای اعلام کند که چیزی با نام مدرسه قرآنی سوای از اینکه قانونی یا غیرقانونی باشد در کشور تونس وجود ندارد و جاهایی که در آن‌ها قرآن تدریس می‌شود، حدود 600 انجمن هستند که بیشتر آن‌ها با اتحادیه ملی قرآن تونس همکاری می‌کنند.

وی گفت: با وجود شکاف‌های قانونی و ابهاماتی که در متن قانون در زمینه نظارت بر این انجمن‌ها از سوی وزارت امور دینی تونس وجود دارد، وعاظ و نمایندگانی از این وزارتخانه به این انجمن‌ها رفت و آمد می‌کنند.

وزیر امور دینی تونس در عین حال گفت که هزار و 720 مکتبخانه آموزش حفظ قرآن در تونس وجود دارد که نقش آن‌ها فقط به آموزش حفظ قرآن محدود نمی‌شود. در واقع مراکزی برای آماده‌سازی کودکان برای ورود به مرحله ابتدایی است و در این مراکز بر مسائلی همچون اعتماد به نفس کودکان، تقویت تعلق آن‌ها به دین اسلام و حب وطن تمرکز می‌شود.

به هر حال بسیاری از کارشناسان و ناظران بر این باورند که حادثه مدرسه قرآنی «الرقاب» نباید مجالی برای تسویه حساب سیاسی با جریان‌های اسلام‌گرای این کشور باشد، چرا که این مدارس اهمیت زیادی در تربیت نسلی آراسته به تعالیم و آموزه‌های قرآن دارند و این امر مستلزم نظارت‌‌های مستمر نهادهای مربوطه در این کشور است.

تأکید شهروندان تونسی بر دور بودن قرآن از مسائل سیاسی

ترجمه و تنظیم: زهره نوری

انتهای پیام