شکل‌گیری مجامع مدنی در حوزه کتاب؛ الگویی برای توسعه اجتماعی
گروه ادب ــ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در اختتامیه پنجمین جشنواره پایتخت کتاب ایران گفت: توسعه اجتماعی باید بر مردم متکی باشد؛ دولت‌ها می‌توانند تسهیل‌کننده باشند، اما این حرکت با مردم سرعت می‌یابد و الگویی برای سایر بخش‌هاست.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ پنجمین دوره پایتخت کتاب ایران، دقایقی پیش با حضور اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور، سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و جمعی از مسئولان فرهنگی در سالن همایش‌های بین‌المللی کتابخانه ملی ایران آغاز شد.
سیدعباس صالحی در این مراسم گفت: وقتی سخن از این جشنواره در ۵ سال قبل مطرح بود، به نظر می‌رسید مسیر اکتشافی برای توسعه اجتماعی باشد. اگر فکر می‌کنیم توسعه اجتماعی یک ضرورت است، برای رسیدن به آن باید به توسعه فرهنگی توجه کرد. همچنین برای رسیدن به توسعه فرهنگی باید کتاب و کتابخوانی کانون این امر باشد و کتاب به مثابه یک ماده متمرکز حرکت‌های اجتماعی برای تمدن‌سازی مبنا قرار گیرد.
وی افزود: تمام تمدن‌های بشری به نحوی با کتاب آغاز شده‌اند؛ مسیر علم، فناوری، هنر و ... از کتاب آغاز شده است. اینکه چگونه می‌توانیم کتاب و کتابخوانی را به توسعه فرهنگی و اجتماعی نزدیک کنیم، این جشنواره به عنوان یک ایده آغاز شد و این موضوع تنها از زاویه کتاب مطرح نیست و می‌تواند مقدمه‌ای برای پویش و خیزش‌های بزرگتر باشد.
صالحی ادامه داد: در این راستا بیش از ۴۵۰ شهر پا به پا آمدند و بیش از ۵۵۰۰ روستا در این ۵ دوره شرکت کردند. اگر نگاهی به این ۵ دوره بیندازیم، چشم‌اندازی را فراهم می‌کند که به عنوان یک ایده و تجربه نگاه کرد. امروز که در پنجمین سال این جشنواره قرار داریم، به نظر می‌رسد این اتفاق فرصت‌های گوناگونی را فراهم آورده که از طریق اکتشاف ایده‌ها راه را میسر کرده است و در این زمینه به شکار ایده‌ها نیازمندیم، چراکه ایده‌های بسیاری در این اقیلم بزرگ وجود دارد. اکنون حجم قابل توجهی از ایده‌های حوزه کتاب و کتابخوانی را داریم و همچنین بانک قابل توجهی از ایده‌های قابل پردازش شکل گرفته است، گاهی به ایده‌های کوچک کم بها می‌دهیم، در حالی که می‌توانند تبدیل به ایده‌های بزرگ شوند.
وی در ادامه توسعه اجتماعی را نیازمند پویش‌های اجتماعی خواند و تصریح کرد: اجرای این جشنواره سبب شد، گروه‌ها و آدم‌هایی پای کار باشند که پیش از آن نمی‌دانستیم چه کسانی به کتاب و کتابخوانی تعلق دارند. اکنون که ۳ هزار گروه و فرد به عنوان پویش‌های کتاب و کتابخوانی شناسایی شده‌اند، اهمیت این موضوع را درک می‌کنیم و اینکه تا آدم‌ها پای کار نباشند، کاری انجام نمی‌شود و اتفاقی رخ نمی‌دهد.
وزیر ارشاد گفت: این جریان ۵ ساله‌ای که پیش آمده، فرصتی را فراهم کرده که به گروه‌ها و افرادی که پای کار هستند، متکی باشیم. همچنین می‌توانیم حلقه‌های هم‌افزایی را در سطح ملی، استانی و شهرستانی پیدا کنیم و این حلقه‌های وصل باید به گونه‌ای به هم متصل شوند که جریان پیشرفت را فراهم کنند. امروزه در سطح ملی، استانی و شهرستانی به چنین نگاه‌هایی نزدیک شده‌ایم و به این رسیده‌ایم که چگونه می‌توان جریان مردمی تشکیل داد.
صالحی در ادامه بیان کرد: توسعه اجتماعی حتماً باید بر مردم متکی باشد، دولت‌ها می‌توانند تسهیل‌کننده باشند، توسعه اجتماعی با مردم شکل می‌گیرد و سرعت می‌یابد. شکل‌گیری مجامع مدنی مانند ستاد پایتخت کتاب و روستا‌های دوستدار کتاب، مروجان کتاب و کتابخوانی همه از دل این حرکت آغاز شدند.
وی گفت: گرچه این جریان در حوزه کتاب و کتابخوانی پویا و بالنده است، اما می‌تواند به عنوان مدل در حوزه‌های مختلف الگو باشد. اینکه در فضای رقابتی گسترده و وسیعی کل جامعه ایرانی با یک موضوع درگیر می‌شوند و فرصت‌های جدید و جدیدتری به وجود می‌آید. امیدواریم این اتفاق به عنوان اتفاقی مؤثر در حوزه فرهنگی و الگو‌های توسعه اجتماعی مورد استفاده قرار گیرد.
ابراهیم حیدری، مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی کتابخوانی، این آئین را یک جشن فرهنگی دانست و گفت: معاونت امور فرهنگی از ابتدای دولت یازدهم مجموعه‌ای از فعالیت‌ها را با مشارکت سازمان‌های و نهاد‌های گوناگون از جمله کتابخانه ملی، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، سازمان دهیاری‌ها، کانون‌های فرهنگی هنری مساجد، اتحادیه ناشران و کتابفروشان به منظور ترویج کتاب و کتابخوانی با هدف توسعه عدالت فرهنگی و تمرکززدایی طراحی و برنامه‌ریزی کرده است.
وی افزود: اولین برنامه در این راستا، پایتخت کتاب ایران است که از سال ۹۳ طراحی و اجرا شده و تاکنون ۴۵۰ شهر در آن مشارکت داشته است. این طرح براساس مدل یونسکو اجرا می‌شود که آن را بومی‌‌سازی کرده‌ایم. در این زمینه، امسال ۱۷۲ شهر برنامه‌های خود را به دبیرخانه مرکزی ارسال کردند و در نهایت پس از داوری‌ها و ارزیابی‌های دقیق، یک شهر را به عنوان پایتخت کتاب ایران و چهار شهر دیگر نیز به عنوان شهر خلاق معرفی می‌شود.
حیدری ادامه داد: در روستا‌ها نیز به عنوان یک هویت حقوقی فعالیت‌های فرهنگی ارسال می‌شود و پس از چندین مرحله ۱۰ روستای برتر و ۱۰ روستای تقدیری معرفی می‌شود که جوایز آن از ۴۰ تا ۵۰ میلیون تومان است که به هر روستا اهدا می‌شود.
وی برنامه دیگر معاونت فرهنگی را طرح تجلیل از مروجان کتابخوانی دانست و بیان کرد: در این طرح مجموعه‌ای از افراد و گروه‌های مردمی فعالیت‌های خود را ارسال کرده و چند گروه و شخص را به عنوان برگزیده معرفی می‌شوند. تاکنون دو هزار و ۸۰۰ گروه و فرد در این حوزه شناسایی شده‌اند.
حیدری افزود: برنامه دیگر جام باشگاه‌های کتابخوانی است که سومین دوره آن در حال برگزاری است و از دل پایتخت کتاب ایران به دست آمد. امروز ۱۵ هزار باشگاه و ۲۰۰ عضو فعالیت دارند و به اعضای یارانه ۵۰ درصدی خرید کتاب اختصاص داده می‌شود.
وی در ادامه راه‌اندازی ستاد هماهنگی شهر‌ها و روستا‌های دوستدار کتاب، استفاده از ظرفیت‌های دینی و ملی و بومی، مدیریت یارانه‌های حوزه معاونت امور فرهنگی و تقویت زیرساخت‌های حوزه صنعت نشر و کتاب و کتابخوانی را از جمله اهداف مهم برنامه‌های یادشده خواند.
سعید ابریشمی‌راد، شهردار کاشان، به عنوان چهارمین پایتخت کتاب ایران، در ادامه در سخنان کوتاهی گفت: برپایی دبیرخانه اجرایی دائمی پایتخت کتاب، گذر‌های فرهنگ، برگزاری نخستین جشنواره ملی کتاب کودک و نوجوان، حضور ۵۰ نویسنده و تصویر در بیش از ۱۰۰ مدرسه، اجرای صبحگاه کتاب در روز‌های دوشنبه هر هفته در مدارس، برگزاری روز کاشان در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، برپایی نمایشگاه استانی کتاب کاشان و ... بخشی از اتفاقاتی است که در راستای انتخاب کاشان به عنوان چهارمین پایتخت کتاب ایران اجرا شده است.
انتهای پیام
