رادیو اینترنتی مسلمانان آلمان؛ از ایده تا شکل‌گیری
گروه بین‌الملل ـ مدتی است که گروهی از مسلمانان در آلمان رادیو ۲۴ ساعتهای را به نام «ولایا» (به آلمانی Wilaya) راهاندازی کرده‌اند که به مشکلات و مسائل مسلمانان در جامعه آلمان می‌پردازد.
به گزارش ایکنا؛ این رادیو اینترنتی بخشی از پروژه سازمان غیردولتی فدر (پر) است که در سال ۲۰۰۷ در آلمان راهاندازی شد. سایت «اوفن کوندیگس» با حسن محسن، یکی از اعضای این سازمان، درباره راهاندازی شبکه رادیویی مسلمانان در آلمان گفتوگو کرده است. ترجمه این گفتوگو را، که رایزنی فرهنگی ایران در آلمان انجام داده، در ادامه می‌خوانید:
شما در رادیو ولایا چه برنامه‌هایی را برای مخاطبان تولید می‌کنید؟
مخاطبان در این شبکه رادیویی می‌توانند از اتفاقات کنونی جهان آگاه شوند و به مناسبت‌های مختلف به دعا و موسیقی اسلامی گوش دهند. در زمان نماز اذان پخش می‌شود. برای صبح نیز دعاهای صبحگاهی در نظر گرفته شده که تا حدودی به آلمانی ترجمه شده‌اند. همچنین سخنرانی‌های روحانیون و علما را درباره موضوعات مختلف و درباره تاریخ اسلام برای مخاطبانمان پخش می‌کنیم.
ایده تأسیس شبکه‌ای رادیویی ویژه مسلمانان چطور به ذهنتان رسید؟
به تازگی ایده‌های زیادی در این باره شکل گرفته است. برای مثال وبلاگ‌ها و ویدئوهای زیادی در حوزه فرهنگ اسلامی ساخته می‌شوند. البته خواندن یک متن یا تماشای ویدئو نیاز به زمان و توجه زیادی دارد، در حالی که مخاطبان رادیو می‌توانند زمانی که به برنامه‌های رادیو گوش می‌دهند، بر روی فعالیت‌های خود نیز تمرکز کنند. به همین دلیل رادیو هنوز هم یکی از محبوب‌ترین رسانه‌ها در آلمان است. با این اوصاف، ما هم به این فکر افتادیم که چرا شبکه‌ای رادیویی برای مسلمانان راهاندازی نکنیم.
برای بسیاری این سؤال مطرح می‌شود که چگونه با وجود ۲۴ ساعته بودن رادیو، به کارهای دیگر می‌رسید و زندگی‌تان چطور می‌گذرد؟
همه افرادی که در این رادیو کار می‌کنند، از جمله خودم، در کنار کار رادیو، مشغول تحصیل و یا کار در جاهای دیگری هستیم. وقتی برنامه‌ریزی درست و دقیقی داشته باشیم و به صورت منظم کار کنیم، مشکلی ایجاد نمی‌شود. همواره برای انجام کارهای رادیو با یکدیگر هماهنگ می‌کنیم و برنامه مشخصی داریم که نشان می‌دهد که در روزها و ساعتهای مختلف چه برنامه‌هایی باید پخش شوند و چه کسی مسئول پخش است. این برنامه‌ریزی باعث می‌شود که فشار زیادی به افراد وارد نشود. در واقع چیزی که بیشتر از همه به آن نیاز داریم، نظم در کارهاست.
با این اوصاف تعداد کارکنان رادیو باید ۲۰ تا ۳۰ نفر باشند.
نه به هیچ‌وجه، ما ۳ نفر هستیم که چند ساعت در روز بی‌وقفه برای ساخت برنامه‌های رادیویی وقت می‌گذاریم. گاهی افراد برای ما مطالبی را ارسال می‌کنند که از آنها استفاده می‌کنیم. البته در شرایط خاص و زمان‌هایی که کار زیاد است، پنج نفر کار را انجام می‌دهیم.
این گروه سه نفره که هر روز برای تولید برنامه‌های رادیو وقت زیادی صرف می‌کنند، قطعاً نیاز مالی هم دارند. علاوه بر این، ساخت برنامه رادیویی نیاز به پول دارد. بودجه رادیو از کجا تأمین می‌شود؟ آیا دولت ایران یا ترکیه برای تأمین منابع مالی به شما کمک می‌کنند؟
خیر، هیچ دولتی از ما حمایت نمی‌کند. بیشتر پروژه‌های سازمان «فدر» با بودجه شخصی راهاندازی می‌شوند. ساخت برنامه‌های رادیویی برای ما نوعی سرگرمی است. شاید از دید بسیاری این سرگرمی گرانی باشد، اما ما حاضریم برای آن هزینه بپردازیم. البته ما برای تأمین مالی برخی پروژه‌ها از خواندن نماز استیجاری استفاده می‌کنیم. در خانواده‌های مسلمان، بستگان فردی که فوت شده است، مبلغی به فردی مؤمن می‌دهند که به نیابت از فرد فوت شده نماز بخواند. ما برای پنج نماز روزانه، مبلغ یک یورو دریافت می‌کنیم که برای خرید تجهیزاتی مانند میکروفن و نرم‌افزارهای مورد نیاز هزینه می‌شود. سایر هزینه‌ها نیز به صورت شخصی پرداخت می‌شوند. بنابراین ما هیچ بودجه‌ای از خارج از آلمان نگرفته‌ایم و اگر حمایت مالی داشتیم، به راحتی درباره آن صحبت می‌کردیم، چرا که بیشتر رسانه‌ها از سوی سازمان‌ها و کشورهای مختلف حمایت می‌شوند.
شما گفتید که موسیقی اسلامی از این رادیو پخش می‌شود، این در حالی است که یک رادیو ۲۴ ساعته باید حجم زیادی موسیقی در اختیار داشته باشد. آیا واقعا موسیقی اسلامی در این حجم وجود دارد؟
بله موسیقی اسلامی در سراسر جهان وجود دارد. وقتی درباره اسلام صحبت می‌کنیم، منظور ما فق آلمان نیست. پیروان اسلام در سراسر جهان زندگی می‌کنند. اینترنت پر از آهنگ خوانندگان مسلمان به زبان‌های انگلیسی و سایر زبان‌هاست که از آنها استفاده می‌کنیم. از طریق کار در این رادیو متوجه شدیم که فرهنگ اسلامی در جهان توسعه یافته است و مسلمانان بسیاری برای گسترش این فرهنگ تلاش می‌کنند. برای من غیرقابل باور بود که مسلمانان جهان تا این حد برای غنی‌سازی فرهنگ اسلامی تلاش می‌کنند. آهنگ‌های بسیاری از مسلمانان و با محتوای اسلامی پیدا کردیم. بسیاری از آنها را خوانندگان معروف خوانده‌اند که به دلیل قانون کپی‌رایت امکان استفاده از آنها را نداریم، اما تعدادی خواننده و آهنگساز هم وجود دارند که داوطلبانه آثارشان را در اختیار ما قرار می‌دهند و ما از آنها استفاده می‌کنیم.
بنابراین، برای مثال آهنگ‌های خوانندگانی مانند «سامی یوسف» از رادیو شما پخش نمی‌شود. درست است؟
بله، ما براساس قانون کپی‌رایت نمی‌توانیم از آثار خوانندگان مشهور استفاده کنیم، اما آثار معروفی را که خوانندگان دیگر بازخوانی می‌کنند پخش می‌کنیم. در واقع سعی می‌کنیم هر اثری را که برای پخش آن به مجوز نیاز نیست پخش کنیم.
فکر نمی‌کنید که با تولید برنامه‌های رادیویی برای مسلمانان، در حال ایجاد جامعه‌ای موازی در آلمان، اتریش و سوئیس هستید؟
این اصلاً درست نیست. جامعه آلمان یکدست و با فرهنگی یکسان نیست، بلکه از گروه‌های مختلفی تشکیل شده است. ما در جامعه‌ای آزاد و دموکراتیک زندگی می‌کنیم که در آن فرهنگ‌ها و دیدگاه‌های مختلف در کنار یکدیگر دیده می‌شوند. بنابراین با ایجاد یک شبکه رادیویی در اینترنت، جامعه موازی ایجاد نمی‌کنیم، بلکه فقط سعی داریم به رشد فرهنگی جامعه کمک کنیم.
شما سخنرانی عالمان مختلف را منتشر می‌کنید. در این میان، گاهی این سخنرانی‌ها در جامعه بحث‌برانگیز می‌شوند. نگران نیستید که به خاطر این بحث‌ها تحت نظر سرویس مخفی آلمان قرار بگیرید؟
ما قبلاً نیز زیر نظر این سرویس مخفی قرار گرفته‌ایم و با این مسئله هیچ مشکلی نداریم. ما از هیچ‌کس نمی‌ترسیم و فقط می‌خواهیم که وظایف خودمان را در جامعه انجام دهیم. اینکه مردم کنجکاوند و می‌خواهند برنامه‌های ما را در رادیو دنبال کنند، برایمان خوشایند است. آلمان کشور آزادی است و هرکس می‌تواند برنامه رادیویی بسازد. اگر کسی هم مخالف ماست، می‌توانیم با هم گفتوگو کنیم.
علاقه‌مندان چطور می‌توانند به برنامه‌های رادیو ولایا دسترسی داشته باشند؟
ما سایتی اینترنتی داریم که برنامه‌ها بر روی آن قرار دارند. همان‌طور که گفتم رادیو با بودجه شخصی اداره می‌شود و به همین دلیل اینترنت کم‌هزینه‌ترین راه ممکن برای ماست.
اگر کسی بخواهد از رادیو و برنامه‌های شما حمایت کند، باید چه کار کند؟
کافی است فقط برنامه‌ها را بشنود و و برای ما دعا کند. برای ما تعداد مخاطبان اهمیت دارد و وقتی ببینیم بسیاری از مردم به برنامه‌های ما گوش می‌دهند، احساس می‌کنیم که موفق شده‌ایم. هرچه بازخورد بیشتری داشته باشیم، بهتر با شنوندگان سازگار می‌شویم و برنامه‌های باکیفیت‌تری را می‌سازیم.
انتهای پیام
