انسان وقتی کامیاب است که خود را نبیند

به گزارش ایکنا؛ حجت‌الاسلام والمسلمین حسین انصاریان، در ادامه سلسله جلسات سخنرانی خود در ایام ماه شعبان، روز گذشته 19 فروردین، در حسینه هدایت به طرح مباحثی در زمینه دعا پرداخت و بیان کرد: وجود مبارک حضرت سیدالشهدا(ع) غیر از دعای عرفه که یک سلسله معارف کامل عرشی است، چند دعای دیگر نیز دارند که قصد دارم درباره یکی از آنها که به اندازه یک صفحه است و دستورش این است که در ماه شعبان خوانده شود بحث کنم. البته نمی‌دانم به چه دلیل در طول عمر 52 ساله منبر که داشته‌ام، هرگز توفیق ارتباط با این دعا را پیدا نکردم.

وی در ادامه افزود: دعا یک صفحه است، اما شرحش به اندازه صفحه هستی است. البته نه از باب اینکه یک شیعه هستم و یا عاشق امام حسین(ع) هستم این را می‌گویم، دعا را اگر به افراد با انصاف، اهل دل و چشم‌داری که وصل به معرفت هستند بدهند، چاره‌ای ندارند جز اینکه همین را بگویند که معنای این دعا به گستردگی هستی است. همچنین دعای عرفه را ایشان در آخرین سال حج خود خوانده‌اند، نه در سفری که منتهی به کربلا شد. چون حرکت به کربلا روز هشتم ذی‌الحجه اتفاق افتاد. اینکه می‌گویند امام حسین(ع) حج را تبدیل به عمره کرد نیز باید بگویم که اصلاً ایشان محرم به احرام حج نشدند، چون احرام حج برای روز نهم ذی‌الحجه است و شش ماه مکه بودند و عمره به جای آوردند.

این مفسر و مترجم قرآن بیان کرد: البته امام نیازی هم به این کار نداشتند، چنانکه امام صادق(ع) فرمودند که حسین(ع) خودش حج و نماز و روزه است. پس چرا حج انجام می‌داد و نماز می‌خواند و روزه می‌گرفت؟ چون خود را جای ما مکلفین می‌گذاشت و عبادت می‌کرد. در مقدمه این دعا دارد که عرفه را یکبار می‌خواند، اما این دعا را در همه مشکلات و سختی‌ها می‌خواند و حتی روز عاشورا نیز این دعا را خوانده‌اند. البته انسان اگر وصل به این دعا شود، می‌فهمد که این دعا در ساختن انسان چه معجزه‌ سنگینی می‌کند.

دعا اتصال فقیر به غنی است

انصاریان در ادامه افزود: عنایت داشته باشید که دعا یک عبادت بسیار با حالی است. دعا اتصال گدا به غنی است، غنی‌ای که خودش هیچ نیازی به هیچ مخلوقی در این عالم ندارد. شما مشکلات و دردتان را به هر کس بگویید، یعنی یک گدا به دیگر گدا اظهار حاجت کرده است. البته منع هم نشده‌ایم که حاجت را به دیگری بگوییم، اما با این نیت که خدایا تمام عالم ابزار و وسیله در دست قدرت تو است. تمام حرکت مادی و معنوی‌ قلب‌ها نیز به دست تو است. لذا به این خاطر می‌گوییم که یا مقلب القلوب، من با اجازه تو مشکلم را به یک مؤمن آبرومند می‌گویم و بقیه‌اش عنایت وجود مقدس شماست که او را از درون تشویق کنید که مشکل من را حل کند.

این استاد برجسته اخلاق تصریح کرد: انبیاء(ع) نیز که با مردم در مورد مشکلات حرف می‌زدند همین حال را داشتند و چقدر هم زیبا است که کسی که همه وجودش بدون استثنا محتاج خداست، حرفش را به آن کسی بزند که همه کلیدها دست او است و چه لذتی هم دارد. مثلاً شما نماز که می‌خوانید کاری به عدد رکعت‌ها و زمان نداشته باشید که سرعت بدهید تا زودتر تمام شود و خیلی هم طولانی لازم نیست نماز را بخوانید مگر سجده را. هرچه سجده طولانی‌تر باشد برای شیطان کمرشکن‌تر است و رسول خدا(ص) فرمودند در این صورت، ابلیس ناله می‌زند که این موجود خاکی سجده کرد و من که ملکوتی بودم سجده نکردم و به شدت حسادت می‌کند که در آینده سجده‌ کننده را از عبادت دور کند.

انصاریان بیان کرد: در نماز این حال را داشته باشید و بگویید که خدایا خوشحال هستم، از این جهت که، تو که ذات مستجمع جمیع صفات کمالی هستی، منِ خاکی، کوچک، ضعیف، حقیر، مسکین، مستکین و ذلیل را راه دادی. مرحوم ملا احمد نراقی، چهره کم‌نظیری بود و از دوران کودکی با یکی از آثار ایشان آشنا شدم و این ارتباط نیز تا حالا باقی مانده است. ایشان در یکی از کتب خود به نام خزائن این مطلب را نقل می‌کند و مضمونش در مورد این است که حال با انسان چه کار می‌کند.

نیازمند تمرین خدابینی هستیم

وی در ادامه افزود: یک کسی که می‌رود تا یک زمین کشاورزی را بخرد، می‌پرسد که این زمین، آب قنات، چاه یا چشمه دارد و در ابتدا آب را ارزیابی می‌کند و بعد زمین را می‌خرد. زمین هر چند هکتار هم که باشد، بدون آب قیمتی ندارد. آب سرزمین وجود انسان نیز حالش با خدا است که در این حال، خودش را یک پلک به هم زدن نیز نبیند و خدای ناکرده نگوید خب ما هستیم که داریم نماز می‌خوانیم و روزه می‌گیریم. اصلاً در پیشگاه او نباید خود را دید. چون در اینصورت بین من و او ایجاد حجاب می‌شود و من تا آخر کار خودبین خواهم بود. در حالی که باید خدابینی را تمرین کنیم. در این صورت هر چه هم سر ما بیاید با حفظ دین می‌گوییم ما میهمان هستم و خدا گاهی سر سفره مادی ما چلوکباب می‌گذارد و یک وقت نیز نان و پنیر می‌دهد. یک وقت زندگی آرامی داریم که آرامش برای خدا است و یک وقت نیز به باران می‌گوید بیشتر ببار و در این باران خانه‌ای که بنیان ندارد خراب می‌شود و رودخانه‌هایی که گود نیست به زراعت آسیب وارد می‌کند. اما این مجموعه آب را می‌فرستد ولو اینکه چند خانه از بین می‌رود و می‌گوید من ثواب شهید را به غرق شده می‌دهم اما آب را می‌فرستد. در هر صورت، وقتی انسان خود را نبیند در رفاه خدا را یاد می‌کند و در بلا نیز می‌گوید خدا.

این استاد برجسته اخلاق بیان کرد: این درس را نیز امام حسین(ع) در شب عاشورا به ما آموخت. یکی از سخنرانی‌های ملکوتی امام(ع) برای شب عاشورا است. منبری امام حسین(ع) بود و مستمع نیز 70 نفر بودند. بخشی از این جمعیت، اهل بیت(ع) بودند و بخشی نیز اصحاب بودند. اول خطبه این بود که «احمده علی السراء و الضراء»، من در کنار خدا هستم، نه کاری به رفاه دارم و نه کاری به سختی. آنکه برای من ارزش است اینکه از وجود مقدس او تعریف کنم. چون او زیبای بی نهایت است. این دو روز رفاه ما با حصبه گرفتن و... خیمه‌اش جمع می‌شود، اما خیمه خدا جمعه نمی‌شود و چرا باید در فاه او را فراموش کنم و در بلا از او گله کنم.

دعا از عجایب عبادات است

این مفسر و مترجم قرآن در ادامه تصریح کرد: بافت دنیا همین است که فرمود: «و َتِلْكَ الْأَيَّامُ نُدَاوِلُهَا بَيْنَ النَّاسِ وَ لِيَعْلَمَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ يَتَّخِذَ مِنكُمْ شُهَدَاءَ»، و به قول حافظ «گر تو نمی‌پسندی تغییر ده قضا را». اگر نپسندیم برای خودبینیی است. خودم را و رفاه را می‌خواهم و هیچ بلایی را نیز نمی‌خواهم. در هر صورت دعا یک عبادت است و عجیب عبادتی است. خدا می‌فرماید: «إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ؛ در حقيقت كسانى كه از پرستش من كبر مى‌ورزند به زودى خوار در دوزخ در مى‌آيند». همه ائمه(ع) فرموده‌اند که آیه در مورد دعا است. بنابراین کسانی که از این عبادت شانه خالی می‌کنند و نسبت به این عبادت تکبر دارند و می‌گویند که خیر، کاری با خدا ندارم و همه را از نزد خود دارم، در این‌ صورت، باعث می‌شوند که خدا اینطور جواب دهد که تو گدا هستی و در تمام نفس کشیدن‌هایت به من محتاج، حالا تکبر داری؟ «سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ»، من نیز متکبرین از عبادت را به دوزخ می‌فرستم و آنجا نیز دیگر کاری نمی‌شود انجام داد. قرآن می‌گوید جهنم پر از فریادهای دلخراش است.

انصاریان بیان کرد: یک نوع فریاد در جهنم برای عذابی است که می‌کشند که هیچ تحمل عذاب دوزخ را ندارند و یکی نیز به پیشگاه خدا است که می‌گویند: «رَبَّنَا أَخْرِجْنَا نَعْمَلْ صَالِحًا غَيْرَ الَّذِي كُنَّا نَعْمَلُ»، بارها به خدا ناله می‌زنند با کلمه «رب»، که ای مالک ما، ما را از اینجا بیرون بیاور. اما جواب خدا این است که «وَ لَا يُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ»، من با اینها حرف نمی‌زنم و در واقع این عذاب، سخت‌تر از عذاب جهنم است چه اینکه خداوند می‌فرماید: «كَلَّا إِنَّهُمْ عَنْ رَبِّهِمْ يَوْمَئِذٍ لَمَحْجُوبُونَ؛ زهى پندار كه آنان در آن روز از پروردگارشان سخت محجوب‌اند».

این استاد برجسته اخلاق در ادامه افزود: دعا، عباده الله است. اینکه گردن خود را کج کنید و در حال باشید. انسان کارش را انجام دهد، اما در حال باشد که ای خدا، همه اینهایی که دارم برای تو است چه اینکه «وَ لِلَّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ اللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ». نمی‌دانید حال چه برکتی به انسان می‌دهد و این حقیقت دعاست.

انتهای پیام