بدبینی‌های جامعه ناشی از عملکرد دوگانه مدعیان دین‌داری است/ فعالان دهه 60 به دور از خودنمایی بودند
گروه فعالیت‌های قرآنی ــ پیشکسوت قرآنی کشور با بیان اینکه مدیران قرآنی مراقب اعمال و رفتار خود باشند که باید پاسخگوی محضر الهی و قرآن باشند، گفت: قسمت اعظم بدبینی‌هایی که امروز در جامعه با عنوان چالش، دامنگیر جمهوری اسلامی شده، ناشی از عملکرد دوگانه مدعیان دین‌داری است.
چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی می‌گذرد؛ در این سال‌ها شاهد عملکرد و فعالیت دستگاه‌ها و نهادهایی با محوریت قرآن و توسعه و ترویج فرهنگ قرآنی بوده‌ایم، اما همچنان ضعف‌هایی اساسی به ویژه در بخش آموزش عمومی قرآن مشهود است. خبرگزاری قرآن بنا بر رسالت خود که اطلاع‌رسانی و تحلیل اوضاع تا تحقق فرهنگ قرآنی در کشور است، به بررسی وضعیت فعلی مدیریت در نهادهای قرآنی و آسیب‌شناسی مدیریت کلان امور قرآنی کشور می‌پردازد.
در همین راستا به گفت‌و‌گو با خادم‌القرآن عباس سلیمی، پیشکسوت قرآنی کشور، پرداختیم که در ادامه مشروح گفت‌وگوی خبرنگار ایکنا با این فعال و پیشکسوت قرآنی از نظر می‌گذرد؛
ایکنا ــ با گذشت چهل سال از پیروزی انقلاب اسلامی، مدیریت و عملکرد مدیران قرآنی را چطور ارزیابی می‌کنید؟ آیا توانسته‌ایم به اهداف قرآنی مد نظر دست یابیم؟
برای پاسخ دادن به این سؤال باید یک متدولوژی داشته باشیم. اینکه شخصی بیاید و بگوید که همه چیز خراب شده و یا همه چیز خوب است، مشخص است که این فرد به صورت علمی به این سؤال پاسخ نداده است. بنده تلاش می‌کنم که پاسخ این سؤال را با در نظر گرفتن سه محور و مقطع زمانی پاسخ دهم. یک وضعیت سابق داریم، یک وضعیت موجود و یک وضعیت مطلوب یا موعود. اگر از این سه منظر نگاه کنیم، در رابطه با فعالیت‌های قرآنی و توفیقاتی که در این راستا به دست آمده، نسبت به قبل از انقلاب، بسیار پیشرفت کرده‌ایم و شاکر خدا هستیم. به روان پاک همه عزیزان سفر کرده قرآنی از جمله استادان، روحانیون، پدران و مادرانی که زندگی خود را در این مسیر صرف کردند، درود می‌فرستیم و خداوند متعال را شکر می‌کنیم که از این زاویه وضعیت ما قابل مقایسه با قبل از پیروزی انقلاب اسلامی نیست.
بنده به خوبی به یاد دارم، پنجاه سال قبل که شاید از ساعت 22 هر شب با توجه به امکاناتی که در آن زمان بود تا خود اذان صبح در کنار یک رادیوی ترانزیستوری بزرگ ذغالی انتظار می‌کشیدیم و تمام امواج رادیوهای عربی را جست‌و‌جو می‌کردیم تا بتوانیم 10 دقیقه تلاوت قرآن گوش کنیم و وقتی تلاوتی اجرا می‌شد، با وجود کیفیت پایین به دلیل پارازیت‌هایی که امواج داشت، آن را با عشق و علاقه فراوان گوش می‌کردیم و یا اگر کسانی مانند دوست و برادر عزیز بنده، حسینعلی شریف که در آن زمان دکه‌ای به نام صوت‌الشریف داشت و به فروش نوارهای قرآنی می‌پرداخت، موفق به ضبط تلاوت بر روی نوار کاست می‌شد، به هر طریق ممکن این نوارها را تهیه می‌کردیم.
وقتی این امر را با امروز مقایسه می‌کنیم که این همه امکانات فراوان اعم از وسایل ارتباط جمعی به ویژه در فضای مجازی در اختیار ما قرار دارد و به برکت انقلاب اسلامی و خون شهیدان بزرگوار نیز چهار رسانه رادیو قرآن، رادیو تلاوت، رادیو معارف و شبکه قرآن و معارف سیما به صورت 24 ساعته مشغول فعالیت هستند، متوجه پیشرفت‌های قرآنی در پس از انقلاب اسلامی می‌شویم.
در پیش از انقلاب اسلامی تنها دو رتبه بین‌المللی قرآن کریم نصیب ما شده بود، ولی پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تا به امروز نزدیک به دویست رتبه بین‌المللی و مسابقات جهانی در کارنامه جوانان و فرزندان این مردم وجود دارد. لذا اگر بخواهیم مقایسه کنیم، ما در طول این چهار دهه موفقیت‌های بسیار زیاد و فراوانی به دست آوردیم که خداوند متعال را نیز شاکریم. میزان این موفقیت‌ها به حدی است که با وجود حدود یک سال کار و پیگیری که در ستاد دهه فجر و کارگروه قرآنی داشتیم، هنوز موفق نشده‌ایم کارنامه قرآنی چهل ساله جمهوری اسلامی را ولو در حد ذکر کلیات تکمیل کنیم. به برکت خون شهیدان، به برکت تدابیر و سیاست‌گذاری امام راحل(ره) و به برکت حمایت‌های دلسوزانه مقام معظم رهبری همه اقشار، سازمان‌ها و نهادها در رابطه با کار قرآنی تلاش می‌کنند که نشان از توفیق فراوان قرآنی پس از پیروزی انقلاب اسلامی دارد. قبل از پیروزی انقلاب اسلامی تعداد حفاظ قرآن کریم از تعداد انگشتان دو دست تجاوز نمی‌کرد، اما امروز ده‌ها هزار نوجوان و جوان عزیز ما از سنین پایین به عنوان حافظ کل قرآن در دنیا برای کشور کسب افتخار و وجاهت می‌کنند.
اما نسبت به وضعیت مطلوب یا به عبارت دیگر اینکه آیا دستاوردها درخور و در شأن نظام مقدس جمهوری اسلامی با این همه هزینه‌هایی که داده شده، هست یا خیر؟ در یک کلام عرض می‌کنم که خیر! که البته دلایل متعددی دارد که باید به آن‌ها اشاره شود. این درست نیست که بعد از این همه خونی که شهیدان قرآنی داده‌اند، در کشور هشتاد میلیونی خود هنوز نتوانیم با جرئت بگوییم که تمام مردم قادر به روخوانی صحیح قرآن هستند. نه فقط مردم عادی و عزیز و زحمتکش کوچه و خیابان، بلکه بسیاری از تحصیل‌کردگان و نیز افرادی که ممکن است، مسئولیت‌های مختلف و مدیریتی داشته باشند نیز نمی‌توانند قرآن را به خوبی بخوانند.
در این رابطه وضع ما رضایت‌بخش نیست. یک تحقیق میدانی مستند علمی حدود دو سال قبل در سازمان تبلیغات اسلامی صورت گرفت که حاوی آماری بود که به نظر بنده باید جامعه قرآنی را غصه‌دار کند. لذا از این نظر این‌ها نقاط خوبی برای ما نیست. تأسف‌بارترین مسئله آن این است که در رابطه با مفاهیم قرآن به ویژه مفاهیم کاربردی قرآن، تدبر در قرآن و مهمترین زمینه یعنی وادی عمل به قرآن موفق نبودیم. معنویت‌های ما در رابطه با سبک زندگی قرآنی در برخی موارد تنزل پیدا کرده است که لطمات زیادی به حیثیت و وجاهت دین می‌زند.
به طور خلاصه عرض کنم که ما نسبت به قبل از انقلاب اسلامی فعالیت‌های خوبی داشتیم، اما نسبت به جایگاهی که باید در آغاز دهه پنجم انقلاب اسلامی در آن باشیم، چنین نبوده است و در جایگاه شایسته‌ای نیستیم و این می‌طلبد که همه سازمان‌ها و نهادهای مختلف قرآنی و همه کسانی که دلشان صادقانه به عشق قرآن و ولایت می‌تپد، در این رابطه برنامه‌ریزی و تلاش ویژه و مضاعفی داشته باشند.
ایکنا ــ آیا می‌توان تفاوتی بین مدیریت نهادهای قرآنی با مدیریت دیگر دستگاه‌ها قائل بود؟
وقتی انسان عمیق می‌شود، به این نتیجه می‌رسد که باید از خدا بترسیم. یدک کشیدن عناوین در تمام زمینه‌ها در آن طرف خط دنیا و در برزخ و آخرت این‌چنین نیست. اگر به کسی گفتند قاری قرآن، حافظ قرآن، معلم قرآن، خادم قرآن، مربی قرآن، مدیر قرآنی، حجت‌الاسلام والمسلمین و ...، این عناوین بار حقوقی و مسئولیت دارد. بنده مایل هستم که بدانم آیا در کشور بعد از این چهل سال، جایی یا نهادی عنوان مدیر قرآنی را تعریف کرده یا خیر؟؛ چراکه بنده اصلاً چنین چیزی مشاهده نکرده‌ام. اگر بخواهیم چنین مسئله‌ای را دنبال کنیم، باید یک کار علمی زیبا و دقیق انجام دهیم و به دنبال این موضوع برویم که از منظر شخص پیامبر اکرم(ص) و ائمه بزرگوار(ع) و اولیای دین، عنصر قرآنی به چه کسی گفته می‌شود؟ کدامین بایدها و نبایدها را باید رعایت کند؟ زندگی سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی او باید چگونه باشد؟ که البته این کاری است که امیدواریم مسئولان در دهه پنجم انقلاب به دنبال آن رفته و به آن دست پیدا کنند.
اما اینکه مدیر امور قرآنی با سایر مدیران دیگر تفاوت دارد یا خیر؟ باید عرض کنم که بله! البته که با هم فرق دارند؛ چراکه انتظاری که مردم از افراد متدین قرآنی دارند، شاید از سایر اقشار جامعه نداشته باشند. قسمت اعظم بدبینی‌هایی که امروز در جامعه با عنوان چالش، دامنگیر جمهوری اسلامی شده، ناشی از عملکرد دوگانه مدعیان دین‌داری است، یعنی کسانی که ادعا می‌کنند قرآنی هستند. البته مردم قدرت تشخیص فراوانی دارند و هنگامی که مشاهده می‌کنند یک مسئول مغایر با آن ادعا عمل می‌کند، بدبین می‌شوند.
اگر یک مسئول واقعاً از خدا بترسد و متدین باشد، به فرمایش امیرالمؤمنین(ع) که فرمود: «مَن قَرَأ القرآنَ، و لَم یَعمَل بِهِ، حَشَرَهُ اللهُ یَومَ القیامهِ أعمی؛ هر که قرآن خواند، ولی آن را به کار نبندد، خداوند او را روز قیامت نابینا محشور سازد»، گوش جان می‌سپارد و عمل می‌کند. اگر مدیران سازمان‌ها و نهادهای مختلف به ویژه مسئولان قرآنی کشور متدین خداترس نباشند، این امر بدبینی آحاد جامعه را به دنبال دارد. مسئول و مدیر قرآنی باید عامل به قرآن باشد و در این مسیر از هیچ چیزی هراسی نداشته باشد. یک رئیس‌جمهور مجهول‌الهویه و یک وزیر خارجه در آمریکا تهدید می‌کنند که همه گزینه‌ها روی میز ماست و متأسفانه برخی افراد در داخل کشور از آن می‌ترسند! چطور است که برخی مدیران از حرف یک آدم بی‌هویت شرابخوار کافر می‌ترسند، ولی خداوند متعال که هزار و چهارصد و پنجاه دو سال پیش فرموده اگر ربا بخورید، گزینه نظامی من نیز روی میز است، چرا برخی به این امر توجهی ندارند و با این اعمال زشت و ناپسند مردم را در این وضعیت قرار می‌دهند.
حال اگر شخصی مدیر قرآنی یک سازمان شد، واقعاً این طور است که وارد این شبکه و چرخه نشود؟ یعنی اگر فردی را مدیر قرآنی یک نهاد قرآنی کردند و این شخص به بهانه بودجه و اعتبارات به دنبال کارهای سودآور برای شخص خود باشد تا مدیریت خود را توانمند جلوه دهد، این امر بسیار زشت و ناپسند است.
اینکه امام صادق(ع) با آن شخصیت والا می‌فرمایند: «کونُوا لَنا زَيْناً وَ لا تَکونُوا عَلَيْنا شَيْناً؛ ای شیعیان زینت ما باشید نه باعث ملامت و سرزنش.» یعنی عملکرد ما ممکن است موجب سرافکندگی فرزندان پیامبر(ص) شود. باید در کار خود بسیار مراقب باشیم. امام صادق(ع) فرمایشی به یکی از یاران خود به نام شقرانی دارند که می‌فرمایند: «یا شقرانی ان الحسن من اکل احد حسن و انه منک احسن لمکانک منا و ان القبیح من کل احد قبیح و انه منک اقبح لمکانک منا؛ ای شقرانی هر کسی که کار خوبی انجام دهد، زیباست اما اگر تو آن را انجام دهی زیباتر است، زیرا تو را منتسب به ما می‌دانند و هر کار زشتی از هر فردی، ناپسند است، اما اگر تو آن را انجام دهی، زشت‌تر است، چون تو را منتسب به ما می‌دانند.» مدیر قرآنی منتسب به قرآن است و مشخص است که باید با دیگر مدیران تفاوت داشته و ویژگی‌ها و شرایط خاصی داشته باشد. البته سازمان‌ها و نهادهای مختلف هنوز تعریف مشخصی از یک مدیر قرآنی ارائه نکرده‌اند، ولی این امر باعث سلب مسئولیت از کسی نمی‌شود؛ چراکه فردا قرآن یقه همه مدیران را خواهد گرفت.
پیامبر اکرم(ص) در رابطه با قرآنیان می‌فرماید: «بخوان و بالا رو»، همچنین، امام صادق(ع) در روایت دیگر می‌فرماید: «تعداد درجات بهشت به تعداد آیات قرآن است» هر آیه‌ای که یک عنصر قرآنی در روز قیامت می‌خواند. البته اگر به یاد او مانده باشد و قرآن او را رها نکرده باشد، یک درجه بالا می‌رود. پیامبر(ص) می‌فرمایند: «چه بسا کسانی که قرآن را می‌خوانند و در همان حالی که در حال خواندن قرآن است، قرآن او را لعنت می‌کند».
اگر کسی مدیر قرآنی باشد و ناسالم حرکت کند، به ویژه در مسائل اخلاقی (که بعضی از این رفتارها ضربات سنگینی به پیکره ما زده است)، مسائل اقتصادی و ... این امر موجب بدبینی مردم می‌شود و ممکن است تا ایشان را از قرآن دور کند. حضرت امیر(ع) می‌فرماید: «به خدا سوگند اگر بخواهم می‌توانم از مال حلال شخصی خودم، نان مطبوع گندم، عسل مصفا و جوانه گندم تهیه کنم»، مشاهده می‌کنیم که ایشان هرگز چنین کاری نمی‌کنند و زندگی خود را که مسئول جامعه اسلامی بود، طبق زندگی ضعیف‌ترین افراد جامعه می‌گذراند.
اینکه امروز مشاهده می‌کنیم که مردم نسبت به دین، مذهب، قرآن، جلسات قرآنی و مذهبی و... مسئله‌دار می‌شوند و بی‌اعتنایی می‌کنند، به خاطر این است که عملکرد مدیران مدعی قرآن را مشاهده کرده‌اند که برخلاف قرآن و مذهب و دین عمل می‌کنند. امام صادق(ع) فرمود: «كُونُوا دُعَاةَ النَّاسِ بِغَيْرِ أَلْسِنَتِكُمْ؛ مردم را با عمل خود به اسلام دعوت کنید نه با زبانتان» بدین معناست که نباید فقط حرف زد و مدعی بود، بلکه باید با عمل قرآنی خود مردم را به سمت قرآن جذب کرد. مدیر قرآنی حتماً با دیگران متفاوت است و باید بداند که فردا به صورت ویژه در پیشگاه قرآن کریم باید پاسخگو باشد.
ایکنا ــ به نظر شما مدیر امور قرآنی باید از چه ویژگی‌ها و دانش‌هایی برخوردار باشد؟
مدیر قرآنی باید از ویژگی‌هایی که قرآن کریم بدان‌ها اشاره کرده برخوردار باشد. مدیر قرآنی باید مؤمن باشد. ائمه اطهار(ع) و بزرگان ما در برخی روایات 133 ویژگی برای مؤمن قائل شده‌اند که اصلاً برخی حتی این ویژگی‌ها را نخوانده‌اند. مدیر قرآنی باید عمل صالح انجام دهد. یک مدیر قرآنی حق ندارد مرتکب گناه و عمل شبهه‌ناک شود. مدیر قرآنی باید تقوا داشته باشد. وقتی که قرآن کریم می‌فرماید: «إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِينَ؛ بدانید این است و جز این نیست که خدا فقط عملکرد افراد باتقوا را قبول می‌کند»، مدیر قرآنی باید قصد ترویج فرهنگ قرآن و اهل بیت(ع) باشد. اینکه یک مدیر به دنبال مسائل مالی و ... باشد و یا تنها به فکر توسعه مؤسسه خود باشد، صحیح نیست؛ چراکه بار کج به منزل نمی‌رسد.
قرآن کریم می‌فرماید: «تِلْكَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِينَ لَا يُرِيدُونَ عُلُوًّا فِي الْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا ۚ وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ؛ ما این دار (بهشت ابدی) آخرت را برای آنان که در زمین اراده علوّ و فساد و سرکشی ندارند، مخصوص می‌گردانیم و حسن عاقبت خاص پرهیزکاران است». امروز تشت رسوایی کسانی که به خون شهدا خیانت کردند، یک به یک بر روی زمین می‌افتد. اگر دنبال این موارد باشیم که بایدها و نبایدها را به درستی رعایت کنیم که مدیران قرآنی اولی نسبت به دیگران هستند، باید بگوییم که مدیر قرآنی باید اهل تقوا و در ابعاد مختلف امانتدار باشد. مدیر قرآنی باید امین باشد و در هیچ بعدی خیانت نکند.
مدیر قرآنی باید بداند شأن قرآن، بالاتر از آن است که در راه آن به تجارت بپردازد. مدیر قرآنی باید بداند که کار او باید مبتنی بر اخلاص باشد؛ چراکه اگر چنین نباشد، طعمه شیطان است. اخلاص یعنی مدیر قرآنی دنبال تعریف دیگران از خود، منافع مادی و... نباشد. مدیر قرآنی نباید با دیگران دعوا کند. عملکرد یک مدیر قرآنی بسیار حساس است و باید طوری عمل کند که خدایی ناکرده عملکرد وی دیگران را به راه خطا و نادرست هدایت نکند. برخی مواقع یک مدیر قرآنی فعالیتی را انجام می‌دهد و بعد از چندین سال به خود میگوید که ای کاش! به دنبال کار دیگری می‌رفتیم؛ چراکه اگر چنین بود، در این فعالیت به کسی لطمه و ضربه‌ای نمی‌زدیم. همه سازمان‌های قرآنی را دعوت به این مطلب می‌کنم که دور هم جمع شده و تعریف دقیق و صحیحی از یک مدیر قرآنی را ارائه دهند تا ملاک تشخیص یک مدیر قرآنی برای همگان روشن شود.
ایکنا ــ آیا مدیران قرآنی کشور در طول این چهل سال قرآنی اندیشیدند و قرآنی عمل کردند؟
یکی از مسئولیت‌های عناصری که خود را منتسب به قرآن می‌دانند، این است که حسن ظن داشته باشند و در مورد افراد به‌ویژه به صورت مطلق و گروهی قضاوت نکنند. امیدواریم که اینطور باشد و هر کسی که اینطور عمل کرده، مشمول این فراز الهی شود که «إِنْ أَحْسَنتُمْ أَحْسَنتُمْ لأَنفُسِکمْ» و آن‌هایی که خدایی ناکرده اینطور نبودند «وَإِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا». ضمن اینکه قرآن در یک جایگاهی است که خداوند متعال می‌فرماید: «فَلا أُقْسِمُ بِمَواقِعِ النُّجُومِ»، «وَ إِنَّهُ لَقَسَمٌ لَوْ تَعْلَمُونَ عَظِيمٌ»، «إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ». اگر اینگونه باشد، قبل از اینکه ما قضاوت کنیم، خود افراد باید در مورد خود قضاوت کنند. مدیران قرآنی باید قبل از پذیرش مسئولیت، باید خود را قضاوت کنند که آیا می‌توانند از پس این مسئولیت برآیند یا خیر؟. امیدواریم که همه مسئولان قرآنی متخلق به اخلاق قرآنی بوده و باشند و به این نکته توجه کنند که همان لحظه‌ای که یک مدیر قرآنی نزد خود فکر می‌کند که کار من درست است، همانجا سقوط کرده است. امام موسی کاظم(ع) در دعایی می‌فرمایند به این مضمون که «لاَ تُخْرِجْنِي مِنَ اَلتَّقْصِيرِ؛ خدایا کاری کن که من همیشه خود را مقصر بدانم». هیچ مدیر قرآنی نباید فکر کند که تمام کارهای وی درست و متخلق به اخلاق قرآنی است.
ایکنا ــ در این سال‌ها، دلایل عدم موفقیت برخی طرح‌های قرآنی به دلیل مدیریت‌ها بوده و یا ساختارها مشکل داشته است؟
جامعه ما یک تار و پود به هم تنیده است که پیشرفت، عظمت و عزت در گرو هماهنگی و همکاری و همدلی است. اینکه مشاهده می‌کنیم زمانی حرکتی موفق نمی‌شود، دلایل فراوانی دارد که بخشی از آن ممکن است به مدیریت مربوط شود. بخشی از آن نیز به نظر بنده به کار مردم، مقتضیات و... بازمی‌گردد. مردم همه دنیا ازجمله مردم عزیز ما در بستر زمان دستخوش تغییر ذائقه هستند. درگذشته به ویژه در اوایل انقلاب مردم و افرادی را مشاهده می‌کردیم که کارهای جهادی و بدون چشم‌داشت می‌کردند که امروز کمتر دیده می‌شود. یکی از چیزهایی که در جلسات قرآن موجب افت و خیز شدید تأثیرگذاری معنوی و موفقیت و کامیابی و ناکامی و ... می‌شود، بحث اخلاص است. بعضی از کارها را برخی افراد انجام می‌دهند و برکت زیادی دارد؛ چراکه شخص مورد نظر دنبال مادیات نبوده و خدایی کار می‌کرده است. دلیل اینکه بعضی از کارها را مشاهده می‌کنیم که موفق نمی‌شوند، این است که آلوده به گناه، شرک و هوی و هوس و... است.
مبحث اخلاص در مدیران و فعالیت‌های قرآنی بسیار مهم است. خداوند متعال منتی نهاده و در رأس برنامه‌ها و مدیریت قرآنی قرار داده است که نباید این توفیق الهی را ناسپاسی کنیم و باید با اتکا به اخلاص و تقوا در این راه گام برداریم تا خداوند متعال نیز از ما راضی و خشنود باشد.
ایکنا ــ بسیاری بر این عقیده هستند که دهه ۶۰ دهه اوج فعالیت‌های قرآنی در کشور بود. آیا شما نیز بر این عقیده هستید؟ آیا به مدیریت آن زمان بازمی‌گردد؟
بله! همین طور است. در آن زمان‌ها توقع کمتر بود و افراد مسائل را با ضوابط مادی و خط‌کشی‌های دنیایی نگاه نمی‌کردند. بنده به خاطر دارم قبل از انقلاب اسلامی با سختی فراوان در جلسات قرآنی و مذهبی در نقاط مختلف تهران از جمله حرم حضرت عبدالعظیم(ع)، مهدیه، بازار و ... شرکت می‌کردیم. امروز کار به جایی رسیده که با وجود امکانات و خدمات فراوانی که هیئت‌ها و جلسات قرآنی و مذهبی در اختیار افراد قرار می‌دهند، اما استقبال فراوانی از آن نمی‌شود. مردم در دهه 60 با شور و اشتیاق فراوان در جلسات حاضر می‌شدند و معنویت فراوانی در جامعه حاکم بود. کسی در آن زمان به دنبال خودنمایی نبود. البته در کنار این امر موارد دیگری نیز وجود دارد. دین‌داران باید پاک زندگی کنند. هر چه از دهه 60 دور شدیم تا به امروز تغییراتی رخ داد و تمایلات به مادیات دنیا بیشتر شد که به همان نسبت از معنویت، عشق و صفا کاسته شد.
از طرف دیگر یک بحث نگرشی و جهان‌بینی نیز در این راستا وجود دارد. دین الهی مجموعه‌ای از دستورات سازنده آسمانی است که از طرف خداوند متعال توسط پیامبر برای هدایت انسان، پیاده شدن عدالت در جامعه و... نازل شده است. وقتی برخی افراد این دید را نسبت به دین ندارند و از منظر دین‌داری و تدین نمی‌توانم این تجلیات عینی را در جامعه به نمایش بگذارند، از علاقه مردم کاسته می‌شود.
ایکنا ــ اگر از آغاز پیروزی انقلاب اسلامی ایران ساختار یا نهاد قرآنی ویژه‌ای مانند وزارتخانه به وجود می‌آمد، وضعیت امور قرآنی کشور چگونه می‌شد؟
اگر این اتفاق رخ می‌داد صد در صد بهتر بود. البته این امر از آرزوهای ماست که در طول چهل سال گذشته مکرر عرض کردیم و چند عامل باید در کنار هم باشند تا این امر تحقق پیدا کند. بنده الگویی را در این رابطه پیشنهاد داده بودم که زمانی می‌توانیم این کار را بکنیم که مانند بقیه صنوف و اصناف یک اتحادیه و یا صنف قرآنی نیز داشته باشیم. امروز کارهای موازی فراوانی در حوزه قرآن در کشور انجام می‌شود که مناسب نیست. شاید بهترین الگوی این کار این باشد که مسائل قرآنی درون یک سازمان واحد متمرکز سازماندهی شود و سپس، فرمایشی نیز نباشد.
حداقل در این زمینه می‌توان گفت که از هر استان یک نماینده را قرآنیان استان معرفی کنند و 33 نماینده در مرکز جمع شده و برای اینکه کار همسو با حاکمیت و تدابیر فرهنگی نظام رو به جلو حرکت کند، نمایندگانی از سوی دولت نیز در این جمع حضور داشته باشند و در رأس آن‌ها نیز نماینده‌ای از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی قرار گیرد تا کارها به خوبی و با یک انسجام محکم و کامل به پیش رود.
با وجود کارهای موازی ممکن است که از اصل دیگری به نام اصل صرفه‌جویی اقتصادی فاصله بگیریم، ولی اگر می‌شد تا همه با هم باشند، یک سیاست‌گذاری واحد انجام می‌شد و در کنار این سیاست‌گذاری واحد عملیات اجرایی همگانی صورت می‌گرفت و همه افراد و دستگاه‌ها می‌توانستند در مرحله اجرا ورود کرده و کمک می‌کردند. امروزه بودجه‌هایی از سوی نهادهای مختلف برای امور قرآنی در نظر گرفته می‌شود که کنترل زیادی در زمینه هزینه‌کرد این بودجه‌ها وجود ندارد و همه سازمان‌ها و نهادها باید در این رابطه به شفاف‌سازی عملکرد قرآنی و هزینه‌هایی که در این زمینه داشته‌اند، بپردازند. در طول چند سال گذشته ظاهراً حدود چهارصد میلیارد تومان برای قرآن در کشور هزینه شده که باید شفاف‌سازی شود که این مبلغ در کجا و چگونه خرج شده است؟ وظیفه همه دست‌اندرکاران امور قرآنی و رسالت عزیزان در شورای توسعه فرهنگ قرآنی این است که این اطلاعات را شفاف برای مردم روشن کنند.
ایکنا ــ مدیران فعلی امور قرآنی تا چه میزان از نظر پیشکسوتان و صاحب‌نظران قرآنی بهره برده یا می‌برند؟
با صراحت و شفافیت عرض می‌کنم که خیر! و مدیران ما نتوانسته‌اند استفاده شایسته‌ای از این عزیزان داشته باشند. همین الان نیز در میان پیشکسوتان و دلسوزان قرآنی افرادی را داریم که از ظرفیت ایشان به خوبی استفاده نمی‌شود. سازمان‌ها و نهادهای مختلف باید از تجربیات این عزیزان بهره لازم را ببرند.
سازمان‌های مختلف قرآنی می‌توانند با ذوق و سلیقه زیبا ظرفیت این عزیزان را به کار گیرند و با تشکیل کارگروه‌های 14 نفره به نام چهارده معصوم(ع) از کوله‌بار تجربه این پیشکسوتان قرآنی کشور استفاده لازم را در زمینه‌های مختلف تخصصی ایشان داشته باشند. اگر این استادان شناسایی و دعوت به همکاری شوند، تأثیر فراوانی در تربیت نسل‌های جدید خواهند داشت.
پیامبر بزرگوار اسلام(ص) می‌فرمایند: «ما مِن أحَدٍ يَموتُ إلاّ نَدِمَ؛ هیچ کس نمی‌میرد، مگر اینکه بعد از مردن پشیمان می‌شود.» باید کاری کنیم که میزان این پشیمانی کمتر شود. امیدواریم که خداوند متعال این توجه و هوشیاری را به ما عطا کند و این توفیق الهی را نیز نصیب ما کند که ما را با قرآن زنده بدارد، با قرآن بمیراند و با قرآن محشور فرماید.
انتهای پیام
