شخصیت و جایگاه حضرت زهرا(س) در تفاسیر قرآن
گروه معارف ــ مفسران کلام الهی در آیات مختلفی از قرآن و به تناسب شأن نزول آیات و روایات تفسیری، شخصیت، جایگاه و صفات بانوی دو عالم را مورد تجلیل قرار داده‌اند.
به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، نگارندگان تفاسیر در آیات مختلفی از قرآن ذیل موارد متنوعی از آیات الهی بر آستان مقدس حضرت زهرا(س) سر تعظیم فرود آورده‌اند که مواردی از این تفاسیر در این قسمت ارائه می‌شود.
تفسیر مجمع البیان
ذیل آیه مباهله و در تفسیر عبارت «نساءنا» روایتی از شعبی از مسروق از عایشه می‌آورد که پيامبر به فاطمه(س) چيزى سر به گوشى فرمود كه حضرت زهرا(س) از آن خنديد، از وى پرسيدم پيامبر چه فرمود؟ گفت: ایشان فرمود آيا خشنود نميشوى كه سيد زنان اين امت باشى؛ لذا خنديدم.
ضمن اینکه در تفسیر بخشی از آیه 20 سوره طه مینویسد:
ابوسعيد خدرى گويد: چون اين آيه نازل شد، «أْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلاةِ» یعنی اهل خانه و اهل دينت را به نماز امر كن. پيامبر تا 9 ماه، وقت نماز در خانه زهرا(س) و على(ع) مىآمد و مىفرمود «الصلاة رحمكم اللَّه! إِنَّما يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً».
تفسیر ام‌الکتاب
معرفت ائمه هدى(ع) و ولايت همه ايشان و فاطمه زهرا(س) صراط مستقيم است و شرط است در توحيد و به آن كامل مىشود معرفت و دين چنانچه خداى تعالى فرموده الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ و توحيد متوقف است بر معرفت حقايق ايشان و كسى كه ايشان را به قدر استعداد خود نشناسد، نه اهل توحيد است و نه ايمان دارد. به سبب ايشان و به ولايت ايشان معرفت به توحيد حاصل مىشود چنانچه در زيارت ايشان وارد است كه احكمتم توحيده و فرمودهاند بنا عرف اللّه و لولانا ما عرف اللّه و بنا عبدالله.
انوار العرفان فى تفسير القرآن
اگر كسى بگويد كلمه الذين كه براى جمع است چگونه قابل تطبيق بر يك شخص مانند على(ع) است، جواب گفته می‌شود كه در ادبيات عرب مكرر ديده مي شود كه از مفرد به لفظ جمع تعبير آورده شده است؛ از آن جمله است در آيه مباهله كه از كلمه نسائنا كه به صورت جمع آورده شده فقط فاطمه زهرا(س) اراده شده است.
و در ذیل تفسیر آیةالکرسی مینویسد:
امام جعفر صادق(ع) فرمودند: دو برادر به خدمت پيغمبر اكرم(ص) مشرف شدند و عرضه داشتند ما مىخواهيم به عنوان تجارت به مسافرت شام برويم، به ما بياموزيد كه براى حفظ خود چه بخوانيم حضرت فرمودند: هنگامي كه به منزل وارد شديد پس از اداء فريضه عشاء وقتى به بستر خواب رفتيد ابتداء تسبيح حضرت زهرا(س) سپس آية الكرسى را بخوانيد و تا صبح از هر حادثه و بلائى در امان خواهيد بود.
تفسیر قرآن مهر
امام صادق(ع) فرمودند «تسبيح حضرت زهرا - عليها السلام - از مصاديق ذكر كثير است».
انوار العرفان فى تفسير القرآن
در جایی دیگر نیز مینویسد: خداوند متعال پس از دستور نماز شب به رسول اكرم(ص) فرمود كه خداوند تو را به مقام محمود يعنى شفاعت مبعوث می‌كند و به موجب روايات زيادى كه از اهل بيت(ع) رسيده است، علاوه بر پيامبر اكرم(ص) حضرت زهرا(س) و أئمّه طاهرين(س) و علماء و شهداء و مؤمنين و فرشتگان نيز در روز قيامت از طرف پروردگار متعال به شفاعت گنهكاران مأذون خواهند بود.
فرهنگ قرآن
در تفسیر آیه 33 سوره احزاب
اِنَّما يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً
نویسنده مدعی است که تعلّق اراده خداوند، به عصمت حضرت زهرا(س) است
تفسير قرآن مهر
ذیل آیه 41 سوره احزاب
امام صادق عليه السلام فرمودند: «تسبيح حضرت زهرا(س) از مصاديق ذكر كثير است.»
تفسير كوثر
ذیل آیه 42 سوره آل عمران
خدا مريم را بر زنان جهان برگزيد. بعضی‌ها گفتهاند كه منظور از زنان جهان زنان عصر اوست و شامل حضرت زهرا(ع) نمىشود چون حضرت زهرا از مريم برتر است ولى ما تصور مىكنيم كه منظور از گزينش در اينجا برترى و فضيلت مطلق نيست تا آن محظور پيش آيد بلكه مراد از آن، گزينش مريم براى زاييدن عيسى بدون پدر است و اين بكرزايى منحصر به مريم بود و حضرت زهرا آن را نداشت و اين منافات با آن ندارد كه از لحاظ صفات انسانى و ملكات نفسانى و مراتب ايمانى، حضرت زهرا (ع) از حضرت مريم (ع) برتر باشد. و شايد رمز اينكه كلمه (اصطفا) دو بار آمده اشاره به همين نكته باشد.
تفسير حكيم
ذیل آیه 34 سوره نساء
خديجهى مرضيه، فاطمهى زهرا(س)، زينب كبرى(س)، رباب(س) همسر حضرت حسين(ع) از نمونه زنانى هستند كه زنان امت مىتوانند همه شئون آنان الگوى خود قرار داده، و از آنان در همهى مراحل زندگى درس و سرمشق بگيرند.
تفسير نمونه
در بعضى از رواياتى كه اشاره به بطون قرآن مىكند «فجر» به وجود حضرت مهدى(عج) و «ليال عشر» به ده امام قبل از او، و«شفع» كه در آيه 89 سوره فجر مىآيد به حضرت على(ع) و فاطمه زهرا(س) تفسير شده است.
و در جای دیگری مینویسد:
گفتيم «كوثر» يک معنى جامع و وسيع دارد، و آن خير كثير و فراوان است، و مصاديق آن زياد است، ولى بسيارى از بزرگان علماى شيعه يكى از روشنترين مصداق‌هاى آن را وجود مبارک فاطمه زهرا (س) دانستهاند، چرا كه شان نزول آيه مىگويد: آنها پيامبر اكرم(ص) را متهم مىكردند كه بلا عقب است، قرآن ضمن نفى سخن آنها مىگويد: ما به تو كوثر داديم.
از اين تعبير استنباط مىشود كه اين خير كثير همان فاطمه زهرا(س) است.
منابع
ترجمه تفسير مجمع البيان، ج4، ص: 102
ترجمه تفسير مجمع البيان، ج16، ص: 92
تفسیر ام‌الکتاب، ص: 204
انوار العرفان فى تفسير القرآن، ج10، ص: 449
انوار العرفان فى تفسير القرآن، ج4، ص: 401
تفسیر قرآن مهر، ج 15 ص: 138
انوار العرفان فى تفسير القرآن، ج4، ص: 397
فرهنگ قرآن ج20 ص: 417
تفسير كوثر، ج2، ص: 122
تفسير حكيم، ج8، ص: 215
تفسير نمونه، ج26، ص: 444
تفسير نمونه، ج27، ص: 375
انتهای پیام
